Hoá học 12 Bài 4: Luyện tập Este và Chất béo

Lý thuyết20 Trắc nghiệm26 BT SGK 1254 FAQ

Tiết học củng cố lại kiến thức đã học ở các bài trước về este và chất béo.

YOMEDIA

1. Video bài giảng

2. Tóm tắt lý thuyết

3. Bài tập minh hoạ

3.1. Bài tập Este, Lipit - Cơ bản

3.2. Bài tập Este, Lipit - Nâng cao

4. Luyện tập Bài 4 Hóa học 12

4.1. Trắc nghiệm

4.2. Bài tập SGK & Nâng cao Chương 1 Bài 4

5. Hỏi đáp về Bài 4: Luyện tập Este và Chất béo

Tóm tắt lý thuyết

Kiến thức cần nắm

	Este	Lipit
Khái niệm	Khi thay thế nhóm OH của nhóm cacboxyl trong phân tử axit cacboxylic bằng nhóm OR ta thu được hợp chất este.(R là gốc hidrocacbon).	Là trieste của axit béo có mạch cacbon dài với glixerol.
Công thức	Este no,đơn chức, mạch hở: CnH2nO2 \((n\geq 2)\) Vd: CH3COOCH3 : Metyl axetat	CTCT: vd: (C17H35COO)3C3H5 :Tristearin
Tính chất hóa học	+Thủy phân trong môi trường H⁺(tác dụng với nước) +Thủy phân trong môi trường OH^- +Phản ứng cháy	+Thủy phân trong môi trường H⁺(tác dụng với nước) +Thủy phân trong môi trường OH^- +Phản ứng hidro hóa chất béo lỏng

Bài tập minh họa

3.1. Bài tập Este, Lipit - Cơ bản

Bài 1:

Để thủy phân hoàn toàn m gam este đơn chức X cần dùng vừa hết 200ml dung dịch NaOH 0,25M, sau phản ứng thu được 2,3 gam ancol và 3,4 gam muối. Công thức của X là

Hướng dẫn:

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

\(\begin{array}{l} {\rm{ }}{m_{{\rm{este}}}} + {m_{NaOH}} = {m_{Ancol}} + {m_{mu{\rm{o}}i}}\\ \Leftrightarrow {m_{{\rm{este}}}} = 2,3 + 3,4 - 2,3 = 3,7(gam) \end{array}\)

Vì phản ứng xảy ra vừa đủ nên: \({n_{NaOH}} = {n_{{\rm{es}}te}} = 0,2.0,25 = 0,05{\rm{ }}(mol)\)

\({M_{{\rm{es}}te}} = \frac{{3,7}}{{0,05}} = 74 \to HC{\rm{OO}}{{\rm{C}}_2}{H_5}\)

Bài 2:

Cho 13,2 g este đơn chức no Z tác dụng hết với 150 ml dung dịch NaOH 1M thu được 12,3 g muối. Xác định Z

Hướng dẫn:

Este Z no, đơn chức: RCOOR’

\({n_{NaOH}} = 0,15.1 = 0,15\,\,(mol)\)

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

0,15 ← 0,15 (mol) → 0,15

\(\begin{array}{l} \Rightarrow {M_{RCOONa}} = \frac{{12,3}}{{0,15}} = 82\\ \,\,\,\,\,\,\,\,\,\,R + 44 + 23 = 82\\ \,\,\,\,\,\,\,\,\,R\,\, = \,\,15\,\,(C{H_3}) \end{array}\)

\(\begin{array}{l} \Rightarrow {M_{RCOOR'}} = \frac{{13,2}}{{0,15}} = 88\\ \,\,\,\,\,\,\,\,15 + 44 + R' = 88\\ \,\,\,\,\,\,\,\,R'\,\, = \,\,29\,\,({C_2}{H_5}) \end{array}\)

=> Z: CH₃COOC₂H₅

Bài 3:

Đun 6 gam CH₃COOH với 9,2 gam C₂H₅OH (có H2SO4 đặc làm xúc tác) đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng được 6,6 gam este. Hiệu suất phản ứng este hóa là

Hướng dẫn:

\(n_{CH_{3}COOH}=0,1mol;n_{C_{2}H_{5}OH}=0,2mol;n_{este}=0,075mol\)

\(H=\frac{0,075}{0,1}.100\%=75\%\)

Bài 4:

Đun nóng 20g một loại chất béo trung tính với dung dịch chứa 0,25 mol NaOH, để trung hòa NaOH dư cần 0,18 mol HCl. Khối lượng xà phòng 72% sinh ra từ 1 tấn chất béo trên là

Hướng dẫn:

n_NaOH pứ = 0,25 – 0,18 = 0,07 mol

Phản ứng tổng quát: Chất béo + 3NaOH → 3.Muối mononatri + C₃H₅(OH)₃

=> n_glixerol = 1/3.nNaOH = 0,07/3 mol

=> m_muối = 20,653g

Với 1 tấn Chất béo thì tạo m_Muối = 1032,67 kg

=> m_{Xà phòng} 72% = 1434,26 kg

3.2. Bài tập Este, Lipit - Nâng cao

Bài 1:

Cho hỗn hợp X gồm 2 este có công thức phân tử C₄H₈O₂ và C₃H₆O₂ tác dụng với NaOH dư thu được 6,14 gam hỗn hợp hai muối và 3,68 gam rượu Y duy nhất có tỉ khối hơi so với oxi là 1,4375. Khối lượng mỗi este trong X lần lượt là

Hướng dẫn:

Hỗn hợp este X: C₄H₈O₂ và C₃H₆O₂ (este no)

X + NaOH → 2 muối + 1 ancol

X có thể là:\((I)\left\{ \begin{array}{l} {\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}\\ {\rm{HCOO}}{C_2}{H_5} \end{array} \right.\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,(II)\left\{ \begin{array}{l} {C_2}{H_5}{\rm{COO}}C{H_3}\\ C{H_3}{\rm{COO}}C{H_3} \end{array} \right.\)

⇒ 3,68 (g) ancol Y: là C₂H₅OH hoặc CH₃OH

\({M_Y} = {d_{Y/{O_2}}}.32 = 1,4375.32 = 46\)

⇒ Ancol là C₂H₅OH

⇒ Chọn trường hợp (I).

\(\left\{ \begin{array}{l} {\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}\,\,a\,\,(mol)\\ {\rm{HCOO}}{C_2}{H_5}\,\,\,\,\,\,\,b\,\,\,\,(mol) \end{array}\overset{NaOH}{\rightarrow} \right.6,14\,\,(g)\left\{ \begin{array}{l} C{H_3}{\rm{COO}}Na\,\,a\,\,(mol)\\ HCOONa\,\,\,\,\,\,\,b\,\,(mol) \end{array} \right. + \left\{ \begin{array}{l} 3,68\,(g)\,\,\,{C_2}{H_5}OH\\ \,\,\,\,\,a\,\, + \,\,\,\,b\,\,\,\,\,(mol) \end{array} \right.\)

Ta có:

\(\begin{array}{l} \left\{ \begin{array}{l} 82a + 68b = 6,14\\ (a + b)46 = 3,68 \end{array} \right.\\ \left\{ \begin{array}{l} a = 0,05\\ b = 0,03 \end{array} \right.\\ \Rightarrow {m_{C{H_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}}} = 88.0,05 = 4,4\,\,(g)\\ \Rightarrow {m_{HC{\rm{OO}}{C_2}{H_5}}} = 74.0,03 = 2,22\,\,(g) \end{array}\)