Hoá học 9 Bài 56: Ôn tập cuối năm

Lý thuyết20 Trắc nghiệm12 BT SGK 1138 FAQ

Phần Ôn tập cuối năm luyện tập về mối quan hệ qua lại giữa các loại hợp chất vô cơ và kim loại, phi kim; Tính chất hóa học cơ bản của một số hợp chất hữu cơ. Vận dụng để giải một số bài tập liên quan.

YOMEDIA

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Hóa vô cơ

1.2. Hóa hữu cơ

2. Bài tập minh hoạ

3. Luyện tập Bài 56 Hóa học 9

3.1. Trắc nghiệm

3.2. Bài tập SGK và Nâng cao

4. Hỏi đáp về Bài 56 chương 5 Hóa học 9

Tóm tắt lý thuyết

1.1. HÓA VÔ CƠ

1.1.1. Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ

Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ

Hình 1: Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ

1.1.2. Vận dụng

Ví dụ 1: Viết phương trình phản ứng hoàn thành sơ đồ sau:

chuỗi phản ứng của sắt

Hướng dẫn:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeCl₂+ Ag₂SO₄ → FeSO₄ + 2AgCl↓

FeSO₄+ Ba(NO₃)₂→ Fe(NO₃)₂ + BaSO₄↓

Fe(NO₃)₂ + 2KOH → Fe(OH)₂ + 2KNO₃

Fe(OH)₂ + O₂ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) Fe₂O₃ + H₂O

2Fe + 3Cl₂→ 2FeCl₃

2FeCl₃ + 3Ag₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 6AgCl↓

Fe₂(SO₄)₃ + 3Ba(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3BaSO₄↓

Fe(NO₃)₃ + 3KOH → Fe(OH)₃ + 3KNO₃

2Fe(OH)₃ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) Fe₂O₃ + H₂O

2FeCl₂ _{(lục nhạt)}+ Cl₂→ 2FeCl_{3(vàng nâu)}

2FeCl₃ + Fe → 3FeCl₂

10FeSO₄+ 2KMnO₄+ 8H₂SO₄→ 5Fe₂(SO₄)₃+ K₂SO₄+ 2MnSO₄+ 8H₂O

Fe₂(SO₄)₃ + Fe \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) 3FeSO₄

4Fe(NO₃)₂ + O₂ + 4HNO₃ → 4Fe(NO₃)₃ + 2H₂O

2Fe(NO₃)₃ + Cu → 2Fe(NO₃)₂ + Cu(NO₃)₂

4Fe(OH)_{2(trắng xanh)}+ O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)_{3(nâu đỏ)}

Ví dụ 2: Hoàn thành các phản ứng sau:

Fe₂(SO₄)₃ + ? → Fe(NO₃)₃ + ?

AlCl₃ + ? → Al₂(SO₄)₃ + ?

Al₂O₃ + KHSO₄ → ? + ? + ?

KHCO₃ + Ca(OH)₂ → ? + ? + ?

NaCl + ? → NaOH + ?

Ca(HCO₃)₂ + ? → CaCO₃↓ + ?

Hướng dẫn:

Fe₂(SO₄)₃ + 3Ba(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3BaSO₄↓

2AlCl₃+ 3Ag₂SO₄→ Al₂(SO₄)₃ + 6 AgCl↓

Al₂O₃ + 6KHSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3K₂SO₄+ 3H₂O

KHCO₃+ Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + KOH + H₂O

Điện phân có vách ngăn:

2NaCl + 2H₂O → 2NaOH + H₂↑ + Cl₂↑

Ca(HCO₃)₂ +K₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2KHCO₃

1.2. HÓA HỮU CƠ

1.2.1. Công thức cấu tạo

Công thức cấu tạo của một vài chất hữu cơ

Hình 2: Công thức cấu tạo của một vài chất hữu cơ

1.2.2. Tính chất hóa học

a) Rượu etylic, axit axetic, chất béo.

	Rượu etylic	Axit axetic	Chất béo
Công thức	C₂H₅OH	CH₃COOH	(RCOO)₃C₃H₅
Phản ứng đốt cháy	C₂H₅OH +3O₂ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) 2CO₂ + 3H₂O	CH₃COOH + 3O₂ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) 2CO₂ + 2H₂O	Chất béo (RCOO)₃C₃H₅ + O₂\(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) CO₂ + H₂O
Phản ứng thủy phân	Không phản ứng	Không phản ứng	Chất béo + Nước \(\overset{axit,t^{0}}{\rightarrow}\) Glixerin + các axit béo
Phản ứng với dung dịch kiềm	Không phản ứng	CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O	Chất béo + dd kiềm → Glixerin + Các muối của axit béo
Phản ứng với Na	2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂	2 CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂	Không phản ứng
Phản ứng este hóa	CH₃COOH + C₂H₅OH \(\rightleftharpoons\) CH₃COOC₂H₅ + H₂O	CH3COOH + C2H5OH \(\rightleftharpoons\) CH3COOC2H5 + H2O	Không phản ứng
Tác dụng với muối của axit yếu hơn	Không phản ứng	2 CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O	Không phản ứng
Ứng dụng	Dùng làm rượu bia, nước giải khát, nhiên liệu, nguyên liệu điều chế các chất hữu cơ,…	Nguyên liệu để tổng hợp chất dẻo, phẩm nhuộm,dược phẩm,…	Là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật, cung cấp năng lượng,…

b) Glucozơ, Saccarozơ, tinh bột và xenlulozơ

	Glucozơ	Saccarozơ	Tinh bột và xenlulozơ
Công thức	C₆H₁₂O₆	C₁₂H₂₂O₁₁	(-C₆H₁₀O₅-)_n
Phản ứng Oxi hóa	C₆H₁₂O₆ + Ag₂O\(\overset{NH_{3}}{\rightarrow}\) C₆H₁₂O₇ + 2Ag.	Không phản ứng	Không phản ứng
Phản ứng lên men	C₆H₁₂O_{6 \(\overset{men\,\,giam}{\rightarrow}\)}2C₂H₅OH + 2CO₂	Không phản ứng	Không phản ứng
Phản ứng thủy phân	Không phản ứng	C12H22O11 + H2O \(\xrightarrow[t^{0}]{Axit}\) C6H12O6 + C6H12O6	(–C6H10O5 –)n + nH2O \(\xrightarrow[t^{0}]{Axit}\) nC6H12O6
Phản ứng với iot	Không phản ứng	Không phản ứng	tạo màu xanh tím

Bài tập minh họa

Bài 1:

Nêu phương pháp tách hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, CuO ở thể rắn thành các chất nguyên chất.

Hướng dẫn:

Trước tiên ta sẽ khử các oxit kim loại trên bằng hiđro ở nhiệt độ cao (chỉ có oxit kim loại đứng sau nhôm mới bị khử)

Ta có phản ứng khử như sau: CuO + H₂ → Cu + H₂O; Fe₂O₃ + 3H₂ → 2Fe + 3H₂O

Còn lại MgO không bị khử. Sau đó ta cho các chất thu được tác dụng với axit HCl thì Cu không phản ứng và bị oxi hóa ở ngoài không khí tạo thành CuO:

2Cu + O₂ → 2CuO. Ta tách được CuO ra khỏi hỗn hợp.

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂ ; Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Hai muối thu được là MgCl₂ và FeCl₂ ta cho điện phân dung dịch thì FeCl₂ bị điện phân tạo thành Fe, sau đó Fe bị oxi hóa thành Fe₂O₃ ta tách được Fe₂O₃

Muối MgCl₂ không bị điện phân dung dịch thì ta điện phân nóng chảy tạo thành Mg, sau đó đốt nóng thì Mg bốc cháy trong không khí tạo ra MgO

MgCl₂ → Mg + Cl₂; 2Mg + O₂ → 2MgO

Cuối cùng ta tách được cả ba chất trên ra khỏi hỗn hợp thành các chất nguyên chất.

Bài 2:

Hỗn hợp 3 kim loại Fe, Al, Cu nặng 17,4 gam. Nếu hòa tan hỗn hợp bằng axit H₂SO₄ loãng dư thì thoát ra 8,96 dm³ H₂ (ở đktc). Còn nếu hòa tan hỗn hợp bằng axit đặc nóng, dư thì thoát ra 12,32 dm³ SO₂ (ở đktc). Tính khối lượng mỗi kim loại ban đầu.

Hướng dẫn:

Cu không tan trong H₂SO₄loãng, chỉ có Fe và Al tan được trong axit loãng

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑

2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂↑

H₂SO₄ đặc nóng hòa tan cả 3 kim loại:

2Fe + 6H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3SO₂↑ + 6H₂O

2Al + 6H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3SO₂↑ + 6H₂O

Cu + 2H₂SO₄ → CuSO₄ + SO₂↑ + 2H₂O

Số mol H₂ = 0,4; số mol SO₂ = 0,55

Gọi số mol của Fe, Al, Cu lần lượt là x, y, z ta có :

\(\left\{ \begin{array}{l} 56x{\rm{ }} + {\rm{ }}27y{\rm{ }} + {\rm{ }}64z{\rm{ }} = {\rm{ }}17,4\\ x{\rm{ }} + {\rm{ }}1,5y = 0,4\\ 1,5x{\rm{ }} + {\rm{ }}1,5y{\rm{ }} + {\rm{ }}z{\rm{ }} = {\rm{ }}0,55 \end{array} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l} x = 0,1(mol)\\ y = 0,2(mol)\\ z = 0,1(mol) \end{array} \right.\)

Khối lượng của sắt ban đầu là: m_Fe = 0,1. 56 = 5,6 (gam)

Khối lượng của nhôm ban đầu là: m_Al = 0,2. 27 = 5,4 (gam)

Khối lượng của đồng ban đầu là: m_Cu = 0,1. 64 = 6,4 (gam)

Bài 3:

Đốt cháy hoàn toàn 0,295 gam chất hữu cơ X chứa C, H, O thu được 0,44 gam CO₂, 0,225 gam H₂O. Trong một thí nghiệm khác, khi phân tích một lượng chất X như trên cho 55,8 cm₃ N₂ (đo ở đktc). Tỉ khối hơi của X so với H₂ là 29,5. Lập CTHH và CTPT của X.