Hoá học 9 Bài 48: Luyện tập Rượu etylic, axit axetic và chất béo

Lý thuyết10 Trắc nghiệm14 BT SGK 72 FAQ

Các em đã được tìm hiểu rất kĩ về rượu etylic, axit axetic và chất béo thông qua các bài giảng trước. Trong bài này các em sẽ hệ thống lại những tính chất của các hợp chất trên và vận dụng để giải một số bài tập liên quan.

YOMEDIA

1. Tóm tắt lý thuyết

2. Bài tập minh hoạ

3. Luyện tập Bài 48 Hóa học 9

3.1. Trắc nghiệm

3.2. Bài tập SGK và Nâng cao

4. Hỏi đáp về Bài 48 chương 5 Hóa học 9

Tóm tắt lý thuyết

	Công thức cấu tạo	Tính chất vật lí	Tính chất hóa học
Rượu etylic	CH₃-CH₂-OH	- Là chất lỏng, không màu, sôi ở 78,3⁰, nhẹ hơn nước - Tan vô hạn trong nước, hòa tan được nhiều chất như iốt, benzen,…	1. Phản ứng cháy C₂H₆O + 3O₂ $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ 2CO₂ + 3H₂O 2. Phản ứng với Natri 2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂ 3. Phản ứng với axit axetic (phản ứng este hóa) C₂H₅OH + CH₃COOH CH₃COO C₂H₅ + H₂O
Axit axetic	$\begin{array}{l} C{H_3} - \mathop C\limits_\parallel - OH\\ {\rm{ \,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,O}} \end{array}$	- Là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.	1. Tính axit -Axit axetic mang tính chất của một axit yếu. 2. Phản ứng với Rượu etylic C2H5OH + CH3COOH CH3COO C2H5 + H2O
Chất béo	(R-COO)₃C₃H₅	- Nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, xăng, dầu hỏa,…	1. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit. (RCOO)3C3H5+3H2O $\xrightarrow[axit]{t^{0}}$C3H5(OH)3 + 3RCOOH 2. Thủy phân trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hóa) (RCOO)3C3H5+3NaOH $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ C3H5(OH)3 + 3RCOONa

Bài tập minh họa

Bài 1:

Hãy chọn các chất thích hợp điền vào các dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng sau:

a) C₂H₅OH + ? → ? + H_{2$\uparrow$}

b) C₂H₅OH + ? $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ CO₂+ ?

c) CH₃COOH + ? điều kiện của phản ứng este hóa CH₃COOC₂H₅+ ?

d) CH₃COOH + ? → (CH₃COO)₂Mg + ?

e) CH₃COOH + KOH → ? + ?

f) (RCOO)₃C₃H₅ + ? $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ ? + RCOONa

g) CH₃COOC₂H₅ + H₂O $\xrightarrow[axit]{t^{0}}$ ? + ?

h) C2H4(k) + ? $\overset{Axit}{\rightarrow}$ C2H5OH

i) ? + Zn → (CH3COO)2Zn + ? $\uparrow$

k) 2CH3COOH + ? → (CH3COO)2Ca + ? + H2O

Hướng dẫn:

a) 2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2$\uparrow$

b) C2H5OH + 3O₂ $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ 2CO2 + 3H₂O

c) CH3COOH + C2H5OH điều kiện của phản ứng este hóa CH3COOC2H5 + H2O

d) 2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2Mg + H₂$\uparrow$

e) CH3COOH + KOH → CH3COOK + H2O

f) (RCOO)3C3H5 + 3NaOH $\overset{t^{0}}{\rightarrow}$ C₃H₅(OH)₃+ 3RCOONa

g) CH3COOC2H5 + H2O $\xrightarrow[axit]{t^{0}}$ CH3COOH + C2H5OH

h) C2H4(k) + H2O(l) $\overset{Axit}{\rightarrow}$ C2H5OH

i) 2CH3COOH + Zn → (CH3COO)2Zn + H2$\uparrow$

k) 2CH3COOH + CaCO3 → (CH3COO)2Ca + CO2$\uparrow$ + H2O

Bài 2:

Cho 50 ml dung dịch axit axetic tác dụng hoàn toàn với Mg cô cạn dung dịch ta thu được 1,42 g muối.

a. Tính nồng độ mol của dung dịch axit.

b. Thể tích khí H₂ ở đktc sinh ra là bao nhiêu.

Hướng dẫn:

Phương trình hóa học:

2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2Mg + H2$\uparrow$

0,02 $\leftarrow$ 0,01 → 0,01

Số mol muối tạo thành là: ${n_{{{(C{H_3}COO)}_2}Mg}} = \frac{m}{M} = \frac{{1,42}}{{142}} = 0,01(mol)$

a) Nồng độ mol của dung dịch axit là:

${C_M} = \frac{n}{V} = \frac{{0,02}}{{0,005}} = 0,4(M)$

b) Thể tích khí H₂ sinh ra:

${V_{{H_2}}} = 0,01.22,4 = 0,224(lit)$

Bài 3:

Có hỗn hợp A gồm rượu etylic và axit axetic. Người ta thực hiện thí nghiệm với hỗn hợp A và thu được kết quả như sau:
- Nếu cho A phản ứng với natri dư thì sau phản ứng thu được 4,48l khí không màu.
- Nếu cho A phản ứng với Na₂CO₃ dư và dẫn khí tạo thành qua bình đựng nước vôi trong dư thì thu được 10g kết tủa.
a) Hãy viết các phương trình hóa học.
b) Tính phần trăm khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp A.
Các thể tích khí đều được đo ở điều kiện tiêu chuẩn.

Hướng dẫn:

Gọi a,b lần lượt là số mol của rượu và axit
Phương trình phản ứng:

2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂ $Description: \uparrow$

a (mol) → $\frac{a}{2}$(mol)

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂ $Description: \uparrow$

b (mol) → $\frac{b}{2}$ (mol)

Vì khi cho A phản ứng với natri dư thì sau phản ứng thu được 4,48l khí không màu ta có:

${n_{{H_2}}} = \frac{{(a + b)}}{2} = \frac{{4,48}}{{22,4}} = 0,2 \Rightarrow a + b = 0,4$ (1)

Khi tác dụng với Na₂CO₃ thì chỉ có axit tác dụng sinh ra CO₂

Phương trình phản ứng:

2CH₃COOH + Na2CO3 → (CH3COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

0,2 $\leftarrow$ 0,1

CO₂ + Ca(OH)₂ (dư) → CaCO₃$\downarrow$ + H₂O

0,1 $\leftarrow$ 0,1

Số mol kết tủa CaCO₃ là: ${n_{CaC{O_3}}} = \frac{{10}}{{100}} = 0,1(mol)$

Vậy số mol của axit là 0,2 (hay b = 0,2) ⇒ a = 0,2 (mol)

Khối lượng hỗn hợp A là:

m = m_{axit axetic}+ m_{Rượu etylic} = 0,2.46 + 0,2.60 = 21,2 (gam)

Phần trăm khối lượng của Rượu etylic là:

$\% {m_{{C_2}{H_5}OH}} = \frac{{0,2.46}}{{21,2}}.100 = 43,4$

Phần trăm khối lượng của Axit axetic là:

$\% {m_{C{H_3}COOH}} = 100 - \% {m_{{C_2}{H_5}OH}} = 100 - 43,4 = 56,6$

Bài 4:

Một loại chất béo được điều chế từ C₁₅H₃₁COOH và glixerol C₃H₅(OH)₃

Viết phương trình phản ứng
Đun nóng 4,03 kg chất béo trên với lượng dung dịch NaOH dư .Tính khối lượng glixerol thu được
Tính khối lượng xà phòng bánh chứa 72% muối C₁₅H₃₁COONa điều chế được.