-
Câu hỏi:
Phân tích nội dung, ý nghĩa cặp phạm trù khả năng và hiện thực?
Lời giải tham khảo:
Khái niệm khả năng và hiện thực
- Khả năng chỉ cái hiện chưa có, chưa tới, nhưng sẽ tới, sẽ có khi có các điều kiện thích hợp. Hiện thực chỉ cái hiện đã có, hiện đang tồn tại thật sự. Khả năng là cái hiện chưa có. Nhưng khả năng đó đang tồn tại.
- Phân biệt khả năng với hiện thực là ở chỗ khả năng là cái hiện chưa có, chưa tới, còn hiện thực là cái hiện đã có, đã được thực hiện. Cần phân biệt khả năng với tiền đề. Tiền đề là những điều kiện tiên quyết sơ bộ của một cái gì đó, đều là những cái hiện đang tồn tại thật sự, tức đều là hiện thực và trên cơ sở các tiền đề hay điều kiện ấy xuất hiện cái mới. Chính cái mới này trong trạng thái tiềm thế mới là khả năng.
- Cần phân biệt khả năng với ngẫu nhiên. Sự khác nhau ở chỗ, một bên khả năng là cái hiện chưa có, nhưng sẽ có, sẽ tới, sẽ xảy ra khi có kiều kiện tương ứng. Còn một bên ngẫu nhiên là cái có thể xảy ra, cũng có thể không, có thể xảy ra như thế này, hoặc như thế khác.
Biện chứng giữa khả năng và hiện thực
- Khả năng và hiện thực có quan hệ thống nhất biện chứng, giữa chúng có sự chuyển hóa lẫn nhau. Bởi vì, hiện thực được chuẩn bị bởi khả năng, còn khả năng biến thành hiện thực. Hiện thực này do sự vận động nội tại của nó lại nảy sinh ra những khả năng mới, cứ như vậy tạo ra một quá trình vô tận của sự chuyển hóa lẫn nhau giữa khả năng và hiện thực.
- Cùng trong những điều kiện nhất định, ở cùng một sự vật có thể tồn tại một số khả năng, chứ không phải chỉ có một khả năng. Bởi vì, ngoài những khả năng vốn có sẵn, khi có thêm những điều kiện mới bổ sung thì sự vật xuất hiện những khả năng mới. Thực chất, là một hiện thực mới phức tạp hơn đã xuất hiện do sự sự tác động qua lại giữa sự vật cũ với điều kiện mới vừa được bổ sung. Như vậy, ngay cả một khả năng cũng có sự thay đổi, vì nó phụ thuộc vào sự biến đổi của sự vật trong những điều kiện cụ thể.
Ý nghĩa phương pháp luận
- Trong hoạt động thực tiễn phải trên cơ sở hiện thực, chứ không phải khả năng. Tuy nhiên, không phải hoàn toàn bỏ qua, hoặc coi thường khả năng, mà phải tính đến các khả năng để có thể đưa ra chủ trương, chính sách và kế họach cho đúng có tính khả thi. Trong nhận thức, nhất là nhận thức khoa học phải tìm ra, xác định cho được các khả năng phát triển của sự vật ở trong chính bản thân nó, và căn cứ vào tương quan lực lượng giữa các mặt bên trong với những điều kiện bên ngoài. Không nên tuyệt đối hóa vai trò của nhân tố chủ quan, hoặc xem thường vai trò ấy trong việc biến đổi khả năng thành hiện thực, v.v...
CÂU HỎI KHÁC
- Đặc trưng của tri thức triết học và sự biến đổi đối tượng nghiên cứu của triết học qua các giai đoạn lịch sử ?
- Vấn đề cơ bản của triết học. Cơ sở để phân biệt chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm?
- So sánh phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình?
- Trình bày vai trò thế giới quan, phương pháp luận của triết học và vai trò của triết học Mác - Lênin?
- Những tư tưởng cơ bản của triết học Phật giáo?
- Cuộc đấu tranh giữa triết học duy vật và triết học duy tâm trong triết học Trung Hoa cổ đại?
- Trình bày nội dung cơ bản những tư tưởng triết học Aâm dương – Ngũ hành?
- Trình bày nội dung cơ bản triết học Nho giáo?
- Trình bày những nội dung thể hiện lập trường duy vật và duy tâm của tư tưởng triết học Việt Nam?
- Trình bày những nội dung của tư tưởng yêu nước Việt Nam?
- Trình bày những quan niệm về Đạo” làm người của những tư tưởng triết học Việt Nam?
- Đặc điểm kinh tế- xã hội và triết học xã hội Pháp cuối thế kỷ XVIII?
- Một số triết gia tiêu biểu triết học khai sáng Pháp thế kỷ XVIII?
- Đặc điểm kinh tế - xã hội và triết học của triết học cổ điển Đức thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX?
- Ý nghĩa bước ngoặt cách mạng do Mác thực hiện trong triết học?
- Lênin phát triển triết học Mác?
- Tại sao nói vận động là phương thức tồn tại của vật chất, là thuộc tính cố hữu của vật chất?
- Tính thống nhất vật chất của thế giới?
- Phân tích bản chất của ý thức và vai trò của tri thức khoa học?
- Sự ra đời của phép biện chứng duy vật?
- Định nghĩa phạm trù và phân biệt sự khác nhau giữa phạm trù triết học và phạm trù của khoa học cụ thể?
- Đặc điểm và mối quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả?
- Phân tích nội dung và ý nghĩa cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên?
- Phân tích nội dung và ý nghĩa cặp phạm trù bản chất và hiện tượng?
- Phân tích nội dung, ý nghĩa cặp phạm trù khả năng và hiện thực?
- Định nghĩa qui luật và vai trò các qui luật cơ bản của phép biện chứng duy vật?
- Trình bày những quan điểm cơ bản về nhận thức của triết học trước Mác và quan niệm về nhận thức của chủ nghĩa duy vật biện chứng?
- Phân tích nội dung, ý nghĩa mối quan hệ biện chứng giữa nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận?
- Tại sao nói xã hội là một bộ phận đặc thù và là sản phẩm cao nhất cùa tự nhiên?
- Vai trò của dân số đối với sự phát triển của xã hội?