-
Câu hỏi:
Trình bày những nội dung thể hiện lập trường duy vật và duy tâm của tư tưởng triết học Việt Nam?
Lời giải tham khảo:
- Do điều kiện lịch sử cụ thể của các thời kỳ phong kiến Việt Nam mà cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm không thể hiện trên bình diện chung trong mọi vấn đề của triết học mà chỉ giới hạn trong những vấn đề cụ thể. Trong đó, có sự kết hợp giữa thế giới quan duy tâm và thế giới quan tôn giáo; còn chủ nghĩa duy vật và quan điểm vô thần chỉ thể hiện trên từng vấn đề cụ thể.
- Cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm khi giải quyết vấn đề cơ bản của triết học chủ yếu là giải quyết mối quan hệ giữa tâm - vật; linh hồn - thể xác; giữa lý - khí, v.v... Lập trường duy vật - duy tâm trong lịch sử tư tưởng triết học Việt Nam đều gắn liền với lịch sử dựng nước và giữ nước với sự hưng vong của các triều đại, với vấn đề đạo trời - đạo người, v.v,.
- Dù có sự khác nhau, nhưng lập trường duy vật và duy tâm đều ảnh hưởng bởi thế giới quan tôn giáo. Và sự ảnh hưởng đó đều có nguồn gốc ở “Tam giáo” và tín ngưỡng dân gian cổ truyền. Chủ nghĩa duy tâm là vũ khí tư tưởng của thế lực ngoại xâm bên ngoài, là công cụ của giai cấp thống trị bên trong và bao gồm cả niềm tin của quần chúng nhân dân nghèo khổ, thất học. Ngược lại, quan niệm duy vật và vô thần đối lập lại quan niệm duy tâm, tôn giáo.
- Chẳng hạn, như đối lập với quan điểm “Mệnh trời” còn có quan niệm về “Thời”, quan niệm này ít nhiều đã đề cập đến vai trò của những điều kiện khách quan, qui luật khách quan đối với con người đối với xã hội. Dưới một hình thức khác, thời còn thể hiện rõ trong quan niệm như: Thiên thời - Địa lợi - Nhân hoà, được hiểu như là một sự kết hợp những điều kiện khách quan và điều kiện chủ quan trong hoạt động của con người.
- Trong suốt hàng ngàn năm của chế độ phong kiến Việt Nam, về cơ bản đất nước chậm phát triển, khoa học tự nhiên không có điều kiện ra đời; bởi vậy cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm chỉ dừng lại ở những vấn đề có tính lặp lại, quen thuộc. Cho nên, cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm chưa đạt đến trình độ sâu sắc và toàn diện.
CÂU HỎI KHÁC
- Đặc trưng của tri thức triết học và sự biến đổi đối tượng nghiên cứu của triết học qua các giai đoạn lịch sử ?
- Vấn đề cơ bản của triết học. Cơ sở để phân biệt chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm?
- So sánh phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình?
- Trình bày vai trò thế giới quan, phương pháp luận của triết học và vai trò của triết học Mác - Lênin?
- Những tư tưởng cơ bản của triết học Phật giáo?
- Cuộc đấu tranh giữa triết học duy vật và triết học duy tâm trong triết học Trung Hoa cổ đại?
- Trình bày nội dung cơ bản những tư tưởng triết học Aâm dương – Ngũ hành?
- Trình bày nội dung cơ bản triết học Nho giáo?
- Trình bày những nội dung thể hiện lập trường duy vật và duy tâm của tư tưởng triết học Việt Nam?
- Trình bày những nội dung của tư tưởng yêu nước Việt Nam?
- Trình bày những quan niệm về Đạo” làm người của những tư tưởng triết học Việt Nam?
- Đặc điểm kinh tế- xã hội và triết học xã hội Pháp cuối thế kỷ XVIII?
- Một số triết gia tiêu biểu triết học khai sáng Pháp thế kỷ XVIII?
- Đặc điểm kinh tế - xã hội và triết học của triết học cổ điển Đức thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX?
- Ý nghĩa bước ngoặt cách mạng do Mác thực hiện trong triết học?
- Lênin phát triển triết học Mác?
- Tại sao nói vận động là phương thức tồn tại của vật chất, là thuộc tính cố hữu của vật chất?
- Tính thống nhất vật chất của thế giới?
- Phân tích bản chất của ý thức và vai trò của tri thức khoa học?
- Sự ra đời của phép biện chứng duy vật?
- Định nghĩa phạm trù và phân biệt sự khác nhau giữa phạm trù triết học và phạm trù của khoa học cụ thể?
- Đặc điểm và mối quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả?
- Phân tích nội dung và ý nghĩa cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên?
- Phân tích nội dung và ý nghĩa cặp phạm trù bản chất và hiện tượng?
- Phân tích nội dung, ý nghĩa cặp phạm trù khả năng và hiện thực?
- Định nghĩa qui luật và vai trò các qui luật cơ bản của phép biện chứng duy vật?
- Trình bày những quan điểm cơ bản về nhận thức của triết học trước Mác và quan niệm về nhận thức của chủ nghĩa duy vật biện chứng?
- Phân tích nội dung, ý nghĩa mối quan hệ biện chứng giữa nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận?
- Tại sao nói xã hội là một bộ phận đặc thù và là sản phẩm cao nhất cùa tự nhiên?
- Vai trò của dân số đối với sự phát triển của xã hội?