Bài tập 3 trang 18 SGK Sinh học 12

Sự hoạt động của opêron chịu sự điều khiển của một gen điều hoà (regulator: R) nằm ở trước opêron.

• Bình thường, gen R tổng hợp ra một loại prôtêin ức chế gắn vào vùng vận hành (O) do đó gen cấu trúc ở trạng thái bị ức chế nên không hoạt động. Khi có chất cảm ứng (ví dụ lactôzơ) thì opêron chuyển sang trạng thái hoạt động (cảm ứng).
• Biểu hiện:
  • Khi môi trường không có lactose: Gen điều hòa tổng hợp protein ức chế. Protein này liên kết với vùng vận hành ngăn cản quá trình phiên mã làm cho các gen cấu trúc ko hoạt động.
  • Khi môi trường có lactose: 1 số phân tử lactose liên kết với protein ức chế làm biến đổi cấu hình ko gian 3 chiều của nó làm cho protein ức chế ko thể liên kết được với vùng vận hành và do vậy ARN polimerase có thể liên kết được với vùng khởi động để tiến hành phiên mã. Sau đó, các phân tử mARN của gen cấu trúc Z, Y, A được dịch mã tạo thành các enzyme phân giải đường lactose. Khi đường lactose bị phân giải hết thì protein ức chế lại liên kết với vùng vận hành và quá trình phiên mã bị dừng lại.

-- Mod Sinh Học 12 HỌC247