Chắc hẳn chúng ta ta đều biết, vũ trụ là do vật chất tạo thành, trong vũ trụ bao la có vô vàn vật chất đang vận động.
Vậy thì vũ trụ quanh ta có cấu tạo như thế nào? Ngoài hệ Mặt trời ra, trong không gian bao la của vũ trụ còn có những gì nữa? Ngoài các vì sao, tinh vân, tinh hệ ra thì vũ trụ còn có gì nữa hay không?
Tất cả các câu hỏi này sẽ được giải đáp ngay trong nội dung bài học ngày hôm nay : Bài 41- Cấu tạo vũ trụ. Mời các em cùng nhau tìm hiểu nhé.
Tóm tắt lý thuyết
2.1. Hệ Mặt Trời:
Quỹ đạo của các hành tinh quay quanh Mặt Trời.
a. Mặt Trời:
- Mặt Trời là thiên thể trung tâm của hệ Mặt Trời, là một quả cầu khí nóng sáng ( 75% khí hidrô, và 23% khí heli )
- Có bán kính lớn hơn 109 lần bán kính Trái Đất, khối lượng bằng 333000 lần khối lượng Trái Đất
- Nhiệt độ mặt ngòai là 6000K và trong lòng khoảng hành chục triệu độ
- Công suất bức xạ là 3,9.1026W, nguồn năng lượng Mặt Trời là phản ứng nhiệt hạch
b. Các hành tinh khác của hệ Mặt trời:
- Có 8 hành tinh trong hệ Mặt trời: Thủy tinh, Kim tinh, Trái Đất, Hỏa tinh, Mộc tinh, Thổ Tinh, Thiên vương tinh và Hải vương tinh, chia thành hai nhóm: “nhóm Trái Đất” và “nhóm Mộc tinh”
- Các hành tinh này chuyển động quanh Mặt trời cùng một chiều trên cùng một mặt phẳng
c. Các tiểu hành tinh:
Tiểu hành tinh là những thiên thể có kích thước rất nhỏ, chuyển động trên các quỹ đạo giữa quỹ đạo của Hỏa tinh và Mộc tinh
d. Sao chổi và thiên thạch:
- Sao chổi: là khối khí đóng băng lẫn với đá. Có đường kính vài kilomet, chuyển động xung quang Mặt Trời theo quỹ đạo hình elip rất dẹt mà Mặt Trời là một tiêu điểm
- Thiên thạch là những tản đá chuyển động xung quanh Mặt Trời. Khi thiên thạch bay vào khí quyển Trái đất nó nóng cháy và tạo thành sao băng
2.2. Các sao và thiên hà:
a. Các sao:
- Sao là một khối khí nóng sáng giống nhu Mặt Trời
- Nhiệt độ trong lòng các ngôi sao lên đến hành chục triệu độ
- Khối lượng cùa sao khảong từ 0,1 đến hành chục lần khối lượng của Mặt Trời
- Sao đôi: Cặp sao có khối lượng tương đương nhau, quay xung quanh một khối tâm chung
- Sao mới: Sao có độ sáng tăng lên hàng vạn lần – hàng triệu lần
- Còn có những sao không phát sáng: các puxa và cac lổ đen
- Tinh vân : là đám bụi khổng lồ được rọi sáng bởi các ngôi sao gần đó hoặc những đám khí bị ion hóa được phóng ra từ một sao mới hay siêu mới
b. Thiên hà:
- Thiên hà là một hệ thống sao gồm nhiều lọai sao và tinh vân ( có thể lên đến vài trăm tỉ sao )
- Thiên hà gần ta nhất là thiên hà Tiên nữ ( cách ta hai triệu năm ánh sáng , 1 năm ánh sáng = 9,47.1012km ).
- Một thiên hà có đường kính vào khỏang 100000 năm ánh sáng
- Hình dạng: hình xoắn ốc, hình elipxốit, hình dạng không xác định
c. Thiên hà của chúng ta : Ngân hà
- Hệ Mặt Trời là thành viên của một thiên hà mà ta gọi là Ngân Hà.
- Ngân Hà có dạng đĩa, phần giữa phình to, ngoài mép dẹt. Đường kính của Ngân Hà vào khoảng 100000 năm ánh sáng, bề dày chỗ phồng to nhất vào khoảng 15000 năm ánh sáng.
- Hệ Mặt Trời nằm trên mặt phẳng qua tâm và vuông góc với trục của Ngân Hà, cách tâm khoảng cỡ 2/3 bán kính của nó.
- Có dạng là hình xoắn ốc
Bài tập minh họa
Bài 1:
Mặt Trời có vai trò gì trong hệ Mặt Trời?
Hướng dẫn giải:
Vai trò của Mặt trời:
- Lực hấp dẫn của Mặt Trời đóng vai trò quyết định đến sự hình thành, phát triển và chuyển động của hệ Mặt trời
- Mặt Trời là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cả hệ.
Bài 2:
Người ta dựa vào đặc điểm nào dưới đây để phân các hành tinh trong hệ mặt trời làm hai nhóm?
A. Khoảng cách đến mặt trời
B. Nhiệt độ bề mặt hành tinh
C. Số vệ tinh nhiều hay ít
D. Khối lượng
Hướng dẫn giải:
Chọn đáp án D : Khối lượng
4. Luyện tập Bài 41 Vật lý 12
Qua bài giảng Cấu tạo vũ trụ này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như :
- Trình bày sơ lược về cấu trúc của hệ Mặt Trời
- Trính bày sơ lựoc về các thành phần cấu tạo của một thiên hà.
- Mô tả được hình dạng của Thiên hà của chúng ta ( Ngân Hà)
4.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 12 Bài 41 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Hỏa tinh và Trái Đất
- B. Hỏa tinh và Mộc tinh
- C. Hỏa tinh và Kim tinh
- D. Trái Đất và Mộc tinh
-
Câu 2:
Chọn phát biểu đúng:
- A. Tất cả các sao ta thấy trên bầu trời đều thuộc về Thiên Hà của chúng ta (còn gọi là Ngân Hà)
- B. Tất cả các sao ta thấy trên bầu trời chỉ có 1 số ít thuộc về Thiên Hà của chúng ta
- C. Những sao nằm ngoài dải Ngân Hà không thuộc về Thiên Hà của chúng ta
- D. Những sao nằm ngoài dải Ngân Hà có hơn một nửa thuộc về Thiên Hà của chúng ta
-
- A. Một hạt có khối lượng rất nhỏ nằm tại tâm và các thành viên quay xung quanh.
- B. Chuyển động của các thành viên bị chi phối bởi một lực hút xuyên tâm có cường độ tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách.
- C. Một hạt có khối lượng rất lớn nằm tại tâm và các thành viên đứng yên xung quanh.
- D. Cấu trúc hệ Mặt Trời và cấu trúc nguyên tử nêon luôn tồn tại lực hấp dẫn bên trong
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
4.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 12 Bài 41 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 2 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 3 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 4 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 5 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 6 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 7 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 8 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 9 trang 216 SGK Vật lý 12
Bài tập 10 trang 217 SGK Vật lý 12
Bài tập 11 trang 217 SGK Vật lý 12
Bài tập 12 trang 217 SGK Vật lý 12
Bài tập 13 trang 217 SGK Vật lý 12
Bài tập 41.1 trang 122 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.2 trang 122 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.3 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.4 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.5 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.6 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.7 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.8 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.9 trang 123 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.10 trang 124 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.11 trang 124 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.12 trang 124 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.13 trang 124 SBT Vật lý 12
Bài tập 41.14 trang 125 SBT Vật lý 12
Bài tập 1 trang 311 SGK Vật lý 12 nâng cao
Bài tập 2 trang 311 SGK Vật lý 12 nâng cao
5. Hỏi đáp Bài 41 Chương 8 Vật lý 12
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Vật Lý 12 HỌC247
