Hoá học 9 Bài 3: Tính chất hóa học của axit

1.1.1. Axit làm đổi màu chất chỉ thị màu

- Dung dịch axit làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.

- Các em chú ý quan sát thí nghiệm làm đổi màu quỳ của đại diện các chất thuộc axit và bazơ

Video 1: Khả năng làm đổi màu quỳ tím của axit và bazơ

1.1.2. Axit tác dụng với kim loại

*Thí nghiệm 1: Fe tác dụng với dung dịch HCl

Video 2: Phản ứng giữa Fe và dung dịch HCl

- Hiện tượng: Có xuất hiện khí không màu

- Giải thích: Do xảy ra phản ứng tạo khí không màu là khí H2 theo phương trình: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

*Thí nghiệm 2: Fe phản ứng với axit H₂SO₄ loãng

Video 3: Phản ứng giữa kim loại Fe và axit H₂SO₄

- Hiện tượng: Có xuất hiện khí không màu

- Giải thích: Do xảy ra phản ứng tạo khí không màu là khí H2 theo phương trình: Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H2

* Kết luận:

- Dung dịch axit tác dụng được với một số kim loại tạo muối và giải phóng khí H₂ (Trừ Cu, Ag, Au)

- dd HNO₃, H₂SO₄ đặc tác dụng với nhiều kim loại nhưng không giải phóng H₂ (tính chất này sẽ được tìm hiểu ở chương trình THPT)

1.1.3. Axit tác dụng với bazơ

- Các em chú ý quan sát thao tác tiến hành cũng như hiện tượng quan sát được khi tiến hành thí nghiệm Cu(OH)₂ với H₂SO₄

Video 4: Phản ứng giữa dung dịch Cu(OH)₂ và axit H₂SO₄

- Hiện tượng: Cu(OH)₂ tan dần và tạo thành dung dịch màu xanh

- Giải thích: Do xảy ra phản ứng theo phương trình: Cu(OH)₂ + H2SO4 → CuSO4 + 2H2O

*Kết luận: Axit tác dụng với bazơ tạo muối và nước

1.1.4. Axit tác dụng với oxit bazơ

- Phản ứng giữa Fe₂O₃ và dung dịch HCl

- Hiện tượng: Fe2O3 bị hòa tan dần và tạo thành dung dịch màu nâu

- Giải thích: Do xảy ra phản ứng theo phương trình: Fe₂O₃  + 6HCl → 2FeCl₂ + 3H₂O 

* Kết luận: Axit tác dụng với oxit bazơ tạo muối và nước.

Ngoài ra, Axit còn tác dụng được với muối ( tính chất này sẽ được học ở bài 9)

Hình 1: Các mức axit vô cơ ( mạnh - trung bình - yếu - rất yếu)

Hình 2: Sơ đồ tư duy bài Tính chất hóa học của Axit

Bài 1:

Cho 32g một oxit kim loại hóa trị III tan hết trong 294g dung dịch H₂SO₄. Tìm công thức của oxit kim loại trên.

Hướng dẫn:

Công thức cần tìm có dạng: X₂O₃ 

- Khối lượng H₂SO₄: m = 20.294100 = 58,8 g 

- Số mol H₂SO₄ = 0,6 mol. 

- Phương trình phản ứng:

X₂O₃ + 3H₂SO₄ → X₂ (SO₄)₃ + 3H₂O

0,2 mol   0,6mol 

Phân tử lượng của oxit: M =160.

Vậy oxit đó là Fe₂O₃.

Bài 2:

a. Cho từ từ dung dịch X chứa x mol HCl vào dung dịch Y chứa y mol Na₂CO₃ (x< 2y) thì thu được dung dịch Z chứa V lít khí. Tính V?

b. Nếu cho dung dịch Y vào dung dịch X thì thu được dung dịch A và V₁ lít khí. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn và thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tìm mối quan hệ giữa V₁ với x, y.

Hướng dẫn:

a.Cho từ từ HCl vào Na₂CO₃, phản ứng xảy ra như sau:

HCl + Na₂CO₃ --> NaHCO₃ + NaCl               (1) 

Nhưng theo đầu bài có khí bay ra nên phản ứng tiếp tục:

HCl + NaHCO₃ --> NaCl + CO₂ + H₂O          (2)

Phản ứng (1) sẽ xảy ra hoàn toàn, sinh ra y mol NaHCO₃.

Muốn phản ứng (2) xảy ra thì x > y. 

Do đề bài cho x < 2y nên (2) phản ứng theo số mol của HCl còn lại.

Vậy V = 22,4.(x – y)

b.Khi cho Na₂CO₃ vào HCl:

Na₂CO₃ + 2HCl --> 2NaCl + CO₂ + H₂O

1 mol                 2 mol

y mol         x mol

Đề bài cho x < 2y nên ta tính số mol khí sinh ra theo HCl: 

V₁ = xy . 22,4l

Sau bài học cần nắm: Tính chất hoá học của axit như khả năng tác dụng với quỳ tím, với bazơ, oxit bazơ và kim loại.

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 3 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Dung dịch H₂SO₄ tác dụng với chất nào tạo ra khí hiđro ?  

  • A. NaOH
  • B. Fe
  • C. CaO
  • D. CO₂

• Câu 2:

  Dung dịch tác dụng với CuO tạo ra sản phẩm là dung dịch có màu xanh lam : 

  • A. Dung dịch NaOH
  • B. Dung dịch Na₂CO₃
  • C. Dung dịch HCl
  • D. Dung dịch Ca(OH)₂

• Câu 3:

  Dãy gồm các kim loại tác dụng được với dung dịch H₂SO₄ loãng là:

  • A. Fe, Cu, Mg
  • B. Zn,  Fe,  Cu
  • C. Zn, Fe,  Al.
  • D. Fe,  Zn,  Ag

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 9 Bài 3.

Bài tập 1 trang 14 SGK Hóa học 9

Bài tập 2 trang 14 SGK Hóa học 9

Bài tập 3 trang 14 SGK Hóa học 9

Bài tập 4 trang 14 SGK Hóa học 9

Bài tập 3.1 trang 5 SBT Hóa học 9

Bài tập 3.2 trang 5 SBT Hóa học 9

Bài tập 3.3 trang 6 SBT Hóa học 9

Bài tập 3.4 trang 6 SBT Hóa học 9

Bài tập 3.5 trang 6 SBT Hóa học 9

Bài tập 3.6 trang 6 SBT Hóa học 9

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.