Phương pháp giải Các dạng câu hỏi so sánh, nhận biết Dân số và gia tăng dân số Địa lí 12

DẠNG CÂU HỎI SO SÁNH, PHÂN BIỆT

Dạng câu hỏi này đòi hỏi học sinh lựa chọn được các tiêu chí để so sánh. Tuy nhiên cần lưu ý dạng câu hỏi so sánh cần phải nêu được những điểm giống và khác nhau, còn dạng câu hỏi phân biệt chỉ chỉ ra những điểm khác nhau.

Bài tập 1. So sánh gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học.

Hướng dẫn giải

* Giống nhau: gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học đều thể hiện sự biến động dân số của một lãnh thổ nhất định, trong khoảng thời gian xác định.

* Khác nhau:

- Về cách tính: Gia tăng dân số tự nhiên được xác định bằng hiệu số giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô còn gia tăng cơ học là sự chênh lệch giữa số người xuất cư và nhập cư.

- Nhân tố tác động:

+ Gia tăng tự nhiên chịu ảnh hưởng của hàng loạt các yếu tố: tự nhiên-sinh học, phong tục tập quán và tâm lí xã hội, trình độ phát triển kinh tế-xã hội, chính sách dân số mỗi nước, thiên tai..

+ Gia tăng cơ học chủ yếu chịu ảnh hưởng của các yếu tố về kinh tế-xã hội (nhu cầu về việc làm, học tập, các biến động về chính trị-xã hội, chiến tranh...)

- Ảnh hưởng: Gia tăng tự nhiên không chỉ ảnh hưởng đến tình hình biến động dân số một quốc gia, khu vực mà còn ảnh hưởng đến dân số toàn thế giới và được coi là động lực tăng dân số trong khi gia tăng cơ giới không ảnh hưởng đến sự biến động dân số thế giới.

Bài tâp 2. Phân biệt tỉ số giới tính và tỉ lệ giới tính. Ý nghĩa của các chỉ số này?

Hướng dẫn giải

   - Tỉ số giới tính: tương quan giữa giới nam so với giới nữ, đơn vị tính là %

            T_NN = Dnam / Dnữ       (T_NN: tỉ số giới tính)

            Tỉ số giới tính cho biết trong tổng số dân trung bình cứ 100 nữ thì có bao nhiêu nam

   - Tỉ lệ giới tính: tương quan giữa giới nam (hoặc nữ) so với tổng số dân, đơn vị là %.

            T_{NAM (Nữ)}= Dnam (nữ)/ D_TB

            T_{NAM (Nữ)} : Tỉ lệ giới nam (nữ)

                        Dnam (nữ): dân số nam (nữ)

                        D_TB                    : dân số trung bình

Tỉ lệ giới tính cho biết dân số nam hoặc dân số nữ chiếm bao nhiêu phần trăm (%) trong tổng số dân.