Bài tập ôn tập kiến thức Dân số và sự gia tăng dân số dạng câu hỏi trình bày, phân tích Địa lí 12

DẠNG CÂU HỎI TRÌNH BÀY, PHÂN TÍCH

Thông thường dạng câu hỏi trình bày là dạng câu hỏi đơn giản nhất, yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức cơ bản thuần túy dưới góc độ thuộc bài để trả lời câu hỏi. Ở mức độ cao hơn, đó là dạng yêu cầu nhận xét, phân tích vấn đề, đòi hỏi học sinh ngoài kiến thức cơ bản còn phải tổng hợp, lựa chọn nhiều kiến thức. Trong phạm vi chuyên đề, người viết sẽ đưa ra hai dạng câu hỏi trình bày và phân tích, nhận xét cùng một vấn đề để so sánh về hai cấp độ câu hỏi này.

Bài tập 1. Trình bày các nguyên nhân gây nên sự chuyển cư?

Hướng dẫn giải

Các nguyên nhân gây nên sự chuyển cư là do “lực hút – lực đẩy” tại vùng nhập cư và xuất cư.

- Các nguyên nhân tạo nên “lực hút” khiến một bộ phận dân cư bị hút đến các vùng nhập cư là đất đai màu mỡ, tài nguyên phong phú, khí hậu ôn hòa, môi trường sống thuận lợi, dễ kiếm việc làm, thu nhập khá, điều kiện sinh hoạt tốt, có triển vọng cải thiện cuộc sống...

- Các lý do tạo “lực đẩy” dân cư ra khỏi nơi cư trú là điều kiện sống quá khó khăn, thu nhập thấp, khó kiếm việc làm, đất đai canh tác ít, bạc màu, thiếu cơ sở dịch vụ hoặc do chiến tranh, hợp lý hóa gia đình, bị giải tỏa để xây dựng công trình...

Bài tập 2. Đô thị hóa là gì? Nêu những mặt tích cực và tiêu cực của quá trình đô thị hóa và biện pháp điều khiển quá trình đô thị hóa hiện nay?

Hướng dẫn giải

* Đô thị hoá là một quá trình kinh tế - xã hội, mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh về số l­ợng và quy mô các điểm dân c­ đô thị, sự tập trung dân c­ trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn và sự phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.

* Mặt tích cực:

- Góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng tr­ởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động.

- Phân bố lại dân cư­ và lao động

- Làm thay đổi các quá trình sinh, tử và hôn nhân ở các đô thị...

* Mặt tiêu cực: chủ yếu do đô thị hóa tự phát

- Đô thị hóa không xuất phát từ Công nghiệp hóa, không phù hợp, cân đối với quá trình công nghiệp hóa sẽ gây ra nhiều tiêu cực:

+ ở nông thôn: mất đi phần lớn nhân lực -> sản xuất bị đình trệ.

+ Thành phố: thiếu việc làm, quá tải cho cơ sở hạ tầng, môi tr­ờng ô nhiễm, tệ nạn xã hội gia tăng...

+ Phân hóa giàu nghèo

+ Sức ép cho y tế, giáo dục

+ Ô nhiễm môi trường

* Biện pháp điều khiển quá trình này:

- Hạn chế dân nhập cư tự phát vào thành phố

- Đô thị hóa nông thôn, đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ở nông thôn

- Xuất khẩu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho người lao động

- Nâng cấp cơ sở hạ tầng, quy hoạch khu dân cư, xây chung cư...

- Xử lí chất thải, rác thải, sử dụng năng lượng sạch...