Lý thuyết và bài tập Hoá học 12 Chuyên đề Este - Lipit có đáp án

CHUYÊN ĐỀ  ESTE – LIPIT

 

A. ESTE

I. KHÁI NIỆM VỀ ESTE

1. Cấu tạo phân tử

     - Khi thay nhóm –OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm –OR thì được este.

      - Este đơn giản có công thức cấu tạo như sau :

                

- với R, R’ là gốc hiđrocacbon no, không no hoặc thơm (trừ trường hợp este của axit fomic có R là H)                           

 

2. Công thức tổng quát của este

a. Trường hợp đơn giản : Là este không chứa nhóm chức nào khác, ta có các công thức như sau :

- Tạo bởi axit cacboxylic đơn chức RCOOH và ancol đơn chức R’OH : RCOOR’.

- Tạo bởi axit cacboxylic đa chức R(COOH)_a và ancol đơn chức R’OH : R(COOR’)_a.

- Tạo bởi axit cacboxylic đơn chức RCOOH và ancol đa chức R’(OH)_b : (RCOO)_bR’.

- Tạo bởi axit cacboxylic đa chức R(COOH)_a và ancol đa chức R’(OH)_b : Rb(COO)_abR’_a.

- Trong đó, R và R’ là gốc hiđrocacbon (no, không no hoặc thơm); trường hợp đặc biệt, R có thể là H (đó là este của axit fomic H–COOH).

b. Công thức tổng quát dạng phân tử của este

      Công thức tổng quát của este là : \({{C}_{n}}{{H}_{2n\text{ + 2}-\text{2a}-\text{2b}}}{{O}_{2b}}\)(n là số cacbon trong phân tử este, n ≥ 2 ; a là tổng số liên kết p và số vòng trong gốc hidrocacbon, a ≥ 0, nguyên ; b là số nhóm chức este, 1 ≥ 1, nguyên).

- Este no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO₂ (n ≥ 2), ví dụ: CH₃COOC₂H₅.

- Este không no, có một liên kết đôi, đơn chức, mạch hở: C_nH_{2n – 2}O₂ (n ≥ 3).

Ví dụ: CH₂ = CH-COO-CH₃, C₂H₅COOCH₂-CH = CH₂, ….

- Este no, hai chức, mạch hở: C_nH_{2n – 2}O₄ (n ≥ 3).

Ví dụ: HCOO-C₂H₄-OOC-CH₃; CH₃-OOC-CH₂-COO-C₂H₅;…

- Este thơm, đơn chức, ví dụ: C₆H₅COOCH₃ hoặc HCOOC₆H₅.

- Tính số đồng phân este no, đơn chức, mạch hở:  C_nH_2nO₂ (n ≥ 2) 

3. Cách gọi tên este

      Tên este =  Tên gốc hiđrocacbon R’  +  tên gốc axit (đuôi at) 

Ví dụ : CH₃COOC₂H₅ : etyl axetat ; C₆H₅COOCH₃ : metyl benzoat

- Tên este = Tên gốc ancol + Tên axit, đuôi ‘at’

Ví dụ : CH₃COOC₂H₅ : etyl axetat ; C₆H₅COOCH₃ : metyl benzoat

  etyl fomat                  vinyl axetat                               metyl benzoat                  benzyl axetat

Tên các gốc axit:

HCOO- (fomat)	CH3COO- (axetat)	C2H5COO- (propionat)
C6H5COO- (benzoat)	CH2=CHCOO- (acrylat)	CH2=C(CH3)COO- (metacrylat)

- Tên các gốc hiđrocacbon:

Gốc	CH3-	C2H5-	CH3CH2CH2-	CH3CH(CH3)-
Tên gọi	Metyl	Etyl	Propyl	Iso propyl
Gốc	C6H5-	C6H5CH2-	CH2 = CH-	CH2=CH-CH2
Tên gọi	Phenyl	Benzyl	Vinyl	Anlyl

4. Tính chất vật lí của este

      Giữa các phân tử este không có liên kết hiđro vì thế este có nhiệt độ sôi thấp hơn so với axit và ancol có cùng số nguyên tử C.

      Các etse thường là những chất lỏng, nhẹ hơn nước, rất ít tan trong nước, có khả năng hòa tan được nhiều chất hữu cơ khác nhau. Những este có khối lượng phân tử rất lớn có thể ở trạng thái rắn (như mỡ động vật , sáp ong…). Các este thường có mùi thơm dễ chịu, chẳng hạn isoamyl axetat có mùi chuối chín, etyl butirat có mùi dứa, etyl isovalerat có mùi táo, Geranyl axetat mùi hoa hồng,…

.....

MỨC ĐỘ NB

Câu 1: Chất nào sau đây không phải là este?

A. CH₃COOC₂H₅.        B. C₃H₅(COOCH₃)₃.    C. HCOOCH₃.              D. C₂H₅OC₂H₅.

Câu 2: Chất X có công thức cấu tạo CH₂=CH – COOCH₃. Tên gọi của X là

A. propyl fomat.          B. metyl axetat.           C. metyl acrylat.          D. etyl axetat.

Câu 3: Etyl propionat là este có mùi thơm của dứa. Công thức của etyl propionat là

A. HCOOC₂H₅.            B. C₂H₅COOC₂H₅.       C. C₂H₅COOCH₃.        D. CH₃COOCH₃.

Câu 4: Isoamyl axetat là este có mùi thơm của chuối chín. Công thức của isoamyl axetat  là

A. CH₃COOCH(CH₃)₂.                                      B. CH₃COOCH₂CH₂CH(CH₃)₂.

C. HCOOCH₂CH₂CH(CH₃)₂.                           D. CH₃COOCH₂CH(CH₃)₂.

Câu 5: Este nào sau đây có phản ứng tráng bạc?

A. HCOOCH₃.              B. CH₃COOCH₃.          C. CH₃COOC₂H₅.        D. C₂H₅COOCH₃.

Câu 6: Este no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử tổng quát là

A. C_nH_2n+2O₂ (n ≥ 2).  B. C_nH_2nO₂ (n ≥ 1).     C. C_nH_2nO₂ (n ≥ 2).     D. C_nH_2nO (n ≥ 2).

Câu 7: Chất béo là thành phần chính trong dầu thực vật và mỡ động vật. Trong số các chất sau đây, chất nào là chất béo?

A. C₁₇H₃₅COOC₃H₅.                                          B. (C₁₇H₃₃COO)₂C₂H₄.         

C. (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅.                                      D. CH₃COOC₆H₅.

Câu 8: Công thức nào sau đây có thể là công thức của chất béo?

A. CH₃COOCH₂C₆H₅.      B. C₁₅H₃₁COOCH₃.        

  C. (C₁₇H₃₃COO)₂C₂H₄.                                   D. (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Câu 9: Công thức của axit oleic là

A. CHCOOH.               B. C₁₇H₃₃COOH.         C. HCOOH.                  D. CH₃COOH.

Câu 10: Công thức axit stearic là

A. C₂H₅COOH.            B. CH₃COOH.              C. C₁₇H₃₅COOH.         D. HCOOH.

.....

Câu 1(NB): Chất nào dưới đây không phải là este?

A. HCOOC₆H₅.            B. CH₃COOCH₃.          C. CH₃COOH.              D. HCOOCH₃.

Câu 2(NB): Chất nào sau đây là glixerol ?

A. C₂H₄(OH)₂.             B. C₃H₅OH.                  C. C₂H₅OH.                  D. C₃H₅(OH)₃.

Câu 3(NB): Chất không phải axit béo là

A. axit oleic.                B. axit panmitic.          C. axit fomic.               D. axit stearic.

Câu 4(NB): Tên gọi của CH₃COOC₆H₅ là

A. benzyl axetat.         B. phenyl axetat.         C. metyl axetat.           D. etyl axetat.

Câu 5(NB): Phản ứng đặc trưng của este là

A. phản ứng trùng hợp.                                     B. phản ứng xà phòng hóa.

C. phản ứng cộng.                                              D. phản ứng este hóa.

Câu 6(NB): Đun nóng este CH₃COOC₂H₅ với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là

A. CH₃COONa và CH₃OH.                              B. HCOONa và C₂H₅OH.

C. C₂H₅COONa và CH₃OH.                             D. CH₃COONa và C₂H₅OH.

Câu 7(NB): Số liên kết π có trong phân tử vinyl axetat là

A. 1.                                B. 2.                              C. 4.                             D. 3.

Câu 8(NB): Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂ là

A. 6.                              B. 4.                               C. 5.                               D. 7.

Câu 9 (NB): Etyl propionat là este có mùi thơm của dứa. Công thức của etyl propionat là

A. HCOOC₂H₅.            B. C₂H₅COOC₂H₅.       C. C₂H₅COOCH₃.        D. CH₃COOCH₃.

Câu 10 (NB): Este nào sau đây tác dụng với NaOH thu được ancol metylic?

A. HCOOC₂H₃.            B. C₂H₅COOCH₃.        C. CH₃COOC₃H₇.        D. CH₃COOC₂H₅

Câu 11(NB). Benzyl axetat có mùi thơm của hoa nhài. Công thức của benzyl axetat là

     A. CH₃COOC₆H₅.                                                    B. CH₃COOCH₂C₆H₅.      

     C. HCOOC₆H₅.                                                        D. HCOOCH₂C₆H₅.

Câu 12: Chất nào sau đây phản ứng với H₂ (xúc tác Ni, t^o) để điều chế bơ nhân tạo?

A. Triolein.                  B. Glucozơ.                  C. Tristearin.                D. Vinyl axetat.

Câu 13 [NB]: Tên gọi của este có công thức HCOOCH₃ là

     A. metyl fomat.               B. metyl axetat.             C. etyl fomat.                D. etyl axetat.

Câu 14(NB): Hợp chất CH₃COOCH₃ có tên gọi là

   A. metyl fomat.                                                        B. etyl fomat.

   C. metyl axetat.                                                        D. etyl axetat.

Câu 15(NB): Chất nào sau đây là chất béo?

   A. Glixerol.                                                               B. Triolein.

   C. Xenlulozơ.                                                           D. Metyl axetat.

.....

---(Để xem đầy đủ nội dung chi tiết của tài liệu, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập để tải về máy)--- 

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Lý thuyết và bài tập Hoá học 12 Chuyên đề Este - Lipit có đáp án. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tốt!