Kiến thức trọng tâm ôn tập Ngành nội thương Việt Nam Địa lí 12

NGÀNH NỘI THƯƠNG VIỆT NAM

            Sau khi đất nước bước vào công cuộc Đổi mới, hoạt động nội thương của nước ta có những thay đổi về chất. Sự thay đổi này được thể hiện:

1.1. Hình thành thị trường thống nhất trong cả nước, hàng hóa phong phú, đa dạng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân.

            Việc thực hiện tự do hóa thương mại đã làm cho hàng hóa giao lưu giữa các vùng, các địa phương trở nên thuận tiện; khai thác được thế mạnh của từng vùng, từng địa phương, từng doanh nghiệp. Quá trình tích tụ và tập trung trên thị trường đã dẫn tới sự hình thành các trung tâm thương mại quốc gia và vùng. Hiện nay nước ta có hai trung tâm buôn bán lớn nhất là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. TP. Hồ Chí Minh là trung tâm buôn bán lớn nhất, chiếm hơn 70% tổng mức bán lẻ của Đông Nam Bộ và gần 24% của cả nước, năm 2010. Hà Nội là trung tâm buôn bán lớn nhất Đồng bằng sông Hồng, chiếm 60,9% tổng mức bán lẻ của vùng và chiếm 13% tổng mức bán lẻ của cả nước. Các tỉnh lị, thị xã, thị trấn cũng hình thành trung tâm thương mại của vùng, của địa phương.

            Lượng cung hàng hóa trên thị trường được ngày càng đa dạng từ nhiều nguồn khác nhau trong và ngoài nước và luôn tăng trưởng ở mức cao khoảng 10%. Đồng thời các mặt hàng ngày càng phong phú về quy cách, chủng loại và chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của nhân dân. Xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng đa dạng của người dân, đồng thời do thu nhập của người dân ngày càng tăng lên nên nhu cầu thị trường ngày càng phong phú và biến đổi không ngừng. Cơ cấu chủng loại hàng hóa có sự biến đổi phù hợp với sự tiến bộ về tiêu dùng: tỉ trọng hàng công nghiệp trong buôn bán tăng lên trong khi tỉ trọng hàng lương thực, thực phẩm giảm xuống.

1.2. Quy mô thị trường hàng hóa trong nước phát triển mạnh

Sự phát triển của thị trường trong nước được thể hiện chủ yếu qua tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của xã hội.

Trong những năm qua, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ nước ta tăng nhanh và liên tục, từ 121 nghìn tỉ đồng năm 1995 lên gần 1.512 nghìn tỉ đồng năm 2010 (tăng gấp hơn 12 lần). Đặc biệt, trong những năm gần đây do nước ta đang trong quá trình hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, nhất là sau sự kiện Việt Nam gia nhập WTO năm 2007 đã tác động lớn đến các hoạt động nội thương của nước ta. Mức bán lẻ hàng hóa tính theo đầu người cũng tăng lên liên tục đạt 17,7 triệu đồng/người năm 2010, tăng gấp hơn 10 lần so với năm 1995, bình quân giai đoạn 1995 – 2010 tăng lên trên 3 triệu đồng/người.

1.3. Nước ta đã tạo dựng được ngành nội thương với sự tham gia của đầy đủ các thành phần kinh tế, trong đó khu vực kinh tế ngoài Nhà nước thống lĩnh thị trường.

            Cơ cấu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ phân theo thành phần kinh tế ở nước ta có xu hướng thay đổi. Tỉ trọng của khu vực kinh tế Nhà nước giảm từ 22,6% năm1995 xuống còn 10,7% năm 2007. Khu vực ngoài Nhà nước có lực lượng đông đảo nhất trên thị trường (bao gồm các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tư thương, tiểu thương), chi phối thị trường trong nước, giữ tỉ trọng cao nhất và ngày càng tăng từ 76,9% năm 1995 lên 85,6% năm 2007. Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tuy tham gia thị trường trong nước muộn hơn (từ năm 1994) nhưng ngày càng đóng góp nhiều hơn vào tổng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ toàn xã hội, chiếm 3,7% năm 2007 so với 0,5% năm 1995.

Bảng: Cơ cấu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng (theo giá trị thực tế) của nước ta phân theo thành phần kinh tế giai đoạn 1995 – 2010

(đơn vị: %)

Năm	Tổng	Chia ra
		Kinh tế Nhà nước	Kinh tế ngoài Nhà nước	Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài
1995	100,0	22,6	76,9	0,5
2000	100,0	17,8	80,6	1,6
2005	100,0	12,9	83,3	3,8
2007	100,0	10,7	85,6	3,7

Nguồn: Atlat Địa lý Việt Nam, trang 24 – Thương mại

1.4. Hoạt động nội thương diễn ra không đều theo lãnh thổ

            * Hoạt động nội thương diễn ra không đều theo vùng kinh tế: Theo quy luật chung, vùng có nền kinh tế phát triển cũng đồng thời là vùng có hoạt động buôn bán tấp nập.

Bảng: Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ theo vùng của nước ta năm 2010

Vùng	Nghìn tỉ đồng (giá thực tế)	% trong cả nước	Bình quân đầu người (triệu đồng/người)
Cả nước	1.541,8	100,0	17,7
Đồng bằng sông Hồng	332,0	21,5	17,8
Trung du và miền núi Bắc Bộ	101,0	6,6	8,0
Bắc Trung Bộ	93,9	6,1	9,3
Duyên hải Nam Trung Bộ	143,6	9,3	16,2
Tây Nguyên	66,6	4,3	12,8
Đông Nam Bộ	527,2	34,2	36,2
Đồng bằng sông Cửu Long	277,5	18,0	16,1

                                    Nguồn: Atlat Địa lý Việt Nam, trang 24 – Thương mại

Trong hệ thống thị trường trong nước thì thị trường vùng Đông Nam Bộ là phát triển nhất (34,2% tổng mức bán lẻ hàng hóa cả nước), tiếp đến là thị trường Đồng bằng sông Hồng (21,5%), Đồng bằng sông Cửu Long (18,0%); các thị trường kém phát triển nhất là Tây Nguyên (4,3%), Bắc Trung Bộ (6,1%), Trung du và miền núi Bắc Bộ (6,6%).

* Hoạt động nội thương cũng có sự phân bố không đều theo địa phương. Các tỉnh có hoạt động nội thương phát triển thường gắn với các trung tâm kinh tế lớn (Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Bình Dương có tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo đầu người đạt trên 16 triệu đồng). Ngược lại, những địa phương kinh tế còn kém phát triển, hoạt động nội thương cũng kém phát triển chủ yếu thuộc miền núi cao Tây Bắc, Đông Bắc, Bắc Trung Bộ có tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo đầu người thấp dưới 4 triệu đồng/người/năm).

2. Những cơ hội, thách thức và định hướng phát triển ngành nội thương

{-- Để xem tiếp nội dung về cơ hội và thách thức ngành nội thương của tài liệu các bạn vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}