Phương pháp giải dạng bài tập chứng minh kiến thức Ngành thương mại Địa lí 12

DẠNG CÂU HỎI CHỨNG MINH

Dạng câu hỏi này đòi hỏi học sinh lựa chọn các kiến thức cơ bản để chứng minh vấn đề. Có thể có những ý giải thích kèm theo.

Bài tập 1. Chứng minh rằng hoạt động xuất – nhập khẩu của nước ta trong những năm gần đây đang có những chuyển biến tích cực?

Hướng dẫn giải

Hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta có những chuyển biến tích cực đặc biệt từ sau khi Đổi mới đến nay.

- Tổng giá trị xuất nhập khẩu tăng nhanh: trước đây hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta có quy mô nhỏ bé nhưng hiện nay đã tăng lên rất nhanh, từ 31,1 tỉ USD/2000 lên 111,4 tỉ USD/2007, trong đó giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu đều tăng nhưng giá trị nhập khẩu tăng nhanh hơn giá trị xuất khẩu (dẫn chứng).

- Cán cân xuất nhập khẩu : nước ta là nước nhập siêu, giá trị nhập siêu tăng, lên tới 14,2 tỉ USD nhưng bản chất quá trình nhập siêu có sự thay đổi. Trước đây chúng ta nhập siêu là do nền kinh tế còn nhiều yếu kém. Hiện nay, nhập siêu chủ yếu là nhập khẩu máy móc thiết bị để công nghiệp hoá hiện đại hoá và do các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào nước ta.

- Cơ cấu hàng xuất – nhập khẩu đa dạng (dẫn chứng) và có sự thay đổi.

+ Về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu: giảm tỉ trọng của nhóm hàng nông- lâm- thuỷ sản. Tăng tỉ trọng hóm hàng công nghiệp nặng và khoáng sản, hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp.

+ Về cơ cấu mặt hàng nhập khẩu: tăng tỉ trọng của nhóm hàng tư liệu sản xuất, giảm tỉ trọng nhóm hàng tiêu dùng.

- Thị trường xuất – nhập khẩu ngày càng được mở rộng, ngoài thị trường truyền thống trước đây, hiện nay đã hình thành thị trường trọng điểm như Châu Á, Tây Âu, Bắc Mỹ. Các bạn hàng xuất khẩu nhất là Nhật Bản, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Xingapore; bạn hàng nhập khẩu lớn là Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Xingapore.

- Cơ chế chính sách cũng có nhiều thay đổi theo hướng mở rộng quyền xuất – nhập khẩu cho các ngành các địa phương, tăng cường sự quản lý thống nhất Nhà nước bằng pháp luật.

Bài tập 2. Căn cứ vào Atlat Địa lý Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh rằng ngành ngoại thương của nước ta có sự phân hóa rõ rệt theo lãnh thổ?

Hướng dẫn giải

Hoạt động ngoại thương của nước ta có sự phân hóa rõ rệt theo lãnh thổ được thể hiện:

* Phân hóa theo vùng:

- Các vùng có hoạt động ngoại thương phát triển sôi động nhất là: Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng và phụ cận, Đồng bằng sông Cửu Long.

+ Đông Nam Bộ là vùng có giá trị xuất nhập khẩu lớn nhất, tương đối đồng đều giữa các tỉnh, thành phố với cán cân xuất siêu.        

+ Đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận: kim ngạch xuất – nhập khẩu tương đối cao; chủ yếu tập trung ở hai thành phố lớn là Hà Nội và Hải Phòng; các tỉnh trong vùng hầu hết cán cân xuất – nhập khẩu là nhập siêu.

+ Đồng bằng sông Cửu Long: kim ngạch xuất – nhập khẩu thấp hơn hẳn so với hai vùng trên nhưng giá trị xuất – nhập khẩu khá đồng đều giữa các tỉnh; với cán cân xuất nhập khẩu là xuất siêu.

- Các vùng còn lại kim ngạch xuất – nhập khẩu không đáng kể, ngoại thương chậm phát triển, nhất là vùng Tây Bắc.

* Hoạt động ngoại thương còn có sự phân hóa sâu sắc giữa các tỉnh (thành phố).

- Địa phương có hoạt động ngoại thương phát triển nhất, giá trị xuất – nhập khẩu lớn nhất là TP. Hồ Chí Minh (giá trị xuất khẩu 18.930 triệu USD, giá trị nhập khẩu 17.470 triệu USD), Hà Nội (giá trị xuất khẩu 4.518 triệu USD, giá trị nhập khẩu 14.946 triệu USD), Đồng Nai, Bình Dương...

- Các tỉnh, thành còn lại ngành ngoại thương kém phát triển nhất là một số tỉnh thuộc vùng núi Tây Bắc như Lai Châu, Điện Biên, Sơn La...

- Hoạt động ngoại thương còn có sự phân hóa rõ rệt về cán cân xuất – nhập khẩu, có nhiều tỉnh, thành xuất siêu với giá trị xuất siêu cao như TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương... Ngược lại, có nhiều tỉnh, thành cán cân xuất – nhập khẩu là nhập siêu như Hà Nội, Đồng Nai, Đà Nẵng...