Thí nghiệm Lai Hai Cặp Tính Trạng của Men Đen môn Sinh học 9 năm 2021

THÍ NGHIỆM LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG CỦA MEN ĐEN MÔN SINH HỌC 9 NĂM 2021

 

1. Thí nghiệm của Menđen

Menđen lai hai thứ đậu Hà Lan thuần chủng khác nhau về hai cặp tính trạng tương phản : hạt màu vàng, vỏ trơn và hạt màu xanh, vỏ nhăn được F1 đều có hạt màu vàng, và trơn.

Phân tích kết quả phép lai ta được tỷ lệ:

vàngxanh=31$\frac{vàng}{xanh}=\frac{3}{1}$

trơnnhăn$\frac{trơn}{nhăn}$ = 31$\frac{3}{1}$

Từ tỉ lệ của từng cặp tính trạng nêu trên và theo quy luật phân li của Menđen thì hạt vàng, trơn là các tính trạng trội và đều chiếm ti lệ 3/4 của từng loại tính trạng, còn hạt xanh, nhăn là các tính trạng lặn và đều chiếm ti lệ 1/4.

Ti lệ của các tinh trạng nói trên có mối tương quan với tỉ lệ các kiểu hình ờ F2, điều đó được thê hiện ở chỗ tỉ lệ của mỗi loại kiểu hình ở F₂ chính bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó, cụ thể là :

-     Hạt vàng, trơn = 3/4 vàng X 3/4 trơn        =9/16

-     Hạt vàng, nhăn = 3/4 vàng X 1/4 nhăn     = 3/16

-     Hạt xanh, trơn = 1/4 xanh X 3/4 trơn       =3/16

-     Hạt xanh, nhăn = 1/4 xanh X 1/4 nhăn    = 1/16

Từ mối tương quan trên, Menđen thấy rằng các tính trạng màu sắc và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau (không phụ thuộc vào nhau). Điều này cũng được hiểu nghĩa là nếu khi F2 có tỉ lên phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ phân li của các cặp tính trạng thì các cặp tính trạng di truyền độc lập với nhau.

2. Biến dị tổ hợp

Ở thí nghiệm của Menđen: Ngoài những kiểu hình giống bố mẹ còn có các tính trạng khác bố mẹ: xanh trơn; vàng nhăn.Như vậy, trong sự phân li độc lập của các cặp tính trạng đã diễn ra sự tổ hợp lại các tính trạng của P làm xuất hiện các biến dị tổ hợp. Loại biến dị này khá phong phú ở những loài sinh vật có hình thức sinh sàn hữu tính (giao phối)

3. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm

Những phân tích kết quả thí nghiệm đã xác định ti lệ phân li của từng cặp tính trạng đều là 3 : 1 (3 hạt vàng : 1 hạt xanh ; 3 hạt trơn : 1 hạt nhăn). Từ đó, Menđen cho rằng mỗi cặp tỉnh trạng do một cặp nhân tổ di truyền quy định. Ông dùng các chữ cái để kí hiệu cho các cặp nhân tố di truyền như sau :

- A quy định hạt vàng

- a quy định hạt xanh

- B quy định vỏ trơn

- b quy định vỏ nhăn

Kết quả thí nghiệm đã được Menđen giải thích. Qua đó ta thấy, cơ thể mang kiểu gen AABB qua quá trình phát sinh giao tử cho 1 loại giao tử AB; cũng tương tự cơ thể mang kiểu gen aabb cho 1 loại giao tử ab.

Sự kết hợp của 2 loại giao tử này trong thụ tinh tạo ra cơ thể lai F1 có kiểu gen là AaBb.

Khi cơ thể lai F1 hình thành giao tử, do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen tương ứng (khả năng tổ hơp tự do của các cặp gen tương ứng (khả năng tổ hợp tự do giữ A và a với B và b là như nhau) đã tạo ra 4 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau là AB, Ab, aB và ab.

vậy từ đây ta có 

	Hạt vàng , trơn	Hạt vàng, nhăn	Hạt xanh, trơn	Hạt xanh, nhăn
Tỷ lệ mỗi kiểu gen ở F2	1AABB 2AaBB 2AABb 4AaBb	1AAbb 2Aabb	1aaBB 2aaBb	1aabb
Tỷ lệ mỗi kiểu hình ở F2	9 Hạt vàng , trơn	3 Hạt vàng, nhăn	3 Hạt xanh, trơn	1 Hạt xanh, nhăn

4. Ý nghĩa của quy luật phân ly độc lập

- Sự phân ly về các giao tử của  cặp nhân tố di truyền này không ảnh hưởng tới sự phân ly của cặp nhân tố di truyền kia.

- Sự phân ly độc lập của các NST trong quá trình giảm phân và sự tổ hợp ngẫu nhiên của các giao tử trong quá trình thụ tinh là cơ chế chính tạo nên các biến dị tổ hợp.

Quy luật phân li độc lập đã chỉ ra một trong những nguyên nhân làm xuất hiện những biến dị tổ hợp vô cùng  phong phú ở các loài sinh vật giao phối. Loại biến dị này là một trong những nguồn nguyên liệu quan trọng đôi với chọn giống và tiến hoá.

 

Câu 1: Biến dị tổ hợp là gì? Vì sao biến dị tổ hợp lại xuất hiện phổ biến ở các loài giao phối?

Trả lời

Biến dị tổ hợp là kiểu biến dị con lai có kiểu hình khác bố mẹ do sự tổ hợp lại các tính trạng của bố và mẹ tạo nên.

   Biến dị tổ hợp lại xuất hiện phong phú trong những loài sinh sản hữu tính vì: Nhờ quá trình giao phối, do phân li độc lập của các nhiễm sắc thể và sự tổ hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử đực và giao tử cái trong thụ tinh đã làm xuất hiện các tính trạng khác bố mẹ.

Câu 2: Nêu ý nghĩa của sự phân li độc lập các cặp tính trạng. Vì sao nói rằng biến dị tổ hợp có ý nghĩa quan trọng đối với chọn giống?

Trả lời

a. Ý nghĩa của sự phân li độc lập các cặp tính trạng

   Hiện tượng phân li độc lập của các cặp tính trạng là cơ sở tạo ra nhiều kiểu biến dị tổ hợp, làm phong phú và đa dạng về KG và KH của sinh vật có ý nghĩa quan trọng đối với tiến hoá và chọn giống.

   b. Biến dị tổ hợp có ý nghĩa đối với chọn giống

   Nhờ có các biến dị tổ hợp, trong quần thể vật nuôi hay cây trồng luôn làm xuất hiện các tính trạng mới, qua đó giúp con người dễ dàng chọn lựa và giữ lại những dạng cơ thể (những biến dị) mang các đặc điểm phù hợp với lợi ích của con người để làm giống hoặc đưa vào sản xuất để tạo ra những giống có năng suất và hiệu quả kinh tế cao.

Câu 3: Ở Đậu Hà Lan, gen A quy định hạt vàng, a quy định hạt xanh; B quy định hạt trơn, b quy định hạt nhăn, hai cặp gen này di truyền độc lập với nhau. Cho cây đậu Hà Lan cho hạt vàng, nhăn lai với cây đậu Hà Lan cho hạt xanh trơn thu được F₁ phân tính theo tỉ lệ 1 vàng, trơn : 1 xanh, trơn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, nhăn. Hãy tìm kiểu gen của bố mẹ P được dùng đem lai?

Trả lời

   Xét tỉ lệ từng tính trạng ở F₁:

\(\begin{gathered} \frac{{Vang}}{{Xanh}} = \frac{{1 + 1}}{{1 + 1}} = 1:1 \to P:Aaxaa \hfill \\ \frac{{Tron}}{{Nhan}} = \frac{{1 + 1}}{{1 + 1}} \to P:Bbxbb \hfill \\ \end{gathered} \)

Vì vậy cơ thể P có kiểu hình vàng, nhăn có kiểu gen là: Aabb, cơ thể có kiểu hình xanh, trơn có kiểu gen là: aaBb.

   Sơ đồ lai

Aabb                         x                      aaBb

Vàng trơn                                         Xanh nhăn

1Ab, 1ab                                           1Ab, 1ab

1AaBb:                     1Aabb:                        1aaBb:             1aabb

1 Vàng trơn              1 Vàng nhăn                1 Xanh trơn     1 Xanh nhăn

 

-----

 -(Để xem nội dung tài liệu, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-

Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Thí nghiệm Lai Hai Cặp Tính Trạng của Men Đen môn Sinh học 9 năm 2021. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !

Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:

• Lí thuyết ôn thi HSG chủ đề Sinh Vật và Môi Trường môn Sinh học 9 năm 2021
• Thí nghiệm Lai Một Cặp Tính Trạng của Men Đen môn Sinh học 9 năm 2021
• Tổng hợp lí thuyết và công thức bài tập chủ đề ADN, ARN môn Sinh học 9 năm 2021