Phân tích 3 khổ thơ đầu trong bài thơ Đàn ghi ta của Lorca của nhà thơ Thanh Thảo

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn bài chi tiết

1. Mở bài

• Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Thanh Thảo
  • Thanh Thảo là nhà thơ tiên phong trong việc cách tân thơ sau năm 1975.
  • Thanh Thảo luôn mang đến cho thơ một mỹ cảm hiện đại và giàu tính triết lý. Những sáng tác tiêu biểu của ông được bạn đọc biết đến nhiều nhất là “Khối vuông Rubic”, “Những ngọn sóng mặt trời”.
• Giới thiệu khái quát về bài thơ Cây đàn ghi ta của Lorca
  • Bài thơ “Đàn ghita của Lorca” trích từ “Khối vuông Rubic” là một trong những bài thơ hay của thơ ca giai đoạn sau 1975
• Dẫn 3 khổ thơ đầu

2. Thân bài

• Cảm hứng và xuất xứ của bài thơ
  • Lấy cảm hứng từ những bài thơ và nhất là từ những phút giây bi phẫn trong cuộc đời của Lorca.
  • Lor-ca tên đầy đủ là Phê-đê-ri-cô Gat-xi-a Lor-ca là một trong những tài năng sáng chói của văn học hiện đại Tây Ban Nha
  • Lor-ca có một một nhân cách cao đẹp. Ông vừa cổ vũ nhân dân đấu tranh đòi quyền sống chính đáng vừa khởi xướng và thúc đẩy mạnh mẽ những cách tân nghệ thuật.
  • Lor-ca trở thành một biểu tượng và là ngọn cờ tập hợp các nhà văn hóa đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ văn hóa dân tộc và văn minh nhân loại.
• Phân tích khổ thơ đầu
  • Vẽ nên hình ảnh Lorca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật, văn hóa của Tây Ban Nha.
  • Lối diễn đạt câu thơ không viết hoa đầu dòng, tạo mạch thơ liên tục, xâu chuỗi với nhau để nối kết các biểu tượng đầy sức ám ảnh
  • Tiếng đàn đã trở thành hình khối: hình bọt nước.
  • Hình ảnh “áo choàng đỏ gắt”: nền văn hóa đấu bò tót của Tây Ban Nha, nhưng màu đỏ ấy lại là màu “đỏ gắt” gợi lên những tháng ngày căng thẳng, sục sôi, bất mãn và đau khổ mà người dân Tây Ban Nha đang phải gánh chịu do chế độ độc tài Phát xít gây ra.
  • Câu thơ thứ ba với âm điệu của tiếng đàn “Li la – li la – li la” làm mạch thơ chậm lại, thong thả, êm ái nhẹ nhàng như chính Lorca đang thả mình êm ái trong tiếng đàn ca ngợi tự do.
• Khổ thơ thứ hai, Thanh Thảo đã dựng lại phút giây bi tráng của Lorca trước nòng súng quân thù.
  • “Bỗng kinh hoàng”: ba tiếng ngắn ngủi như tiếng thốt lên đầy đau đớn của nhà thơ Thanh Thảo ⇒ đặc tả trạng thái bất ngờ, sửng sốt trước cái chết gây chấn động Tây Ban Nha khi mà chàng Lorca của chúng ta vẫn còn mải mê “hát nghêu ngao” trên đường tranh đấu.
  • “Áo choàng bê bết đỏ” : áo choàng (áo của kiếm sĩ vốn đã đỏ) nay lại (bê bết đỏ) là màu đỏ của máu của Lor-ca như một đấu sĩ đang bị hành hình trên đấu trường chính trị Tây Ban Nha.
• Đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ
  • Điệp ngữ “Tiếng ghi ta” được lặp đi lặp lại bốn lần và biến hoá linh hoạt, thay màu chuyển gam, thay đổi cảm xúc mau lẹ biến ảo mang nhiều xúc cảm.
  • Những hình ảnh so sánh, ẩn dụ tượng trưng độc đáo gây ấn tượng mạnh đối với bạn đọc.
  • Thể thơ tự do kết hợp với việc không dùng dấu chấm câu giúp dễ bộc lộ cảm xúc, làm mạch thơ không dứt, tình cảm được trải dài.

3. Kết bài

• Đoạn thơ trên trong bài thơ “Đàn Ghita của Lorca” là một đoạn thơ đặc sắc.
• Đoạn thơ cũng vừa kết hợp được chất thơ và chất nhạc tạo nên một khúc ca sâu lắng về người anh hùng nhân dân Gacia Lorca.

C. Bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích 3 khổ thơ đầu trong bài Đàn ghi ta của Lorca của Thanh Thảo

Gợi ý làm bài

Thanh Thảo là nhà thơ tiên phong trong việc cách tân thơ sau năm 1975. Ông luôn mang đến cho thơ một mỹ cảm hiện đại và giàu tính triết lý. Những sáng tác tiêu biểu của ông được bạn đọc biết đến nhiều nhất là “Khối vuông Rubic”, “Những ngọn sóng mặt trời”. Bài thơ “Đàn ghita của Lorca” trích từ “Khối vuông Rubic” là một trong những bài thơ hay của thơ ca giai đoạn sau 1975. Bài thơ để lại giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc mà tiêu biểu là đoạn thơ sau đây:

những tiếng đàn bọt nước

…

ròng ròng máu chảy

Làm nên cảm hứng của bài thơ là hình tượng thơ Gacia Lorca – một tên tuổi lớn của đất nước Tây Ban Nha. Đó là người nghệ sĩ tranh đấu chống lại chủ nghĩa phát xít và cách tân nền nghệ thuật đã già nua của đất nước Tây Ban Nha. Anh hi sinh khi sự nghiệp đang ở đỉnh cao, để lại trong lòng nhân dân Tây Ban Nha nói riêng và nhân dân thế giới nói chung niềm tiếc thương vô hạn. Từ hình tượng ấy, Thanh Thảo đã sáng tác bài thơ này.

Khổ thơ thứ nhất là hình ảnh Lorca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật, văn hóa của Tây Ban Nha.

những tiếng đàn bọt nước

Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt

li-la li-la li-la

đi lang thang về miền đơn độc

với vầng trăng chếnh choáng

trên yên ngựa mỏi mòn…

Thanh Thảo có lối diễn đạt câu thơ không viết hoa đầu dòng, tạo mạch thơ liên tục, xâu chuỗi với nhau để nối kết các biểu tượng đầy sức ám ảnh: đất nước của những làn điệu ghi ta, của những trận đấu bò rực lửa, những vũ công da nâu với điệu Flamenco say đắm lòng người.

Câu thơ đầu rất gợi cảm gây ấn tượng mạnh về tính giác và thị giác: “những tiếng đàn bọt nước”. Nhà thơ sử dụng nghệ thuật cấu tạo hình ảnh bằng sự ánh chiếu của nhiều kênh cảm giác. Tiếng đàn là âm thanh được nhà thơ cảm nhận bằng thính giác. Bọt nước là hình ảnh được nhà thơ cảm nhận bằng thị giác. Dùng cả thị giác và thính giác để cảm nhận tiếng đàn. Từ đó người đọc hình dung được vẻ đẹp của tiếng đàn dựa trên những liên tưởng ngoài thơ. Âm thanh của tiếng đàn như bọt nước được tạo nên từ bong bong trời mưa, lúc nào cũng như phập phồng, thổn thức “Trời mưa bong bóng phập phồng” . Đó chính là tiếng đàn trong trẻo, dường như cũng mang tình cảm, mang linh hồn và mang cả số phận mong manh, ngắn ngủi, dễ vỡ. Phải chăng câu thơ đầu đã tạo cho người đọc về vẻ đẹp và số phận của Lorca? Tính dự báo về số phận mà người nghệ sĩ tài hoa đang phải đón nhận một mệnh bạc phía trước ?

-----Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến-----

Thanh Thảo không kìm nén được nỗi đau cũng như tiếng đàn của Lorca không ngừng đau khi mất đi người bạn.

tiếng ghi-ta nâu

bầu trời con gái ấy

tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy

tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan

tiếng ghi -ta ròng ròng

máu chảy

Nghệ thuật điệp ngữ “Tiếng ghi ta” được lặp đi lặp lại bốn lần và biến hoá linh hoạt, thay màu chuyển gam, thay đổi cảm xúc mau lẹ biến ảo mang nhiều xúc cảm. Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác càng làm đoạn thơ mang nhiều màu sắc của tình cảm. Khi thì tiếng ghi ta nâu: thính giác biến thành thị giác “màu nâu”. Đó là màu của cây đàn, của ý nghĩ, màu của đất đai. Màu của suy tư về người yêu với bầu trời cao rộng trong đó có cô gái Ana Maria đáng yêu thủy chung chờ đợi.

“Tiếng ghi ta lá xanh”: màu xanh sắc lá gợi vẻ tươi non là màu của sự sống. Màu xanh của tiếng đàn còn có nghĩa nữa là ngợi ca cuộc đời và tuổi thanh xuân tươi đẹp của người nghệ sĩ đa tài. Hai từ “biết mấy” – Thanh Thảo đã thốt lên sự nuối tiếc , ngậm ngùi cho một vẻ đẹp nghệ thuật đang bị phá huỷ. Tiếng vỡ oà, tức tưởi cất lên đau đớn đến xót xa.

Vẫn bằng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác từ thính giác qua thị giác nhà thơ liên tưởng đến “tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan”. Không chỉ mang màu sắc, tiếng đàn còn có hình khối “tròn bọt nước” nó mang hình dáng của số phận mong manh dễ vỡ và đó chính là số phận của người chiến sĩ chống bọn độc tài phát xít Franco. Hai tiếng “vỡ tan” vừa chỉ sự bung vỡ của tiếng đàn nhưng đồng thời qua đó nhà thơ đã hiện thực hoá cái chết của Lorca đầy xót thương ai oán.

Câu thơ tiếp theo “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”. Âm thanh được cảm nhận bằng thị giác tạo cảm giác mạnh. Âm thanh như một cơ thể, có sinh mệnh, có trái tim, biết quặn đau, biết chảy máu. Khoảnh khắc Lorca bị hành hình thật khủng khiếp “ròng ròng máu chảy” và trong phút giây ấy tiếng ghi ta cũng uất nghẹn cũng khóc ca dồn dập, nghẹn ngào như từng tiếng nấc, như nỗi uất xót trào lên.

Một cung gió thảm mây sầu

Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay

                                                                                              (Nguyễn Du)

Thành công của đoạn thơ trên chính là nhờ vào một số thủ pháp nghệ thuật: câu thơ không viết hoa đầu dòng tạo cảm xúc liền mạch; ngôn ngữ giàu hình ảnh (tượng trưng siêu thực); điệp ngữ; ẩn dụ chuyển đổi cảm giác… tất cả đã mang đến một giọng thơ mới lạ, trừu tượng nhưng cũng rất dễ hiểu.

Tóm lại, đoạn thơ trên trong bài thơ “Đàn Ghita của Lorca” là một đoạn thơ đặc sắc. Qua đó, Thanh Thảo đã tạo dựng nên hình ảnh người chiến sĩ nhân dân chống phát xít bạo tàn vừa mang màu sắc lãng mạn vừa mang màu sắc tráng ca. Đoạn thơ cũng vừa kết hợp được chất thơ và chất nhạc tạo nên một khúc ca sâu lắng về người anh hùng nhân dân Gacia Lorca.

 

Trên đây là bài văn mẫu Phân tích 3 khổ thơ đầu trong bài thơ Đàn ghi ta của Lorca của nhà thơ Thanh Thảo. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm:

• Phân tích bài thơ Đàn ghi ta của Lorca

 

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----