Phương pháp giải bài tập về đột biến gen Sinh học 12

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ ĐỘT BIẾN GEN

1. CÁC DẠNG BÀI TẬP THƯỜNG GẶP

Dạng 1: THAY ĐỔI LIÊN KẾT HIĐRÔ

- Mất một liên kiết Hiđrô

         + Mất 1 (A – T) : Số liên kết hiđrô giảm 2.

         + Mất 1 (G – X) : Số liên kết hiđrô giảm 3 .

- Thêm một liên kết Hiđrô

          + Thêm 1 (A – T) : Số liên kết hiđrô tăng 2.

          + Thêm 1 (G – X) : Số liên kết hiđrô tăng 3.

- Thay một liên kết Hiđrô

         + Thay 1 (A – T) bằng 1 (G – X) : Số liên kết hiđrô tăng 1.

         + Thay 1 (G – X) bằng 1 (A – T) : Số liên kết hiđrô giảm1.

         + Gây đột biến thay thế cặp A – T  bằng cặp G – X

         + Sơ đồ: A – T ¦ A – 5-BU ¦ 5-BU – G  ¦ G – X

         + Gây đột biến thay thế cặp G –X bằng cặp T –A hoặc X – G

         + Sơ đồ: G – X ¦ EMS – G  ¦ T (X) – EMS ¦ T – A hoặc X – G

Dạng 2 : LIÊN QUAN ĐẾN CHIỀU DÀI GEN

a) Chiều dài không thay đổi (Thay số cặp nucleotit bằng nhau)

b) Chiều dài thay đổi:

– Mất: Gen đột biến ngắn hơn gen ban đầu.

– Thêm: Gen đột biến dài hơn gen ban đầu.

– Thay cặp nucleotit không bằng nhau.

Dạng 3 : LIÊN QUAN ĐẾN PHÂN TỬ PROTÊIN:

a) Mất hoặc thêm (Phân tử prôtêin sẽ bị thay đổi từ axít amin có nuclêôtit bị mất hoặc thêm).

b) Thay thế:

– Nếu bộ ba đột biến và bộ ba ban đầu cùng mã hóa 1 axít amin thì phân tử prôtêin sẽ không thay đổi.

– Nếu bộ ba đột biến và bộ ba ban đầu mã hóa aa khác nhau thì phân tử protein có 1 aa thay đổi.

-----------Còn tiếp---------

2. MỘT SỐ LƯU Ý KHI LÀM BÀI

Dạng 1. Xác định dạng đột biến liên quan tới số liên kết hyđrô và axit amin

* Lưu ý: 

– Đột biến gen làm gen mới không thay đổi chiều dài gen và số liên kết hyđrô, số aa nhưng làm phân tử prôtêin có 1 aa mới thuộc dạng thay thế 1 cặp nuclêôtit này bằng 1 cặp nuclêôtit khác.

– Đột biến gen không thay chiều dài nhưng 

+ Số liên kết hyđrô tăng thuộc dạng A-T thay bằng G-X.

+ Số liên kết hyđrô giảm thuộc dạng G-X thay bằng A-T.

– Khi đột biến xảy ra, bộ 3 mới thuộc 1 trong ba bộ 3: UAG, UGA, UAA => Vị trí kết thúc dịch mã.

– Khi đột biến xảy ra, bộ 3 mới thuộc 1 trong các bộ 3: AUG, UAG, UGA, UAA => Thay đổi axit amin.

Dạng 2. Bài tập đột biến gen, xác định số nuclêôtit, số liên kết hiđrô …

Lưu ý: Các công thức phần vật chất di truyền.

3. MỘT SỐ BÀI TẬP MINH HỌA

Ví dụ 1. Gen A dài 4080 A^o, trong đó số nuclêôtit loại Ađênin chiếm 30% tổng số nuclêôtit của gen. Gen A đột biến thành gen a làm thay đổi tỷ lệ A/G = 1,498 nhưng không làm thay đổi chiều dài của gen. Tính số liên kết hyđrô của gen a.

Hướng dẫn

– Đột biến không thay chiều dài gen => Dạng thay thế cặp nuclêôtit  này bằng cặp nuclêôtit khác

                           N_A = 4080×2/3.4 = 2400.

A = T = 30% x 2400 = 720; G = X = (2400 – 720×2)/2= 480. => A/G = 3/2 = 1,5.

– Gen đột biến có A/G =1,4948, tỷ lệ A/G giảm => A giảm, G tăng => Thay A-T bằng G-X.

– Gọi số cặp thay là x, => ta có => x =1 

=> Gen a có: A = T = 720-1=719; G=X = 480+1 = 481.

=> Số liên kết hydrô = 2A+3G = 719×2 + 481×3 = 1438 + 1443 = 2881.  

Ví dụ 2. Gen B có 390 Guanin và có tổng số liên kết hyđrô là 1670, bị đột biến thay thế một cặp nuclêôtit này bằng một cặp nuclêôtit khác thành gen b. Gen b nhiều hơn gen B một liên kết hiđrô. Tính số nuclêôtit mỗi loại của gen b.

Hướng dẫn

– Đột biến dạng thay thế A-T bằng G-X.

– Gen B: 2A+3G = 1670 => A = (1670-3G)/2 = (1670-3×390)/2 = 250.

Vậy, gen b có: A = T = 249; G = X = 391.

{-- Nội dung đầy đủ của tài liệu Phương pháp giải bài tập về đột biến gen Sinh học 12 vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}