Soạn bài Xưng hô trong hội thoại - Ngữ văn 9

• Từ ngữ xưng hô trong Tiếng Việt rất đa dạng và phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm.
• Khi sử dụng từ ngữ xưng hô người nói cần căn cứ vào đối tượng và đặc điểm tình huống để lựa chọn từ ngữ xưng hô thích hợp.

Câu 1. Có lần, một giáo sư Việt Nam nhận được thư mời dự đám cưới của một nữ học viên người châu Âu đang học tiếng Việt. Lời mời có sự nhầm lẫn trong cách dùng từ như thế nào? Vì sao có sự nhầm lẫn đó?

Gợi ý

• Lời nói của cô sinh viên người châu Âu dễ gây hiểu lầm.
• Người mời không phân biệt được hai từ chúng ta (bao gồm cả người nghe) với chúng tôi (không bao gồm người nghe).
• Đây là lỗi dễ mắc ở những người nước ngoài mới học tiếng Việt do thói quen bản ngữ chi phối.

Câu 2. Trong các văn bản khoa học, nhiều khi tác giả của văn bản chỉ là một người nhưng vẫn xưng chúng tôi chứ không xưng tôi. Giải thích vì sao

Gợi ý

• Trong các văn bản khoa học, nhiều khi tác giả chỉ là một nhưng vẫn xưng chúng tôi vì người viết muốn:

• Thể hiện tính khách quan của các luận điểm.

• Thể hiện sự khiêm tốn của người viết.

Câu 3. Phân tích từ xưng hô mà cậu bé dùng để nói với mẹ mình và với sứ giả. Cách xưng hô như vậy thể hiện điều gì?

Gợi ý

• Cậu bé trong truyện Thánh Gióng xưng hô với mẹ bình thường nhưng không bình thường với sứ giả (xưng ta – ông).
• Thể hiện cậu là một đứa trẻ khác thường, có thể làm nên chuyện lạ.
• Mặt khác, điều đó cũng báo trước rằng đối với bà mẹ, Gióng chỉ là đứa trẻ, nhưng đối với quốc gia, xã hội, Gióng sẽ là người anh hùng.

Câu 4. Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu chuyện (trang 40) sau:

Gợi ý

• Địa vị của người học trò cũ đã thay đổi từ đó có thể kéo theo quan hệ và cách xưng hô cũng thay đổi nhưng người học trò vẫn xưng hô theo cách cũ.
• Nó thể hiện sự kính cẩn và biết ơn thầy giáo cũ.

Câu 5. Phân tích tác động của việc dùng từ xưng hô trong câu nói của Bác trong đoạn trích (trang 40) sau.

Gợi ý

• Cách xưng hô tôi – đồng bào của Bác đối với nhân dân ta vào thời điểm năm 1945 là rất mới.

• Trước đó, nước ta là một nước phong kiến, nhà vua xưng trẫm với dân chúng để thể hiện sự uy nghi, cách biệt.

• Cách xưng hô tôi – đồng bào trái lại, thể hiện sự gần gũi, mến thương (đồng bào: những người cùng một bọc sinh ra, y coi nhau như ruột thịt).

Câu 6. Đọc đoạn trích sách giáo khoa (trang 41,42) và trả lời câu hỏi. Các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên được ai dùng và dùng với ai? phân tích vị thế xã hội, thái độ, tính cách của từng nhân vật qua cách xưng hô của họ. Nhận xét sự thay đổi cách xưng hô của chị Dậu và giải thích lí do của sự thay đổi đó.

Gợi ý

• Cách xưng hô trong đoạn văn thứ nhất thể hiện rõ sự cách biệt về địa vị và hoàn cảnh giữa các nhân vật.
• Chị Dậu, người dân thấp cổ bé họng lại đang thiếu sưu nên phải hạ mình, nhịn nhục: xưng hô cháu, nhà cháu – ông.
• Cai lệ, người nhà lí trưởng trái lại cậy quyền, cậy thế nên rất hống hách: xưng hô ông – thằng kia, mày.
• Sang đoạn sau, cách xưng hô thay đổi. Chị Dậu chuyển sang ông – tôi rồi sang bà – mày. Đó là hành vi thể hiện sự tức nước vỡ bờ, sự tự vệ cần thiết để bảo vệ chồng của chị.

Để biết được ngôn ngữ Tiếng Việt đa dạng và cách dùng từ ngữ xưng hô trong cuộc sống như thế nào cho đúng các em tham khảo

bài giảng Xưng hô trong hội thoại.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

• Cách xây dựng từ xưng hô anh trong các câu Em cho anh hỏi việc này...có gì khác nhau

  Bài : Cách xd từ xưng hô "anh" trong các tuowngf hợp sau cso gì khác nhau:

  a, Em co anh hỏi việc này.

  b, Anh hãy lắng nghe tôi nói!

  c, Cậu đến tìm anh ấy có iệc gì?

• Chứng minh từ ngữ xưng hô trong Tiếng Việt phong phú

  Chứng minh rằng từ ngữ xưng hô trong Tiếng Việt rất phong phú,tinh tế,giàu sắc thái biểu cảm.

• Sắp xếp các từ Nhà giáo,giáo viên... vào các cột cho đúng

  Trong các từ sau,từ nào có thể dùng để xưng hô trong giao tiếp,từ nào k thể dùng để xưng hô mà chỉ để định danh theo nghề nghiệp?

  Nhà giáo,giáo viên,thầy giáo,cô giáo,ông giáo,bà giáo,người giáo viên,người dạy học,giảng viên,giáo sư,cán bộ giảng dạy

  GIÚP VS ĐANG CẦN GẤP,THANKS TRƯỚC

• Vì sao trong tiếng Việt khi giao tiếp cần chú ý lựa chọn từ xưng hô

  Vì sao trong tiếng Việt khi giao tiếp người nói phải hết sức chú ý lựa chọn từ trong xưng hô

• Giải thích câu Xưng khiêm hô tôn

  Giải thích câu xưng khiêm hô tôn?