Phân tích khổ thơ đề từ bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn bài chi tiết

1. Mở bài

• Giới thiệu vài nét về Chế Lan Viên
  • Chế Lan Viên (1920 – 1989) là một nhà thơ nổi tiếng của phong trào thơ Mới (1930 – 1945).
  • Ông tham gia cách mạng và trở thành nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại.
  • Thơ Chế Lan Viên có phong cách độc đáo, nổi bật là chất suy tưởng, triết lí mang vẻ đẹp trí tuệ và sự đa dạng, phong phú của thế giới hình ảnh được sáng tạo bởi một ngòi bút thông minh, tài hoa.
• Giới thiệu về bài thơ Tiếng hát con tàu
  • Tiếng hát con tàu là tiếng hát của một tâm hồn thơ thể hiện khát vọng mãnh liệt trở về với nhân dân, đất nước cũng là tìm về nơi ngọn nguồn sáng tạo nghệ thuật của nhà thơ.
  • Bài thơ được thể hiện bằng những tình cảm vừa sôi nổi vừa lắng đọng những suy ngẫm và cảm nhận đời sống qua trải nghiệm của tác giả sau nhiều năm tháng.

2. Thân bài

• Khái quát về khổ thơ đề từ
  • Viết lên cảm xúc chủ đạo, mang ý nghĩa xuyên suốt cho cả bài thơ.
  • Hình ảnh con tàu: con tàu của lòng biết ơn, tình yêu, sự gắn bó với nhân dân, đất nước, nó như cội nguồn sống của thơ ca.

Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc

Khi hồn ta đã hóa những con tàu

Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát

Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu

• Với phong cách trí tuệ độc đáo, ngay câu thơ mở đầu, Chế Lan Viên đã tạo nên một phong cách thơ đặc sắc:
  • Một câu hỏi xoáy sâu vào tâm hồn người đọc: “Tây Bắc ư?” và một câu trả lời hàm súc, đầy tính khẳng định.
  • Tổ quốc, nơi có cuộc sống gian lao mà nặng nghĩa tình nhân dân, nơi đã ghi dấu không thể nào quên của đời người trải qua cuộc kháng chiến oanh liệt, nơi đã vẫy gọi đi tới, là lời giục giã, mời gọi ra đi, lên tây Bắc cũng chính là trở về với lòng minh.
• Sự hòa quyện giữa cái “tôi” và cái “ta” thành một thể thống nhất.
  • Khi lòng anh “đã hóa những con tàu” và tiếng hát của con tàu nhập cùng khúc hát xây dựng rộn ràng bốn bề Tổ quốc thì chính là lúc người nghệ sĩ cũng có thể soi vào lòng mình mà thấy được cả đất nước, nhân dân: “Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu?”.
  • Nhà thơ ý thức rất rõ ràng về vai trò quyết định của hiện thực đời sống nhưng không coi nhẹ vai trò chủ thể của người nghệ sĩ trong sáng tạo nghệ thuật. Những câu thơ tưởng như có sự mâu thuẫn: “Lòng ta đã hóa những con tàu” rồi lại “Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu?”, nhưng kì thực là hợp lí, thống nhất một cách chặt chẽ trong quy luật tư tưởng và sáng tạo nghệ thuật. Đúng là chủ thể, khách thể, nội tâm và ngoại cảnh, cái “tôi” và cái “ta”, tất cả đều có thể tìm thấy sự hòa hợp, thống nhất trong hình ảnh thơ giản dị mà rất sâu sắc của Chế Lan Viên.

3. Kết bài

• Khái quát lại vấn đề
  • Lời đề từ là khát vọng mong muốn của nhà thơ, là lí tưởng của một người chiến sĩ.
  • Về với Tây Bắc là về với tâm hồn, nỗi mong chờ của Tây Bắc cũng chính là nỗi mong nhớ của tâm hồn mình. Hai sự thống nhất nói trên đã trở thành sự thống nhất biện chứng trong hồn thơ của Chế Lan Viên. Vì vậy, bốn câu thơ đề từ trên đã kết tinh, tiêu biểu cho cả bài thơ “Tiếng hát con tàu”.

C. Bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích khổ thơ đề từ bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên

Gợi ý làm bài

Chế Lan Viên là một nhà thơ nổi tiếng trong phong trào thơ mới giai đoạn 1930 – 1945. Sau Cách mạng, cây bút Chế Lan Viên đã có một bước ngoặt mới, thay đổi rõ rệt. Ông tham gia Cách mạng và trở thành nhà thơ lớn của nền thơ hiện đại. Những tác phẩm của ông vươn tới khuynh hướng hào hùng, sử thi, chất chính luận và thời sự rất cao, những bài thơ mang đậm dấu ấn Chế Lan Viên không thể không kể đến bài thơ “Tiếng hát con tàu” được rút trong tập “Ánh sáng và phù sa” (1960) nói về sự khát khao muốn được lên đường, muốn được cống hiến sức lực cho quê hương, đất nước của tác giả giai đoạn mới. Khổ thơ đề từ của bài thơ như viết lên cảm xúc chủ đạo, mang ý nghĩa xuyên suốt cho cả bài thơ.

-----Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến-----

Qua khổ thơ đề từ của bài thơ Tiếng hát con tàu cho ta thấy một ý nghĩa sâu sắc. Lời đề từ là khát vọng mong muốn của nhà thơ cùng anh em đến vùng đất xa xôi kia để giúp đỡ nhân dân khai hoang. Đó phải chăng là lý tưởng của một người chiến sĩ. Từ đó cho ta thấy một tâm hồn thi sĩ thanh cao, một khát khao cháy bỏng đầy nhiệt huyết, muốn đem công sức của mình góp xây vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Chỉ có bốn câu thơ đề từ mở đầu bài thơ mà có ý nghĩa như một tuyên ngôn nghệ thuật cho cả một thế hệ nhà thơ tham gia xây dựng đất nước sau ngày hòa bình lặp lại.

Trên đây là bài văn mẫu về Phân tích khổ thơ đề từ bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm:

• Phân tích khổ thơ 6, 7, 8, 9 trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----