Soạn văn 12 Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ tóm tắt

Các bước triển khai bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ:

- Bước 1: Xác định các yêu cầu của đề

+ Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả, bài thơ, đoạn thơ (vị trí đoạn thơ).

+ Thân bài:

• Khái quát về phong cách tác giả, hoàn cảnh sáng tác, nội dung chính, … của bài thơ. Nêu vị trí đoạn thơ, thể thơ, chú ý âm điệu, giọng điệu.
• Bàn về những giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ, đoạn thơ để làm rõ vấn đề cần nghị luận.
• Có thể bổ ngang : phân tích từng khổ, từng dòng.
• Có thể bổ dọc bài thơ : Phân tích theo hình tượng, theo nội dung xuyên suốt bài thơ.
• Chú ý những hình ảnh biểu tượng, những lối nói ví von so sánh, những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu.
• Cần bám sát từ ngữ, âm thanh, vần , nhịp điệu, cấu tứ,… của bài thơ để phân tích.

+ Kết bài: Đánh giá chung về bài thơ, đoạn thơ.

Câu hỏi: Hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài "Tràng giang" của Huy Cận:

"Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,

Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa

Lòng quê dợn dợn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà".

Gợi ý:

a. Mở bài: Giới thiệu chung: Tràng giang được in trong tập Lửa thiêng (1940) là một trong những bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất trong sáng tác của Huy Cận. Tứ thơ Tràng giang được hình thành vào một buổi chiều mùa thu 1939, khi nhà thơ đứng bờ nam bến Chèm (Hà Nội), nhìn cảnh sông Hồng mênh mông sông nước bốn bề bao la thuần tuý tả cảnh thiên nhiên, mô tả cái vô hình, cái vĩnh viễn. Đó là cái “thế giới bên trong", cái linh hồn của tạo vật trong nỗi 1 xa vắng mênh mông. Khổ thơ kết cũng vừa là cảnh, vừa là tâm hồn.

b. Thân bài:

- Câu 1:

+ Biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: tác giả không viết về “núi cao", “mây bạc", mà viết “mây cao", “núi bạc". Đó là cách làm lộn dòng cảm giác khiến người đọc choáng ngợp...

+ Động từ “đùn" tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ.

- Câu 2: Cánh chim chiều hôm mang theo nắng chiều sa xuống mặt sông. Hình ảnh cánh chim chiều hôm gợi nỗi nhớ nhà và cái buồn cô liêu của người lữ khách (so sánh).

- Câu 3: Lòng quê: nỗi nhớ quê hương gợi lên theo sóng nước.

- Câu 4: Xuất xứ từ câu thơ của Thôi Hiệu đời Đường: "Nhật mô hương quan hà xứ thị? Yên ba giang thượng sử nhân sầu." ("Quê hương khuất bóng hoàng hôn - Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai" - Tản Đà dịch thơ). Tứ thơ mới mẻ, học tập thơ xưa và sáng tạo thêm cái mới.

=> Đoạn thơ nói lên được nỗi niềm bơ vơ, buồn bã của "cái tôi" trữ tình. Cảm xúc hướng về quê hương cũng là một cách gửi gắm nỗi niềm yêu nước thầm kín của nhà thơ.

- Nét đặc sắc nghệ thuật: Sự kết hợp giữa bút pháp cổ điển của thơ Đường với bút pháp lãng mạn của Thơ mới.

c. Kết bài:

Tâm hồn nhà thơ đôn hậu, tinh tế. Đáng quý là cảnh vật và tâm trạng tác giả tuy buồn cô liêu nhưng rất đẹp, thể hiện tài năng và sự tinh tế trong cảm nhận thế giới tự nhiên và cuộc sống con người.

Trên đây là bài Soạn văn 12 Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----