Những điều cần lưu ý khi làm các dạng bài tập Đột biến Sinh học 12

NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI LÀM CÁC DẠNG BÀI TẬP ĐỘT BIẾN SINH HỌC 12

ĐỘT BIẾN GEN

DẠNG 1: THAY ĐỔI LIÊN KẾT HIĐRÔ

• Mất:
  • Mất 1 ( A – T ) : Số liên kết hiđrô giảm 2 .
  • Mất 1 ( G – X ) : Số liên kết hiđrô giảm 3 .
• Thêm:
  • Thêm 1 ( A – T ) : Số liên kết hiđrô tăng2 .
  • Thêm1 ( G – X ) : Số liên kết hiđrô tăng 3 .
• Thay:
  • Thay 1 ( A – T ) bằng 1 (G – X) : Số liên kết hiđrô tăng 1 .
  • Thay 1 ( G – X ) bằng 1 (A – T) : Số liên kết hiđrô giảm1 .

c) 5 – BU:

• gây đột biến thay thế gặp A – T  bằng gặp G – X
• sơ đồ: A – T → A – 5 –BU → 5-BU – G  → G – X

d) EMS:

• gây đột biến thay thế G –X bằng cặp T –A hoặc X – G
• sơ đồ: G – X → EMS – G  → T (X) – EMS → T – A hoặc X – G

DẠNG 2 :  LIÊN QUAN ĐẾN CHIỀU DÀI GEN

a) Chiều dài không thay đổi :Thay số cặp nucleotit bằng nhau .

b) Chiều dài thay đổi :

• Mất: Gen đột biến ngắn hơn gen ban đầu .
• Thêm: Gen đột biến dài hơn gen ban đầu
• Thay cặp nucleotit không bằng nhau.

DẠNG 3 : LIÊN QUAN ĐẾN PHÂN TỬ PROTÊIN :

{-- Nội dung dạng 3: Liên quan đến phân tử Protein của tài liệu Những điều cần lưu ý khi làm các dạng bài tập Đột biến Sinh học 12 các bạn vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}

ĐỘT BIỄN SỐ LƯỢNG NST

DẠNG 1 : THỂ LỆCH BỘI:

a/ Các dạng:

• Thể khuyết (không): 2n – 2 ; Thể khuyết kép: 2n – 2  - 2 .
• Thể 1: 2n – 1   ;  Thể 1 kép: 2n – 1 – 1 .
• Thể 3: 2n + 1   ;  Thể 3 kép: 2n + 1+ 1 .
• Thể 4: 2n + 2   ;  Thể 4 kép: 2n  + 2 + 2 .

 (n: Số cặp NST).

B. Phần dành cho học sinh khá giỏi:

DẠNG ĐỘT BIẾN	SỐ TRƯỜNG HỢP TƯƠNG ỨNG VỚI CÁC CẶP NST
Số dạng lệch bội đơn khác nhau	Cn1 = n
Số dạng lệch bội kép khác nhau	Cn2 = n(n – 1)/2!
Có a  thể lệch bội khác nhau	Ana = n!/(n –a)!

** VD:  Bộ NST lưỡng bội của loài  = 24. Xác định:

• Có bao nhiêu trường hợp thể 3 có thể xảy ra?
• Có bao nhiêu trường hợp thể 1 kép có thể xảy ra?
• Có bao nhiêu trường hợp đồng thời xảy ra cả 3 đột biến; thể 0, thể 1 và thể 3?

   Giải

* Số trường hợp thể 3 có thể xảy ra:

2n = 24 → n = 12

Trường hợp này đơn giản, lệch bội có thể xảy ra ở mỗi cặp NST nên HS dễ dàng xác định số trường hợp = n = 12. Tuy nhiên GV nên lưu công thức tổng quát để giúp các em giải quyết được  những bài tập phức tạp hơn .

Thực chất: số trường hợp thể 3 = C_n¹ = n = 12

* Số trường hợp thể 1 kép có thể xảy ra:

• HS phải hiểu được thể 1 kép tức đồng thời trong tế bào có 2 thể 1.
• Thực chất: số trường hợp thể 1 kép = C_n² =  n(n – 1)/2 = 12.11/2 = 66

* Số trường hợp đồng thời xảy ra cả 3 đột biến: thể 0, thể 1 và thể 3:

GV cần phân tích để HS thấy rằng:

• Với thể lệch bội thứ nhất sẽ có n trường hợp tương ứng với n cặp NST.
• Với thể lệch bội thứ hai sẽ có n – 1 trường hợp tương ứng với n – 1 cặp NST còn lại.
• Với thể lệch bội thứ ba sẽ có n – 2 trường hợp tương ứng với n – 2  cặp NST còn lại.

Kết quả = n(n – 1)(n – 2) = 12.11.10 =1320. Tuy nhiên cần lưu ý công thức tổng quát cho HS.

Thực chất: số trường hợp đồng thời xảy ra 3 thể lệch bội

= A_n^a = n!/(n –a)! = 12!/(12 – 3)!

= 12!/9! = 12.11.10 = 1320

VD1: KG aaa và Aaa ở hoa cái theo sơ đồ sau:

Hoa đực: aaa chỉ chi giao tử a; Aaa: cho 1/3A+2/3ª có khả năng thụ tinh (từ sơ đồ trên)

DẠNG 2: THỂ ĐA BỘI

{-- Nội dung dạng 2: Thể đa bội của tài liệu Những điều cần lưu ý khi làm các dạng bài tập Đột biến Sinh học 12 các bạn vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}