Giải Hóa 12 SGK nâng cao Chương 1 Bài 4 Luyện tập

Nguyên liệu cho công nghiệp hóa chất hữu cơ ngày nay dựa chủ yếu vào :

A. khí thiên nhiên

B. than đá và đá vôi

C. thực vật

D. dầu mỏ

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

---

a. Vì sao trong sơ đồ mối liên hệ giữa hidrocacbon và dẫn xuất chứa oxi, ankan lại được đặt ở trung tâm ?

b. Xuất phát từ ô trung tâm lần lượt điền vào đó metan, etan và n-hexan rồi viết phương trình phản ứng (nếu có) theo các mũi tên đã chỉ để đi đến các ô khác trong sơ đồ ( “dạo quanh sơ đồ”)

c. Hãy thử tìm một hidrocacbon no để từ đó đi theo hết mọi mũi tên đến hết mọi ô của sơ đồ

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Ankan được đặt ở trung tâm của sơ đồ do ankan là nguyên liệu chính để tổng hợp ra các hidrocacbon khác và dẫn xuất có oxi của chúng.

Câu b:

Sơ đồ của metan

Sơ đồ và phản ứng của metan

1. CH₄ + Cl₂ → CH3Cl + HCl   (đk : ánh sáng)

2. CH₃Cl + H2O → CH3OH + HCl (đk: OH^-, t^o)

3. CH3OH + HCl → CH3Cl + H2O

4. CH3OH + CuO → HCHO + Cu + H2O  (đk: nhiệt độ)

5. HCHO + H₂ → CH3OH  (xt: Ni, t^o)

6. HCHO + [O] → HCOOH (xt: KMnO₄)

7. HCOOH + ROH → HCOOR + H₂O   (xt: H₂SO₄,t^o)

8. HCOOR + H₂O  → HCOOH + ROH (xt: H⁺, t^o)

9. 2CH₄ → C₂H2+ 3H2 ( làm lạnh nhanh, 1500^oC)

10. C₂H2 + H2O  → CH3CHO  (xt: Hg²⁺, t^o)

11. CH3CHO + [O] → CH3COOH (xt: KMnO₄)

Sơ đồ và phản ứng của etan

1. C2H₆ → C2H₄ + H2  (xt, t^o)

2. C2H₄ + H2 → C2H₆  (xt: Ni, t^o)

3. C2H6 → C2H2 + 2H2   (xt, t^o)

4. C2H₂ + 2H2 → C2H₆  (Ni, t^o)

5. C2H6 + Cl₂ → C2H₅Cl + HCl  (đk: ánh sáng)

6. C2H₄ + HCl  → C2H₅Cl

7. C2H₅Cl + KOH → C2H₄ + KCl + H₂O   (xt: ancol)

8. C2H2 + H2 → C2H₄ (xt: Pd/PbCO₃)

9. C₂H₅Cl + HOH → C2H₅OH + HCl  (xt: OH^-, t^o)

10. C2H₅OH + HCl → C2H₅Cl + H2O

11. C2H₅OH + CuO → CH3CHO + Cu + H₂O  (đk: nhiệt độ).

12. CH3CHO + H₂ → CH3CH₂OH ( xt: Ni, t^o)

13. C₂H₂ + HOH  → CH3CHO  (xt: Hg²⁺, t^o)

14. CH3CHO + [O] → CH3COOH  (xt: KMnO₄)

15. CH3COOH + ROH ⇔ CH3COOR + H₂O  (xt: H₂SO₄, t^o)

16. CH₃COOR + H₂O ⇔ CH₃COOH + ROH  (xt: H⁺)

---

Hãy dùng sơ đồ phản ứng chứng tỏ rằng từ metan có thể tổng hợp được các ancol, andehit và axit có từ 1 đến 2 nguyên tử C trong phân tử

Hướng dẫn giải:

Từ metan tổng hợp các ancol, andehit và axit có từ 1 đến 2 nguyên tử C trong phân tử

---

Hãy viết sơ đồ phản ứng từ etilen và toluen điều chế ra các hợp chất sau

a) Etyl benzoat

b) 1-Etyl-4-metylbenzen

c) Benzyl axetat

Hướng dẫn giải:

Câu a:

etyl benzoat: C₆H₅COOC₂H₅

Câu b:

1-etyl-4-metylbenzen

Câu c:

benzyl axetat

---

Bài 5 trang 23 SGK Hóa 12 nâng cao

Hãy viết sơ đồ phản ứng từ etilen và toluen điều chế ra các hợp chất sau:

a. Chúng thuộc chức hữu cơ nào?

b. Hãy viết công thức cấu tạo thu gọn và công thức phân tử của chúng

c. Gọi tên hai hợp chất đầu theo danh pháp IUPAC

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Xitronelal và geranial thuộc chức andehit do phân tử có chứa nhóm chức –CH=O. Metol thuộc chức rượu (ancol) vì phân tử có chứa nhóm –OH

Câu b:

Công thức cấu tạo thu gọn và công thức phân tử :

Xitronelal CH₃C(CH₃)=CHCH₂CH₂CH(CH₃)CH₂CHO : C₁₀H₁₈O

Geranial CH₃C(CH₃)=CHCH₂CH₂C(CH₃)=CHCHO : C₁₀H₁₆O

Metol

Câu c:

Tên của xitronelal và geranial theo IUPAC

Xitronelal : 3,7-dimetyl oct-6-en-1-al

Geranial : 3,7-dimetyl oct-2,6-dien-1-al

---

Hãy hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau :

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Các phương trình phản ứng

Câu b:

Các phương trình phản ứng

---

Đun nóng 3,21 gam hỗn hợp A gồm hai chất hữu cơ B và C có cùng nhóm chức với dung dịch NaOH dư thu được hỗn hợp muối natri của hai axit no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng và một chất lỏng D. Chất D phản ứng với CuO đun nóng cho sản phẩm có phản ứng tráng gương. Cho 1/10 lượng chất D phản ứng với natri được 33,6 ml H₂ (đktc). Tỉ khối hơi của D so với không khí là 2

a. Xác định công thức cấu tạo của B, C và D

b. Tính thành phần % khối lượng hỗn hợp A

c. Viết phương trình phản ứng của B hoặc C với H₂ (Ni, t^o) , Br₂ và phản ứng tạo thành polime của chúng

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Hai chất hữu cơ cùng chức tác dụng với NaOH dư tạo ra 2 muối natri của 2 axit no đơn chức kế tiếp và một chất lỏng D.

D + CuO → Sản phẩm có tráng bạc

Do đó D là ancol bậc 1 : R–CH₂OH

B và C là 2 este tạo bởi 2 axit no, đơn chức kế tiếp nhau có công thức chung là C_nH_2n+1COOH và ancol D.

- Tìm ancol D : dd/kk = 2 → M_D = 29.2 = 58

R’ + 14 + 17 = 58 → R’ = 27 (C₂H₃)

D là C₃H₅OH: CH₂=CH-CH₂OH (ancol anlylic)

- Tìm B, C: Đặt công thức chung cho B và C là C_nH_2n+1COOC₃H₅

Các phương trình phản ứng :

C_nH_2n+1COOC₃H₅ + NaOH → C_nH_2n+1COONa + C₃H₅OH (1)

C₃H₅OH + Na → C₃H₅ONa + 1/2 H₂ (bay hơi) (2)

Số mol H₂ = 0,0366 : 22,4 = 0,0015

Vậy 1:10 số mol D là nC₃H₅OH = 2.0,0015 = 0,003 mol

Theo (1) số mol este C_nH_2n+1COOC₃H₅ bằng số mol ancol trong cả lượng D:

n_este = 10.0,003 = 0,03 mol

\( \to Meste = \frac{m}{n} = \frac{{3,21}}{{0,03}} = 107\)

14n + 1 + 44 + 41 = 107 ⇒ n = 1,5

Vậy 2 axit kế tiếp là CH₃COOH và C₂H₅COOH, hai este là CH₃COOC₃H₅ và C₂H₅COOC₃H₅

Cấu tạo của 2 este :

CH₃COOCH₂CH=CH₂ (M = 100; x mol)

CH₃CH₂COOCH₂CH=CH₂ (M = 114; y mol)

Câu b:

Tính % (m)

Theo bài ta có hệ pt:

\(\left\{ \begin{array}{l}
x + y = 0,03mol\\
100x + 114y = 3,21
\end{array} \right.\)

⇒ x = y = 0,015 mol

%(m) CH₃COOC₃H₅ = (0,015.100:3,21).100% = 46,73 %

%(m) C₂H₅COOC₃H₅ = 53,27%

Câu c:

Phương trình phản ứng của một este với H₂, Br₂ và tạo polime

---

Hãy phân tích các chất vào các loại sau (một chất có thể thuộc nhiều loại)

A. Chất béo	a, CH3[CH2]14COOCH2[CH2]28CH3
B. Chất giặt rửa	b, CH3[CH2]14COONa
C. Este	c, CH3[CH2]14CH2OSO3Na
D. Lipit	d, CH3COOCH2CH(OOCCH3)CH2OCOCH3
	e, CH3[CH2]14COOCH2CH(OCO[CH2]16CH3)CH2OCO[CH2]14CH3

Hướng dẫn giải:

A. Chất béo : e

B. Chất giặt rửa : b,c

C. Este : a, d, e

D. Lipit : e

---

Chỉ số xà phóng hóa của chất béo là số mg KOH cần để xà phòng hóa triglixerit và trung hòa axit béo tự do trong một gam chất béo (tức xà phòng hóa hoàn toàn 1 gam chất béo).Hãy tính chỉ số xà phòng hóa của một chất béo, biết rằng khi xà phòng hóa hoàn toàn 1,5 gam chất béo đó cần 50 ml dung dịch KOH 0,1 M

Hướng dẫn giải:

nKOH = 0,05.0,1 = 0,005 (mol)

⇒ mKOH = 0,005. 56 = 0,28 g = 280 (mg)

Xà phòng hóa 1,5 gam chất béo cần 280 mg KOH do đó xà phòng hóa 1 gam chất béo cần 186,7 mg KOH. Vậy chỉ số xà phòng là 186,7.

 

Trên đây là nội dung chi tiết giải bài tập SGK nâng cao môn Hóa 12 Chương 1 bài Luyện tập, với hướng dẫn giải chi tiết, rõ ràng, trình bày khoa học. Hoc247 hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các bạn học sinh lớp 12 học tập thật tốt!