Suy nghĩ về câu nói: Việc làm xua đuổi xa ta ba mối hoạ lớn: buồn nản, thói hư và cùng túng

Có ai đó đã nói: “đời người không phải là một ngày hội, cũng không phải là một ngày tang tóc, mà là một ngày cần lao”. Con người ai cũng phải lao động và làm việc. Lao động chân chính đem cho cuộc sống, niềm vui và hạnh phúc. Bàn về vai trò của lao động, nhà văn Voltaire người Pháp nhận định: “Việc làm xua đuổi xa ta ba mối hoạ lớn: buồn nản, thói hư và cùng túng”.

Với cách nói giản dị, đi thẳng vào vấn đề mà không cần đến bất kì một hình ảnh ẩn dụ, một lối nói đầy tính nghệ thuật nào, câu nói đã khẳng định được tác dụng to lớn của việc làm hữu ích đối với hai giá trị của con người: giá trị tinh thần và vật chất, đem đến niềm vui, ấm no và sự rèn luyện đạo đức thay cho buồn nản, thói hư và cùng túng. Khi nói đến “việc làm”, ta thường nghĩ ngay đến việc làm bằng chân tay hay bằng trí tuệ. Một mặt con người sử dụng sức mạnh của cơ bắp, mặt khác lại sử dụng bộ não để làm việc, tuy hai cách thức làm việc khác nhau đều là một quy luật sống của xã hội, của loài người. Nhờ có lao động mà con người, xã hội phát triển. Trẻ em sinh ra phải múa may chân tay, biết trườn, bò, … theo thời gian thì cơ thể mới phát triển và hoàn thiện. Xã hội ngày càng được phát triển, trình độ dân trí ngày càng được nâng cao thì vấn đề về bằng cấp là rất quan trọng. Do vậy, việc học hành làm cho con người mở mang kiến thức, chuẩn bị vào đời một cách có hệ thống, đầu tư cơ bản cho sự tiến bộ của cá nhân và xã hội sau này. Ngoài ra làm một việc gì đó do xã hội phân công, trước hết là để guồng máy xã hội chuyển động đều đặn và sau đó là rút tỉa những kinh nghiệm để công việc tốt hơn. Vì vậy có lao động mới chứng tỏ sự sống vẫn còn tồn tại và phát triển.

Ta vẫn thường nghe: “Nỗi buồn sẽ phai theo thời gian và làm việc chính là liều thuốc tốt nhất để quên đi nỗi buồn ấy”.-Đó là lời nhận xét chưa thật chính xác song theo một khía cạnh nào đây nó lại rất có lý. Làm việc không chỉ là một quy luật sống mà nó còn giúp ta xua tan được sự buồn nản và ưu tư. Khi ta làm việc, cơ thể có được sự cân bằng cả thể chất lẫn tâm hồn, vui khi thành công, buồn khi thất bại và quyết chí thực hiện cho thành công.

Ngược lại khi cơ thể hoàn toàn không hoạt động thì dễ sinh ra uể oải, tinh thần sinh ra nản chí, buồn dai dẳng, không thấy một chút sinh thú ở đời và dễ sinh ra tư tưởng bi quan. Điều này chính bản thân ta cũng nhận thấy chứ không riêng gì Voltaire. Đó là câu chuyện về Tai, Mắt, Chân, Tay, Miệng. Vì tranh giành công việc, Tai, Mắt, Chân, Tay đều không chịu làm việc cho lão Miệng ăn, kết quả là họ đều cảm, thấy buồn nản, bị mệt mỏi và mất đi một phần sức lực. Cuối cùng, họ mới thấy làm việc giúp họ vui vẻ, khỏe mạnh và xua tan mọi tư tưởng bi quan. Cũng giống như học sinh chúng ta vậy, học hành siêng năng thì sẽ thi đỗ, không chỉ bản thân vui mà cha mẹ đều vui, còn lười biếng thi rớt thì đều làm mọi người thất vọng…

Ngạn ngữ có câu: “Ở không là cha mẹ của các tật xấu" hay câu: “Tiểu nhân nhàn cư vi bất thiện” đã cho thấy việc làm là rất quan trọng như thế nào. Nó bức con người ra khỏi những nỗi buồn và các thói hư, tật xấu. Không làm việc sẽ sinh ra buồn nản nên phải tìm trò giải trí để xua tan nỗi buồn. Khi ấy ta dễ cuốn vào cờ bạc, hút xách say sưa,., rồi từ đó dễ nảy sinh ra trộm cắp, cướp giật, gây ảnh hưởng xấu cho xã hội. Hàng ngày ta cật lực làm việc không chỉ để tránh xa những cái xấu mà còn là một sự trả ơn như Nguyễn Công Trứ quan niệm:

“Vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc

Nợ tang bồng vay trả, trả vay”

Không trả nợ nước thì ta trả nợ cho cha mẹ, cho thầy cô, cho xã hội… Một công việc ổn định tạo cho ta một nghị lực vững chắc và có thể tạo ra niềm vui mới.

Điều quan trọng cuối cùng mà Voltaire muốn nhắc đến là làm việc xua đuổi sự cùng túng và giúp cho ta giàu có, ấm no. Đó là một điều không thể chối cãi “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ“, hay “Có làm thì mới có ăn, không dưng ai dễ đem phần đến cho”. Chúng ta cũng phải thấy rằng người giàu có thường là những người siêng năng làm việc. Tiêu biểu là Bill Gates – từng là người giàu có nhất thế giới, cũng phải làm việc không ngừng. Ngược lại không làm việc sẽ trở nên cùng túng. Bần cùng sinh đạo tặc. Phụ nữ sẽ sa vào việc bán rẻ nhân phẩm để kiếm miếng ăn, có người chán đời, thất vọng đi đến kết liễu đời mình.

Vậy ai cũng phải làm việc, không chỉ là trách nhiệm với bản thân, với gia đình mà quan trọng hơn nó luôn làm cho tâm hồn ta thư thái, ung dung và nhẹ nhàng – yếu tố đó rất cần thiết cho cuộc sống hiện đại sôi động nhưng cũng lắm bon chen.

Câu nói của Voltaire đã cách chúng ta mấy trăm năm song những gì ông nói vẫn đúng với cuộc sống hôm nay. Xã hội ngày càng phát triển, tiến bộ vượt bậc, chỉ cần ngủ một đêm là có những phát minh mới vào sáng hôm sau. Đây là thành quả của sự đam mê công việc. Trường học càng được xây dựng nhiều, càng củng cố chất lượng để làm cơ sở cho sự đua tranh về tìm kiếm và phát minh khoa học giữa các quốc gia trong thời kì hội nhập và kinh tế thị trường. Khoa học càng phát triển các hoá chất được phát hiện,… thì cũng là các vi rút lạ xuất hiện và gây bệnh trong đó có vi rút HIV, Ebola,… đe dọa mạng sống của biết bao người mà giới y học đang nỗ lực làm việc để tin thuốc chống lại. Tất cả những điều trên đều là kết quả của quá trình làm việc và nghiên cứu và câu nói của Voltaire càng có giá trị hơn người ta tưởng.

Câu nói của Voltaire cũng chính là lí tưởng, trách nhiệm cho thanh niên và con người thời hiện đại. Chính ông cũng đã suốt đời làm việc, không ngừng đấu tranh cho tự do, công bằng để có được thành công như ngày hôm nay. Vì vậy con người đã sống thì phải làm việc bằng cả sức lực của mình để sau này sẽ thấy nhẹ nhàng hơn.