Trình bày các đặc trưng của pháp luật?

Pháp luật có 3 đặc trưng: Tính quy phạm phổ biến; Tính quyền lực bắt buộc chung; Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức.

• Tính quy phạm phổ biến
  • Pháp luật là quy tắc xử sự chung, khuôn mẫu chung, áp dụng nhiều lần, ở nhiều nơi, đối với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
  • Tính quy phạm phổ biến giúp phân biệt pháp luật với các loại quy phạm xã hội khác (phong tục, tập quán…).
  • Tính quy phạm phổ biến tạo nên giá trị công bằng, bình đẳng của pháp luật.
  • Mỗi quy tắc xử sự thường được thể hiện thành một quy phạm pháp luật.

VD: Việc chấp hành hiệu lệnh giao thông được áp dụng đối với mọi phương tiện, mọi đối tượng tham gia giao thông; Luật hôn nhân và gia đình quy định điều kiện kết hôn áp dụng đối với tất cả mọi người, không có ngoại lệ.

• Tính quyền lực, bắt buộc chung
  • Pháp luật do nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh quyền lực nhà nước.
  • Pháp luật có tính bắt buộc chung đối với tất cả mọi cá nhân, tổ chức.
  • Nhà nước áp dụng biện pháp cần thiết kể cả cưỡng chế để thực hiện pháp luật.
  • Tính quyền lực, bắt buộc chung phân biệt sự khác nhau giữa quy phạm pháp luật với quy phạm đạo đức.
• Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức
  • Hình thức thể hiện của pháp luật là các văn bản quy phạm pháp luật.
  • Văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
  • Cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật được quy định trong Hiến pháp và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
  • Văn bản quy phạm pháp luật diễn đạt chính xác, một nghĩa.
  • Văn bản quy phạm pháp luật do cấp dưới ban hành thì có hiệu lực pháp lý thấp hơn và không được trái với nội dung văn bản của cấp trên. (sự thống nhất của hệ thống pháp luật)
  • Nội dung của tất cả các văn bản quy phạm pháp luật không được trái với Hiến pháp và luật cơ bản của nhà nước. (sự thống nhất của hệ thống pháp luật)

VD: Điều 17. Luật HNGĐ 2014 có nội dung: Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ giữa vợ, chồng phù hợp với Điều 36. Hiến pháp 2013: Hôn nhân theo nguyên tắctự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau.