Soạn văn 12 Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi tóm tắt

- Bước 1: Phân tích đề - xác định các yêu cầu của đề

• Xác định dạng đề.
• Yêu cầu nội dung (đối tượng).
• Yêu cầu vê phương pháp.
• Yêu cầu phạm vi tư liệu, dẫn chứng.

- Bước 2: Lập dàn ý - tìm ý, sắp xếp ý: Theo bố cục ba phần

+ Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, đoạn trích văn xuôi cần nghị luận.
• Giới thiệu vấn đề nghị luận.

+ Thân bài: Phân tích những giá trị nội dung, nghệ thuật tác phẩm, đoạn trích để làm rõ vấn đề cần nghị luận hoặc một số khía cạnh đặc sắc nhất của đoạn trích.

+ Kết bài: Đánh giá chung về tác phẩm, đoạn trích.

- Bước 3: Viết bài

• Dựa theo dàn bài đã xây dựng, viết thành bài văn hoàn chỉnh.
• Chú ý viết đoạn văn phải thể hiện được nổi bật luận điểm và chứng minh bằng những luận cứ rõ ràng. Các đoạn phải có liên kết, chuyển tiếp nhau.

- Bước 4: Kiểm tra, chỉnh sửa

Đề 1: Phân tích truyện ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan.

GỢI Ý LÀM BÀI

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Công Hoan và truyện ngắn Tinh thần thể dục.

* Thân bài: Phân tích, chỉ ra điểm chung và nét riêng của các cảnh bắt người đi xem đá bóng...

- Cảnh anh Mịch nhăn nhó với ông Lí

- Cảnh bác Phô gái phân trần với ông Lí

- Cảnh cụ phó Bính xin ông Lí cho thằng Sang đi thay con

- Cảnh thằng Cò cùng đứa con trốn vào đống rơm bị người tuần phát hiện

- Cuối cùng là cảnh ông Lí cùng tuần áp giải 94 người xếp hàng đi lên huyện. Phân tích mâu thuẫn giữa hình thức và thực chất của cái gọi là "tinh thần thể dục" trong truyện ngắn, từ đó nêu lên nghệ thuật trào phúng của truyện.

* Kết bài:

- Đánh giá chung về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn.

Đề 2: Hãy tìm hiểu sự khác nhau về từ ngữ, về giọng văn giữa hai văn bản Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) và Hạnh phúc của một tang gia (trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng). Giải thích vì sao có sự khác nhau đó.

GỢI Ý LÀM BÀI

* Mở bài: Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận: nghệ thuật ngôn từ trong tác phẩm văn học.

* Thân bài:

- Sự khác nhau về từ ngữ:

+ “Chữ người tử tù”: sử dụng nhiều từ Hán Việt cổ ⇒ dựng lên cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn.

+ “Hạnh phúc của một tang gia”: dùng nhiều từ phóng đại, nói ngược, nói mỉa.

⇒ Tính chất giả dối, lố lăng, đồi bại của “xã hội thượng lưu”.

- Sự khác nhau về giọng văn

+ “Chữ người tử tù”: Giọng văn cổ kính trang trọng (nhất là ở cảnh cho chữ).

⇒ Ca ngợi những con người tài hoa, trọng thiên lương, khí phách hiên ngang.

+ Hạnh phúc của một tang gia: giọng văn mỉa mai, giễu cợt.

⇒ Phê phán sự giả dối, đồi bại của đám người gọi là thượng lưu…

- Nguyên nhân sự khác nhau:

+ Chủ đề, tình cảm, tư tưởng và phong cách của tác giả chi phối.

+ Trong văn phong của Nguyễn Tuân: ông luôn chú ý, chăm chút câu chữ, chọn từ thích hợp, phản ánh cái tôi tài hoa, uyên bác >< Vũ Trọng Phụng: sử dụng ngôn ngữ đời thường, châm biếm và hài hước.

* Kết bài:

- Đánh giá chung về sự khác nhau về từ ngữ và giọng điệu trong hai văn bản trên.

Câu hỏi: Nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ái Quốc.

GỢI Ý LÀM BÀI

* Mở bài: Giới thiệu tác giả Nguyễn Ái Quốc, truyện ngắn Vi hành và dẫn dắt vào nghệ thuật châm biếm, đả kích đặc sắc của tác phẩm.

* Thân bài:

- Phân tích nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện Vi hành:

+ Nhan đề chứa đựng sự mỉa mai, châm biếm: Vi hành (vua chúa xưa vi hành để tìm hiểu dân chúng, Khải Định được dự đoán là vi hành để tiện chơi bời; Khải Định tưởng được người Pháp yêu quý kỳ thực không ai biết đến).

+ Tình huống nhầm lẫn độc đáo và tăng tiến (từ đôi trai gái đến nhân dân đến Chính phủ đều không biết Khải Định).

+ Xây dựng nhân vật biếm họa: chân dung Khải Định hiện lên nhếch nhác, lố bịch.

+ Giọng điệu và lời văn mỉa mai, châm biếm với tiếng cười kín đáo, sâu cay.

- Đánh giá, bình luận: Nghệ thuật châm chiếm trong Vi hành khai thác mâu thuẫn giữa nội dung và hình thức, vừa có cái cười phương Đông vừa mang màu sắc hiện đại.

* Kết bài: Khẳng định nghệ thuật châm biếm, đả kích là thành công lớn nhất về phương diện nghệ thuật của truyện ngắn này. Đây cũng là một nét phong cách của Nguyễn Ái Quốc trong thể loại truyện ngắn.

Trên đây là bài Soạn văn 12 Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----