Phương pháp giải một số dạng bài tập về Lipit, chất béo môn Hóa 12 năm 2020 có đáp án

PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP VỀ LIPIT, CHẤT BÉO MÔN HÓA HỌC 12 NĂM 2020

 

1. Dạng 1: Câu hỏi lý thuyết về lipit, chất béo

Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực.

Chất béo: Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.

Gồm gốc axit béo (axit đơn chức có số C chẵn, mạch dài, không phân nhánh) + gốc hiđrocacbon của glixerol.

2. Dạng 2: Bài toán về thủy phân chất béo

Ta có phương trình hóa học:

(RCOO)₃C₃H₅ + H₂O → 3RCOOH + C₃H₅(OH)₃

(RCOO)₃C₃H₅ + NaOH → 3RCOONa + C₃H₅(OH)₃

* Ghi nhớ công thức hóa học của một số axit béo hay gặp:

Axit srearic: C₁₇H₃₅COOH

Axit oleic: C₁₇H₃₃COOH

Axit linoleic: C₁₇H₃₁COOH

Axit panmitic: C₁₅H₃₁COOH

3. Dạng 3: Bài toán xác định chỉ số axit, chỉ số xà phòng hóa, chỉ số iot của chất béo

- Số miligam KOH dùng để trung hòa lượng axit tự do trong 1 gam chất béo gọi là chỉ số axit của chất béo

- Chỉ số xà phòng của chất béo: là số miligam KOH cần để xà phòng hóa triglixerit (tức chất béo) và trung hòa axit béo tự do trong gam chất béo.

- Chỉ số iot: là số gam iot có thể cộng vào 100 gam lipit. Chỉ số này dùng để đánh giá mức độ không no của lipit

Ví dụ 1: Thủy phân chất béo glixerol tristearat (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ cần dùng 1,2 kg NaOH. Biết hiệu suất phản ứng là 80%. Khối lượng glixerol thu được là:

A. 8,100 kg

B. 0.750 kg

C. 0,736 kg

D. 6,900 kg

Hướng dẫn giải

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃ (1)

Ta có: n_NaOH = 1,2/40 = 0,03 (kmol)

Từ (1) ⇒ n_C3H₅(OH)₃ = 1/3 n_NaOH = 0,01 (kmol)

⇒ m_C3H₅(OH)₃ = 0,01 x 92 = 0,92 (kg)

Vì H = 80% ⇒ m_C3H₅(OH)_{3 thực tế} = 0,92 x 80/100 = 0,736 (kg)

Đáp án C

Ví dụ 2: Khi thuỷ phân trong môi trường axit, tristearin ta thu được sản phẩm là :

A. C₁₅H₃₁COONa và etanol.

B. C₁₇H₃₅COOH và glixerol.

C. C₁₅H₃₁COOH và glixerol.

D. C₁₇H₃₅COONa và glixerol.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Ta có phương trình phản ứng thủy phân tristearin:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + H₂O → 3C₁₇H₃₅COOH + C₃H₅(OH)₃

Đáp án B

Ví dụ 3: Phát biểu nào sau đây sai ?

A. Nhiệt độ sôi của este thấp hơn hẳn so với ancol có cùng phân tử khối.

B. Trong công nghiệp có thể chuyển hoá chất béo lỏng thành chất béo rắn.

C. Số nguyên tử hiđro trong phân tử este đơn và đa chức luôn là một số chẵn.

D. Sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá chất béo là axit béo và glixerol.

Hướng dẫn giải chi tiết:

A. Nhiệt độ sôi của este thấp hơn hẳn so với ancol có cùng phân tử khối.

→  Đúng do este không có chứa liên kết H liên phân tử nên nhiệt độ sôi thấp hơn ancol có cùng phân tử khối

B. Trong công nghiệp có thể chuyển hoá chất béo lỏng thành chất béo rắn.

→  Đúng, người ta chuyển hóa chất béo lỏng thành chất béo rắn bằng cách hidro hóa

C. Số nguyên tử hiđro trong phân tử este đơn và đa chức luôn là một số chẵn.

→  Đúng, este có dạng: C_nH_2n+2-2kO_2a (a ≤ k)

D. Sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá chất béo là axit béo và glixerol.

→  Sai, sản phẩm phản ứng xà phòng hóa chất béo là muối và glixerol.

Đáp án D.

Ví dụ 4: Cho 200 gam một loại chất béo có chỉ số axit bằng 7 tác dụng vừa đủ với một lượng NaOH, thu được 207,55 gam hỗn hợp muối khan. Khối lượng NaOH đã tham gia phản ứng là :

A. 31 gam.

B. 32,36 gam.

C. 30 gam.

D. 31,45 gam.

Hướng dẫn giải

Chất béo có chỉ số axit bằng 7

→ Cần 7 mg KOH để trung hòa 1 gam chất béo

→  Cần x mg KOH để trung hòa 200 gam chất béo

x = 7 . 200 = 1400 (mg) = 1,4 gam

n NaOH (trung hòa axit) = n KOH = 1,4 : 56 = 0,025 (mol)

Gọi số mol NaOH cần để xà phòng hóa este là x (mol)

→  Số mol ancol tạo thành sau phản ứng là x/3 (mol)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

200  +  0,025.40  +  40x  = 207,55  +  92. x/3  +  0,025.18  n = 0,75

Vậy khối lượng của NaOH là :  (0,025 + 0,75).40 = 31 gam.

Đáp án A.

Câu 1: Phản ứng nào sau đây dùng để điều chế xà phòng?

A. Đun nóng axit béo với dung dịch kiềm.

B. Đun nóng glixerol với các axit béo.

C. Đun nóng chất béo với dung dịch kiề m.

D. Cả A, C đều đúng.

Câu 2: Phản ứng tương tác của ancol và axit tạo thành este có tên gọi là gì?

A. Phản ứng trung hòa             

B. Phản ứng ngưng tụ.

C. Phản ứng este hóa.            

D. Phản ứng kết hợp.

Câu 3: Một este có công thức phân tử là C₄H₆O₂ khi thủy phân trong môi trường axit thu được đimetyl xeton. Công thức cấu tạo thu gọn của C₄H₆O₂ là công thức nào?

A. HCOOCH=CHCH₃             

B. CH₃COOCH=CH₂.

C. HCOOC(CH₃)=CH₂             

D. CH₂=CHCOOCH₃.

Câu 4: Este etyl fomat có công thức là

A. CH₃COOCH₃.             

B. HCOOC₂H₅.

C. HCOOCH=CH₂.             

D. HCOOCH₃.

Câu 5: Este vinyl axetat có công thức là

A. CH₃COOCH = CH₂.             

B. CH₃COOCH₃.

C. CH₂ = CHCOOCH₃.             

D. HCOOCH₃.

...

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Phương pháp giải một số dạng bài tập về Lipit, chất béo môn Hóa 12 năm 2020 có đáp án. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục sau đây:

• Dạng bài tập phản ứng Este môn Hóa học 12 năm 2020 Trường THPT Phan Đình Phùng
• Bộ 60 câu trắc nghiệm ôn tập chuyên đề Este môn Hóa học 12 có đáp án năm 2020
• Phương pháp giải một số dạng bài tập về Este môn Hóa học 12 năm 2020 Trường THPT Hòa Tú