Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm ôn tập chủ đề Sự biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật Sinh học 12 có đáp án

SỰ BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT

A. LÝ THUYẾT

I. Biến động số lượng cá thể

 1. Biến động theo chu kì:

• Là biến động xảy ra do những thay đổi có tính chu kì của môi trường.
• Ví dụ:
  • Sự biến động số lượng mèo rừng Canada đúng theo chu kỳ biến động số lượng của thỏ.
  • Chim cu gáy ăn hạt xuất hiện nhiều vào mùa thu hoạch lúa, ngô.

 2. Biến động không theo chu kì:

Là kiểu biến động số lượng cá thể của quần thể tăng hay giảm đột ngột do điều kiện bất thường của thời tiết: lũ lụt, bão, cháy rừng, dịch bệnh, hay do hoạt động khai thác quá mức của con người.

II. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh sống lượng cá thể của quần thể

 1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể

a. Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh

• Trong các nhân tố sinh thái vô sinh thì khí hậu có ảnh hưởng thường xuyên và rõ rệt nhất. Nhiệt độ không khí xuống quá thấp là nguyên nhân gây chết nhiều động vật.
• Các nhân tố vô sinh không bị chi phối bởi mật độ cá thể trong quần thể mà tác động trực tiếp lên sinh vật nên gọi là nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể.

b. Do thay đổi của các nhân tố sinh thái hữu sinh

• Sự cạnh tranh của các cá thể trong cùng 1 đàn, số lượng kẻ thù, sức sinh sản, độ tử vong, sự phát tán của các cá thể trong quần thể … có ảnh hưởng rất lớn đến biến động số lượng cá thể trong quần thể.
• Các nhân tố sinh thái hữu sinh bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể nên gọi là nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể.

 2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể

Quần thể sống trong 1 môi trường xác định luôn có xu hướng tự điều chỉnh mật độ cá thể ổn định:

• Trong điều kiện môi trường thuận lợi: nguồn thức ăn dồi dào, ít kẻ thù, sức sinh sản của quần thể tăng → số lượng cá thể tăng nhanh chóng.
• Mật độ cá thể tăng cao, sau 1 thời gian nguồn thức ăn trở nên thiếu hụt, nơi ở chật chội, ô nhiễm môi trường tăng … → cạnh tranh gay gắt → tử vong tăng, sức sinh sản giảm, đồng thời xuất cư cũng tăng cao → mật độ cá thể lại được điều chỉnh trở về mức ổn định.

 3. Trạng thái cân bằng của quần thể:

• Khả năng tự điều chỉnh số lượng khi số cá thể của quần thể giảm xuống quá thấp hoặc tăng lên quá cao.
• Là trạng thái khi quần thể có số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.

B. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM

Câu 1. Thay đổi làm tăng hay giảm kích thước quần thể được gọi là

A. biến động kích thước.                                B. biến động di truyền.

C. biến động số lượng.                                    D. biến động cấu trúc.

Câu 2. Nhân tố dễ gây đột biến số lượng ở sinh vật biến nhiệt là

A. nhiệt độ.                 B. ánh sáng.                C. độ ẩm.                        D. không khí.

Câu 3. Nhân tố sinh thái nào bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể?

A. Ánh sáng.               B. Nước.                      C. Hữu sinh.                  D. Nhiệt độ.

Câu 4. Các dạng biến động số lượng?

1. Biến động không theo chu kì.                                                            2. Biến động the chu kì.

3. Biến động đột ngột (do sự cố môi trường)                                       4. Biến động theo mùa vụ.

Phương án đúng là:

A.1, 2.                          B.1, 3, 4.                      C.2, 3.                             D.2, 3, 4.

Câu 5. Sự biến động số lượng của thỏ rừng và mèo rừng tăng giảm đều đặn 10 năm 1 lần. Hiện tượng này biểu hiện:

A. biến động theo chu kì ngày đêm.              B. biến động theo chu kì mùa.

C. biến động theo chu kì nhiều năm.             D. biến động theo chu kì tuần trăng.

Câu 6. Trong đợt rét hại tháng 1-2/2008 ở Việt Nam, rau và hoa quả mất mùa, cỏ chết và ếch nhái ít hẳn là biểu hiện:

A. biến động tuần trăng.                                  B. biến động theo mùa

C. biến động nhiều năm.                                 D. biến động không theo chu kì

Câu 7. Yếu tố quan trong nhất chi phối cơ chế tự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể là:

A. sức sinh sản                                                 B. các yếu tố không phụ thuộc mật độ  

C. sức tăng trưởng của quần thể                    D. nguồn thức ăn từ môi trường

{-- Nội dung nội dung đề và đáp án từ câu 8-14 của tài liệu Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm ôn tập chủ đề Sự biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật Sinh học 12 vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}