Văn bản Gặp lá cơm nếp của Thanh Thảo kể về câu chuyện đầy cảm động của người con lính xa nhà đang ngày đêm bảo vệ Tổ quốc, khi thấy khói bếp bay ngang tầm mắt chợt nhớ về người mẹ tảo tần một đời hi sinh vì mình. Bài soạn Gặp lá cơm nếp - Thanh Thảo thuộc sách Kết Nối Tri Thức dưới đây sẽ giúp các em có thêm nhiều kiến thức về tác phẩm đồng thời cảm nhận được tình cảm gia đình gắn liền với tình yêu đất nước của người lính. Chúc các em học tập vui vẻ!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
Bài thơ là tình cảm nhớ thương của người con dành cho mẹ và đất nước. Đó là tình cảm thiêng liêng của người con dành cho cội nguồn, cho dân tộc, cho người mẹ kính yêu đã sinh ra và yêu thương mình.
1.2. Nghệ thuật
- Hình ảnh thơ giàu giá trị biểu cảm
- Cách gieo vần liền đặc sắc
- Nhịp thơ 2/3, 1/4, 3/2 linh hoạt theo từng câu
2. Soạn bài Gặp lá cơm nếp - Thanh Thảo Ngữ văn 7 tập 1 Kết Nối Tri Thức
2.1. Chuẩn bị đọc
Câu 1: Xác định bài thơ thuộc thể năm chữ trong số những bài thơ sau đây: Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Vỹ Dạ), Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Mây và sóng (R.Ta-go), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông).
Trả lời:
Bài thơ thuộc thể thơ năm chữ là: Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh).
Câu 2: Xôi là một món ăn quen thuộc của người Việt. Chia sẻ cảm nhận của em về hương vị của món ăn đó.
Trả lời:
Xôi là một món ăn dân dã quen thuộc của người dân Việt Nam. Nguyên liệu để làm ra món xôi rất đơn giản, từ chính thành quả lao động mà người dân tạo ra đó là gạo nếp. Có rất nhiều loại xôi khác nhau như xôi lạc, xôi gấc, xôi xéo, xôi ngô…Xôi là một món ăn không thể thiếu trong những mâm cỗ của người dân Việt. Đối với em, xôi vừa là món ăn bổ dưỡng, vừa là một món ăn đầy ắp kỉ niệm đẹp của tuổi thơ.
2.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Số lượng tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ.
Trả lời:
- Số lượng tiếng trong mỗi dòng: 5 tiếng
- Gieo vần: vần liền (chữ cuối của hai dòng liên tiếp vần với nhau).
- Nhịp thơ: 2/3, 3/2
Câu 2: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con.
Trả lời:
Trong kí ức của người con, người mẹ hiện lên với hình ảnh tần tảo, đảm đang và yêu chiều con hết mực, khi người con “thèm bát xôi mùa gặt” người mẹ liền “nhặt lá về đun bếp” để nấu lại món ăn của quê hương mà người con yêu thích.
Câu 3: Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước.
Trả lời:
Người con luôn dành thứ tình cảm đặc biệt, thiêng liêng cho mẹ của mình, nhưng khi thứ tình cảm đó đặt lên bàn cân với tình yêu đất nước thì người con sẵn sàng “chia đều nỗi nhớ thương”, tình yêu dành cho mẹ đã hòa chung với tình yêu quê hương, đất nước.
2.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Số tiếng trong một dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp, chia khổ của bài thơ Gặp lá cơm nếp có khác gì với bài thơ Đồng giao mùa xuân?
Trả lời:
|
|
Gặp lá cơm nếp |
Đồng dao mùa xuân |
|
Số tiếng trong một dòng |
5 tiếng |
4 tiếng |
|
Cách gieo vần |
Vần liền |
Vần cách |
|
Cách ngắt nhịp |
Nhịp 2/3, 3/2 |
Nhịp 2/2 |
|
Chia khổ |
Mỗi khổ có 4 câu thơ, có khổ có 2 hoặc 3 câu. |
|
Câu 2: Hãy nhận xét về hoàn cảnh đã gợi nhắc người con nhớ về mẹ của mình. Trong kí ức của người con, hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào?
Trả lời:
- Hoàn cảnh đã gợi nhắc người con nhớ về mẹ của mình là: khi khói bếp bay ngang tầm mắt, nhớ mùi xôi, nhớ hương vị quê hương do tay mẹ nấu sau bao năm xa cách.
- Trong kí ức của người con, hình ảnh người mẹ hiện lên vô cùng mộc mạc, hiền từ, chịu thương chịu khó và yêu thương con hết mực.
Câu 3: Trong khổ thơ thứ ba, người con thể hiện những tình cảm, cảm xúc gì? Vì sao những tình cảm, cảm xúc ấy lại cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp”?
Trả lời:
- Trong khổ thơ thứ ba, người con đã nhớ về mẹ với bao kí ức tuổi thơ dạt dào, với hương vị quê hương “Con làm sao quên được”. Nhưng khi so sánh tình yêu thương mẹ với tình yêu nước thì người con sẵn sàng “Chia đều nỗi nhớ thương”. Bởi đó là tình cảm thiêng liêng dành cho cội nguồn, cho dân tộc, tình yêu dành cho mẹ đã hòa chung vào tình yêu lớn, đó chính là tình yêu đất nước.
- Những tình cảm, cảm xúc ấy lại cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp” vì đây chính là mùi vị của quê hương, nhớ về quê hương, người con lại nhớ về mẹ của mình, nhớ mùi vị xôi nếp mỗi khi mẹ nấu cho ăn. Dù có ở đâu đi chăng nữa, thì hương vị quê hương là một cái gì đó đọng lại rất khó phai mà đi đâu ta cũng luôn nhớ về.
Câu 4: Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh con người trong bài thơ?
Trả lời:
Hình ảnh con người trong bài thơ không trực tiếp xuất hiện, mà gián tiếp qua những câu thơ ta có thể hình dung chủ thể trữ tình trong bài thơ là người lính đã xa quê hương vài năm. Nhớ về quê hương là anh lại nhớ về những điều bình dị mà rất đỗi quen thuộc, đó chính là món xôi do mẹ nấu. Quả thật, người lính đó đã dành một thứ tình cảm đặc biệt cho mẹ và cho đất nước.
Câu 5: Theo em, thể thơ năm chữ có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc của bài thơ?
Trả lời:
Thể thơ năm chữ là thể thơ quen thuộc của người Việt Nam, với cách ngắt nhịp linh hoạt mang đến sự gần gũi, dễ đọc, dễ nhớ và dễ truyền tải thông điệp, tình cảm của tác giả đến với người đọc.
Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) nêu cảm nghĩ về tình yêu của người con đối với mẹ trong bài thơ Gặp lá cơm nếp.
Trả lời:
Tình yêu thương quê hương, đất nước luôn là đề tài nóng được các nhà văn, nhà thơ khai thác để đưa vào tác phẩm của mình. Tác giả Thanh Thảo cũng không là ngoại lệ, ngắn gọn nhưng đầy cảm xúc trong bài thơ Gặp lá cơm nếp. Bài thơ đã ghi lại cảm xúc của người con tình cờ nghĩ đến hương vị của mùi xôi và nhớ về mẹ. Tác giả đã xa nhà nhiều năm, thèm một bát xôi nếp mùa gặt và nhớ về mẹ cùng những hương vị yêu dấu của làng quê. Trong tâm hồn các anh, người mẹ là hình ảnh lớn lao nhất, đẹp đẽ nhất của quê hương. Với người lính, mẹ là suối nguồn của yêu thương, là ánh sáng diệu kì dõi theo con suốt cuộc đời. Câu thơ "Mẹ già và đất nước/ Chia đều nỗi nhớ thương" như cảm xúc òa khóc trong lòng nhân vật khi nghĩ về người mẹ tảo tần và đất nước bình dị. Mẹ đã chịu một đời lam lũ, hi sinh để dành cho con những điều đẹp đẽ nhất. Những câu thơ giản dị, ngắn gọn mà vời vợi nỗi nhớ thương. Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" được viết lên từ nỗi nhớ, tình yêu mà nhà thơ dành cho mẹ. Bài thơ đã để lại nhiều cảm xúc trong lòng độc giả.
4. Hỏi đáp về bài Gặp lá cơm nếp - Thanh Thảo Ngữ văn 7 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
5. Một số văn mẫu bài Gặp lá cơm nếp - Thanh Thảo Ngữ văn 7 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Văn bản Gặp lá cơm nếp - Thanh Thảo thể hiện tình cảm thiêng liêng của người con dành cho cội nguồn, cho dân tộc, cho người mẹ kính yêu đã sinh ra và yêu thương mình. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
---------------(Đang cập nhật)---------------
