Bài thơ Con chim chiền chiện của Huy Cận khắc họa hình ảnh những chú chim tự do bay lượn trên bầu trời khi mùa xuân về. Qua đó thể hiện niềm hân hoan của tác giả khi đất nước bình yên, cuộc sống người dân ấm no. Bài học Con chim chiền chiện - Huy Cận thuộc sách Chân Trời Sáng Tạo dưới đây sẽ giúp các em có thêm nhiều kiến thức bổ ích về văn bản, đồng thời hiểu về tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả Huy Cận
Chân dung nhà thơ Huy Cận
- Tên thật là Cù Huy Cận, sinh năm 1919 ở lặng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Huy Cận xuất thân từ một gia đình nho học
- Lúc nhỏ, Huy Cận học ở quê. Học trung học ở Huế. Học Cao đẳng Canh nông ở Hà Nội
- Thời gian này, ông tham gia phong trào sinh viên yêu nước và Mặt trận Việt Minh
- Sau Cách mạng tháng Tám 1945, Huy Cận giữ nhiều trọng trách: Thứ trường rồi bộ trưởng
- Huy Cận được Nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật, đợt I năm 1996
- Phong cách sáng tác: Thơ ông bám sát hiện thực cuộc sống, thời đại:
+ Trước Cách mạng tháng Tám các tác phẩm của ông mang nét sầu não, buồn thương
+ Sau cách mạng mới mẻ, tràn đầy sức sống
- Tác phẩm chính: Trời mỗi ngày lại sáng (tập thơ, 1958), Đất nở hoa (tập thơ, 1960), Bài thơ cuộc đời (tập thơ, 1963),…
1.1.2. Tác phẩm Con chim chiền chiện
a. Xuất xứ
Tác phẩm được in trong tập Những bài thơ em yêu, Phạm Hổ, Nguyễn Nghiệp tuyển chọn.
b. Thể loại: thơ 4 chữ.
c. Bố cục
- Phần 1: (2 khổ đầu): Hình ảnh chim đang tung cánh
- Phần 2: (3 đoạn tiếp theo): Tiếng chim chiền chiện hót
- Phần 3: (Còn lại): Tình cảm của tác giả
d. Tóm tắt tác phẩm Con chim chiền chiện
Tác phẩm miêu tả chim chiền chiện đang tung cánh giữa bầu trời xanh cao vời vợi, và không gian bao la của cánh đồng lúa. Chim cất tiếng hót làm xao xuyến lòng người.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Hình ảnh chim chiền chiện
- Không gian bay lượn của chim:
Những chú chim chiền chiện bay giữa trời xanh
+ Bầu trời xanh cao vời vợi
+ Cánh đồng lúa mênh mông, rộng lớn
+ Vút, vút cao
+ Cánh đập trời xanh
+ Đồng quê chan chứa
+ Chim bay, chim xà
→ Chim được bay lượn tự do nên chim không biết mỏi.
- Tiếng hót của chim được miêu tả:
+ Khúc hát ngọt ngào
+ Tiếng hót trong veo như cành sương chói
+ Như lời thì thầm, đang muốn nói điều gì
+ Tiếng ngọc trong veo
+ Tiếng hót của chim làm xanh da trời
+ Cả làng quê tràn ngập trong tiếng hót của chim
→Tiếng chim hót làm cho da trời xanh thêm, một cảnh tượng đất nước thanh bình tươi đẹp, làm say mê lòng người.
1.2.2. Cảm xúc của tác giả
- Tiếng hót của chim làm xao xuyến lòng người, gọi mùa xuân về với miền quê
- Khao khát như loài chim kia được tự do tung cánh:
+ Được hót trong niềm vui
+ Không gian rộng lớn, bình yên
- Ước muốn của tác giả về một mùa xuân ấm no
- Tác giả ước có một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc, cuộc sống thanh bình
→ Những từ ngữ bộc lộc cảm xúc một cách trực tiếp, thẳng thắn và vô cùng chân thành của tác giả. Đó là niềm vui sướng, hân hoan trong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, hoà bình của đất nước.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Văn bản nói về những chú chim chiền chiện với tiếng hót trong veo báo hiệu sự bắt đầu của mùa xuân. Qua đó gửi gắm thông điệp: Con người cần giao hòa với thiên nhiên, đồng thời thu nhận những cảm xúc mà thiên nhiên đem đến cho con người.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Sử dung ngôn ngữ giàu hình ảnh
- Cách ngắt nhịp 2/2, 3/1 linh hoạt
- Sử dụng bút pháp so sánh, nhân hóa
Bài tập minh họa
Bài tập: Phân tích bài thơ Con chim chiền chiện - Huy Cận, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo.
Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ bài thơ Con chim chiền chiện - Huy Cận, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
- Kết hợp trải nghiệm, hiểu biết của bản thân để nêu cảm nhận:
+ Con chim chiền chiện bay lượn giữa khung cảnh thiên nhiên mênh mông
+ Tiếng hót của chim chiền chiện thanh cao, trong trẻo
+ ...
Lời giải chi tiết:
Bài thơ Con chim chiền chiện của nhà thơ Huy Cận, bài thơ được sáng tác năm 1964. Bài thơ Con chim chiền chiện ca ngợi cuộc sống yên bình, tự do và sự no ấm ở làng quê Việt Nam. Bài thơ là một tiếng reo vui khi mùa xuân về. Con chim chiền chiện hót vang báo xuân về, khiến cả đất trời cũng vui vẻ, bừng sáng.
Con chim chiền chiện bay lượn giữa khung cảnh thiên nhiên mênh mông, bao la rất đẹp. Có lúc tưởng như cánh chim đang đập trên tầng "cao vợi" của trời xanh:
"Cánh đập trời xanh
Cao hoài, cao vợi".
Hình ảnh con chim chiền chiện bay lượn, đang đập trên tầng “cao vợi” của trời xanh, giữa khung cảnh thiên nhiên mênh mông, bao la rất đẹp. Cùng với đó, là tiếng hót "long lanh" đầy ngọt ngào của chim, càng bay cao tiếng hót càng trong veo. Những hình ảnh đó khiến em vô cùng thích thú và liên tưởng đến cánh chim chiền chiện tung bay là cánh chim tự do tung hoành. Có lúc, chim bay "sà" xuống, bay trên đồng lúa đang "ngậm sữa":
“Chim bay, chim sà
Lúa tròn bụng sữa
Đồng quê chan chứa
Những lời chim ca”.
Đoạn thơ tả chim chiền chiện tự do bay lượn và ca vang trên cánh đồng lúa đẹp. Hình ảnh cánh đồng “chan chứa những lời chim ca” gợi vẻ đẹp của niềm vui và sự ấm no của đồng quê Việt Nam. Có lúc, chim chiền chiện “biến mất” giữa màu xanh da trời, và chỉ còn nghe tiếng hót:
"Bay cao, cao vút
Chim biến mất rồi
Chỉ còn tiếng hót
Làm xanh da trời".
Đoạn thơ tả chim chiền chiện bay cao, cao mãi như biến vào bầu trời, chỉ để lại tiếng hót “làm xanh da trời”. Đó là hình ảnh gợi cho ta nghĩ đến một không gian cao rộng, tràn ngập vẻ đẹp thanh bình của đồng quê Việt Nam.
Hình ảnh con chim chiền chiện tự do bay lượn, ca hát giữa không gian cao rộng, trong khung cảnh thiên nhiên thanh bình là hình ảnh của cuộc sống ấm no, hạnh phúc , reo trong lòng người đọc cảm giác yêu đời, yêu cuộc sống.
Tiếng hót của chim chiền chiện thanh cao, trong trẻo đi sâu vào lòng tôi như lời ru của mẹ. Đúng thật, ngày tháng tuổi thơ tôi được nuôi dưỡng bằng lời ru ngọt ngào sâu lắng bên nôi của mẹ và giọng ca trong trẻo ngất trời của chim chiền chiện trên cánh đồng quê.
Chiền chiện là cánh chim của bầu trời cao xanh, là chim của đồng quê mang tình thương mến, chim càng bay cao tiếng hót càng trong veo. Sâu xa hơn nữa: cánh chim chiền chiện tung bay là cánh chim tự do trên bầu trời quê hương đất nước. Huy Cận đã lấy khung cảnh thiên nhiên bao la xinh đẹp để làm cánh chim bay cao vút và tiếng hót ngọt ngào long lanh của chim chiền chiện. Chiền chiện là cánh chim của bầu trời cao xanh, là chim của đồng quê mang tình thương mến, chim càng bay cao tiếng hót càng trong veo. Sâu xa hơn nữa: cánh chim chiền chiện tung bay là cánh chim tự do trên bầu trời quê hương đất nước. Hình ảnh con chim chiền chiện tự do bay lượn giữa không gian cao rộng được vẽ lên qua những từ ngữ, hình ảnh đầy ấn tượng: “Bay vút, vút cao”, “Cánh đập trời xanh - Cao hoài, cao vợi”, "Chim bay, chim sà", "Bay cao, cao vút - Chim biến mất rồi"... Tiếng hót "ngọt ngào" của chim chiền chiện gợi cho ta nhiều xúc động. Nghe chim hót mà dào dạt tình yêu mến:
"Lòng đầy yêu mến
Khúc hát ngọt ngào?"
Có lúc tưởng như nghe “chim nói” mà lòng ta thêm "bối rối" bâng khuâng trước vận hội mới tốt đẹp đang đến với đất nước và dân tộc:
"Lòng đầy bối rối
Đời lên đến thì".
Chim hót gợi lên cảm giác một vụ lúa bội thu, đồng quê no ấm, yên vui:
"Đồng quê chan chứa
Những lời chim ca".
Chim hót làm cho da trời xanh thêm, một cảnh tượng đất nước thanh bình tươi đẹp, làm say mê lòng người:
"Bay cao, cao vút
Chim biến mất rồi
Chỉ còn tiếng hót
Làm xanh da trời".
Huy Cận quả là nhà thơ của tiếng chim, là nhà thơ của bầu trời, của đồng quê yêu dấu. Bài thơ Con chim chiền chiện đó là hình ảnh con chim chiền chiện tự do bay lượn, hát ca giữa không gian cao rộng, trong khung cảnh thiên nhiên thanh bình là hình ảnh của cuộc sống ấm no, hạnh phúc, gieo vào lòng người cảm giác thêm yêu đời, yêu cuộc sống.
Lời kết
- Học xong bài Con chim chiền chiện - Huy Cận, các em cần:
+ Phân tích được hình ảnh chim chiền chiện bay trên trời xanh
+ Hiểu được tình cảm của tác giả với quê hương, đất nước
Soạn bài Con chim chiền chiện - Huy Cận Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Qua bài thơ Con chim chiền chiện - Huy Cận đã mang đến cho người đọc bức tranh đầy âm thanh của tiếng hót chim chiền chiện trên bầu trời xanh bao la. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Hỏi đáp bài Con chim chiền chiện - Huy Cận Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về Con chim chiền chiện - Huy Cận Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Con chim chiền chiện - Huy Cận đã cho người đọc hiểu hơn về niềm vui, hân hoan trong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, hoà bình của đất nước. của tác giả qua hình ảnh những chú chim chiền chiện bay lượn tự do trên bầu trời. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
----------------(Đang cập nhật)-------------------
-- Mod Ngữ văn 7 HỌC247
