Soạn bài Con hổ có nghĩa - Vũ Trinh - Ngữ văn 7 Tập 2 Kết Nối Tri Thức

Truyện Con hổ có nghĩa thuộc loại truyện hư cấu, truyện được sáng tác nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo lí làm người.

- Truyện hư cấu

- Thành công trong sử dụng hình ảnh loại vật để nói đến con người

- Ngôn ngữ giản dị

- Tình huống truyện lôi cuốn, hấp dẫn

2. Soạn bài Con hổ có nghĩa - Vũ Trinh Ngữ văn 7 tập 2 Kết Nối Tri Thức

Câu 1: Các con hổ đã được bà đỡ Trần và bác tiều phu giúp đỡ như thế nào?

Trả lời:

Các con hổ đã được bà đỡ Trần và bác tiều phu giúp đỡ:

- Bà đỡ Trần đã đỡ đẻ cho hổ cái.

- Bác tiều phu đã lấy chiếc xương bò to bằng cách tay bị mắc trong cổ họng con hổ.

Câu 2: Hổ đã làm những gì để tri ân người giúp đỡ mình?

Trả lời:

- Đối với bà đỡ Trần: “…quỳ chân trước trên đất, vừa quỳ vừa nhìn bà, lát sau đưa một khúc bạc…Hổ bèn dừng lại quỳ xuống, hướng về bà đỡ cúi đầu quẫy đuôi tỏ ý tiễn biệt”.

- Đối với bác tiều phu: Hổ mang một con hươu đặt ở trước cửa nhà bác tiều phu, khi bác mất “lúc sắp chôn, một con hổ bỗng nhiên đến trước mộ…từ xa thấy hổ dùng đầu dụi vào quan tài, gầm gừ, gào lớn, đi quanh quan tài vài vòng rồi bỏ đi.”

“Mỗi dịp đến ngày giỗ bác tiều, hổ lại đưa hươu, lợn đến để ở ngoài cửa, mấy chục năm liền”.

Câu 3: Em cảm nhận được điều gì về tiếng gầm của hai con hổ ở phần cuối mỗi câu chuyện?

Trả lời:

Tiếng gầm của hai con hổ ở phần cuối mỗi câu chuyện thể hiện sự cảm ơn và chào tiễn biệt của con hổ đối với ân nhân của mình.

Câu 4: Mượn hình tượng con hổ có nghĩa, tác phẩm đã gửi gắm bài học đạo lí nào cho con người?

Trả lời:

Mượn hình tượng con hổ có nghĩa, tác phẩm đã gửi gắm bài học đạo lí: cần phải sống ân nghĩa, thủy chung, biết ơn tới những người đã giúp đỡ mình.

Câu 5: Việc tác giả ghép 2 câu chuyện khác nhau vào trong cùng 1 văn bản có ý nghĩa gì? Theo em nếu bớt đi 1 câu chuyện, ý nghĩa của văn bản có thể bị ảnh hưởng như thế nào?

Trả lời:

- Việc tác giả ghép hai câu chuyện khác nhau vào cùng một văn bản là dụng ý nghệ thuật của tác giả, cả hai câu chuyện đều nhằm mục đích nói đến người giúp đỡ hổ và được hổ báo ơn.

- Theo em nếu bớt đi 1 câu chuyện, văn bản sẽ chỉ kể đơn thuần về một câu chuyện con hổ được người khác giúp đỡ và nó cảm ơn. Đó chỉ là một con hổ, một câu chuyện đơn lẻ, không thể bật ra ý con hổ có nghĩa như ở nhan đề.

Câu 6: Nêu cảm nghĩ về 1 chi tiết em thấy ấn tượng nhất trong truyện.

Trả lời:

Chi tiết em thấy ấn tượng nhất trong truyện là chi tiết hổ đực một chân trước ôm bà đỡ Trần chạy như bay vào rừng, gặp bụi rậm gai góc thì dùng một chân rẽ lối. Chi tiết này cho thấy hổ đực đang rất lo cho hổ cái, nên phải chạy như bay, nhưng không vì thế mà hổ đực quên đi sự an toàn của bà đỡ Trần. Hổ đực ôm bà đỡ Trần và rẽ lối khi gặp bụi rậm cho thấy nó cũng rất quan tâm đến an nguy của bà, coi trọng bà.

Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:

• Bài giảng Con hổ có nghĩa - Vũ Trinh

Câu hỏi: Em hãy đóng vai bà đỡ Trần hoặc bác tiều phu kể lại câu chuyện được hổ báo ơn của mình.

Trả lời:

Đóng vai bà đỡ Trần kể lại câu chuyện được hổ báo ơn của mình.

Tôi là một người sống ở huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, vì tôi làm nghề đỡ đẻ nên mọi người thường gọi tôi với cái tên thân mật là bà đỡ Trần. Vì làm nghề này hơn nửa đời người nên tôi có nhiều kinh nghiệm, mà theo như lời mọi người thì tôi rất “mát tay”, bao nhiêu ca đỡ đẻ, dù khó khăn nhường nào thì tôi đều giúp họ sinh sản an toàn, mẹ tròn con vuông. Chính vì vậy mà dù con cái của họ đã lớn nhưng mỗi dịp đầu năm họ lại mang theo gà, mang gạo đến nhà tôi tạ ơn. Được sự tin tưởng, tín nghiệm của mọi người như vậy khiến tôi rất vui. Hôm ấy, khi trời về khuya gần chìm vào giấc ngủ thì tôi nghe tiếng gõ cửa dồn dập.

Tôi nghĩ rằng có ai đó chuẩn bị sinh nên mới vội vàng đến tìm tôi lúc đêm khuya như vậy. Tôi vội vàng mặc thêm áo khoác rồi ra mở cửa, nhưng hoàn toàn trái ngược với những tưởng tượng trước đó của tôi, trước mắt không phải khuôn mặt của một người nào, mà xuất hiện một con hổ to lớn, khuôn mặt dữ tợn. Tôi chưa kịp kêu lên thì con hổ đã mang tôi chạy thẳng vào rừng, đến một hang đá nó chợt dừng lại, thả tôi xuống đất, tôi vì quá sợ hãi nên đã chạy nhanh vào một góc hang, trốn chạy ánh nhìn dữ tợn của nó. Lúc này, tiếng gầm của một con hổ khác đã thu hút sự chú ý của tôi. Nhìn xuống thì thấy con hổ này nhỏ bé hơn con hổ mang tôi đến đây, bụng nó chướng lớn và đang nằm quằn quại đau đớn dưới đất.

Với những kinh nghiệm của mình, tôi có thể thấy con hổ cái này chuẩn bị sinh nở, giờ đang trở dạ nên mới đau đớn, quằn quại như vậy. Tuy nhiên, vì sợ hãi nên tôi không dám lại gần, càng không dám có những hành động quá khích nào khác. Nhưng khi đang chìm trong mớ suy nghĩ hỗn độn thì con hổ vừa đưa tôi đến đã dùng chân của mình chạm nhẹ và cánh tay của tôi, nhìn tôi đầy khẩn trương như muốn tôi giúp đỡ con hổ kia vậy. Biết rằng con hổ này không hề có ý làm hại mình mà chỉ mong muốn được tôi đỡ đẻ cho hổ mẹ kia nên tôi nhanh chóng lấy thuốc mang theo bên mình, hòa với nước suối gần đó, rồi cho hổ mẹ uống để giảm bớt sự đau đớn.

Sau đó tôi xoa tay trên bụng hổ mẹ và giúp nó sinh con. Hơn một canh giờ sau, cuối sùng hổ con được sinh ra, đó là một con hổ đực khỏe mạnh, xinh xắn. Tôi khẽ quệt nhẹ tầng mồ hôi trên trán, đứng sang một bên nhìn cảnh hổ đực đang chơi đùa cùng với hổ con, hổ mẹ vì mệt mỏi mà nằm xoài dưới mặt đất nhưng khuôn mặt vẫn ánh lên những tia hạnh phúc. Bỗng nhiên tôi có cảm giác xúc động không thôi, tuy chỉ là những con vật nhưng chúng vẫn đối xử với nhau thân tình như những con người thực sự.

Khi tôi đang định lặng lẽ ra về, trả lại không gian riêng cho gia đình nhà hổ thì con hổ đực tiến tới bên tôi, dẫn tôi đến một gốc cây lớn gần đó, rồi dùng hai chân trước của mình đào lên một thỏi bạc lớn, đưa cho tôi. Tôi không muốn nhận nhưng trước sự chân thành của con hổ, tôi đành nhận lấy rồi trở về nhà. Con hổ nhìn theo bóng dáng của tôi đến khi khất sau núi. Không lâu sau đó, ngôi làng nhỏ của tôi bị mất mùa, lại thêm dịch bệnh, đói kém mà rất nhiều người phải bỏ mạng. Nhờ có thỏi bạc mà con hổ cho tôi ngày ấy mà tôi có thể vô sự sống qua thời kì khó khăn này.

Qua sự việc lần này tôi thấy các loài vật cũng có tình cảm, chúng biết yêu thương, báo đáp như những con người bình thường. Việc thoát khỏi thời kì mất mùa này tôi càng cảm thấy biết ơn sự tình nghĩa nơi con hổ. Câu chuyện về con hổ có nghĩa không chỉ có một mình tôi chứng kiến, trải nghiệm, mà đó cũng là câu chuyện cảm động của một người tiều phu ở huyện Lạng Giang tỉnh Lạng Sơn. Người tiều phu trong một lần lên rừng kiếm củi thì thấy tiếng động lạ phát ra từ một lùm cây, tò mò lại gần thì phát hiện ra một con hổ đang quằn quại đau đớn dưới mặt đất.

Chứng kiến sự việc này khiến người tiều phu rất sợ hãi, tôi có thể hiểu cảm giác lúc đó của ông ấy, nhưng sự tò mò, tình thương đã ngăn bước chân của người tiều phu, ông ta đến gần nói với con hổ rằng ông ta sẽ giúp đỡ nó, chỉ cần nó không làm hại đến ông. Hiểu được những gì người tiều phu nói nên con hổ gật đầu liên hồi, sau đó há to miệng để người tiều phu có thể thấy khúc xương vướng ở trong cổ họng của nó. Không chần chừ, người tiều phu vươn tay vào miệng con hổ lấy ra một khúc xương bò lớn. Sau đó ông ta đã vui vẻ nói đùa với con hổ, rằng khi nào có đồ ăn ngon hãy nhớ mang đến nhà chia sẻ cùng mình.

Vài ngày sau, nghe tiếng gầm của hổ ngoài sân, người tiều phu chạy ra thì phát hiện có một con nai rừng nằm đó, vậy là con hổ vẫn nhớ lời nói đùa ấy của ông. Quả là một con hổ tình nghĩa. Nhiều năm sau đó, người tiều phu qua đời, mọi người lo hậu sự cho ông vô cùng chu đáo, nhưng vừa hạ huyệt thì bỗng nhiên xuất hiện một con hổ trắng to lớn, nó đến bên mộ dụi đầu vào mộ và ở đó liền ba ngày ba đêm không đi đâu. Tình cảm của con hổ dành cho người tiều phu làm cho tôi rất cảm động. Tuy chỉ là những con vật, lại là những con vật dữ bị mọi người e sợ nhưng chúng đều sống rất tình nghĩa hơn bất cứ con người nào.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Tác phẩm Con hổ có nghĩa - Vũ Trinh đã đem đến cho người đọc những hiểu biết mới lạ về loài hổ. Tuy chỉ là câu chuyện hư cấu nhưng văn bản mang ý nghĩa động vật cũng có cảm xúc và biết ơn những người giúp đỡ chúng trong hoạn nạn. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: