Trong thời kì 1939 – 1945, nhân dân ta đã chuẩn bị tiến lên khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền như thế nào ?

Công việc chuẩn bị cho một cuộc khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân.

Khi Nhật đảo chính Pháp thì công việc chuẩn bị càng khẩn trương mạnh mẽ.

1/Chuẩn bị lực lượng.

a/Xây dựng lực lượng chính trị.

19/5/1941 mặt trận Việt Minh thành lập ở Cao Bằng.

Cao Bằng là nơi thí điểm tiến hành xây dựng các Hội cứu quốc. Năm 1942 các Châu ở Cao Bằng đều có Hội cứu quốc, trong đó có 3 Châu hoàn toàn.

-Đến năm 1943 uỷ ban Việt Minh Cao – Bắc – Lạng phát triển xuống miền  xuôi.

-Đảng coi trọng lực lượng cách mạng của quần chúng , năm 1943 ra đời bản Đề cương văn hoá. Năm 1944 Thành lập Hội văn hoá cứu quốc…

Đảng chú trọng vận động ngoại kiều và binh lính người Việt tham gia cách mạng.

-Đảng cũng rất chú ý đoàn kết các tầng lớp tiểu tư sản trí thức, học sinh, sinh viên, tư sản dân tộc, nên đã đề ra bản Đề cương văn hóa (1943), vận động thành lập Hội văn hóa cứu quốc Việt Nam, thành lập Đảng dân chủ Việt Nam, tập hợp giai cấp tư sản dân tộc, chú ý vận động binh lính Việt Nam trong quân đội Pháp, tranh thủ cả những ngoại kiều ở Đông Dương chống phát xít.

b/Xây dựng lực lượng vũ trang.

-Lực lượng vũ trang ở Bắc Sơn – Vũ Nhai thống nhất thành Cứu quốc quân I, hoạt động chủ yếu ở Thái Nguyên , Tuyên Quang , Lạng Sơn.

-15/9/1941 thành lâp trung đội Cứu quốc quân II.

25/2/1944 trung đội Cứu quốc quân III ra đời. Ơ Cao Bằng thành lập 19 ban Nam tiến

Cuối năm 1941 ở Cao Bằng NAQ thành lập đội vũ trang tự vệ, tổ chức các lớp huấn luyện quân sự

-Đầu tiên là đội du kích Bắc Sơn (ra đời trong khởi nghĩa Bắc Sơn), sau thống nhất lại thành Cứu quốc quân.

-Tháng 12/1944, thành lập thêm Đội VN tuyên truyền giải phóng quân theo chỉ thị của Hồ Chí Minh.

-15/4/1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc Kì họp đã quyết định :      

Mở trường đào tạo cán bộ quân sự, chính trị, phát triển lực lượng vũ trang.

Thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân.

Phát triển chiến tranh du kích.

Xây dựng căn cứ kháng Nhật, chuẩn bị Tổng khởi nghĩa cho kịp thời cơ.

Thành lập Uy ban quân sự cách mạng Bắc Kì để chỉ huy các chiến khu miền Bắc và giúp đỡ toàn quốc về mặt quân sự.

Cuối cùng đến 15/5/1945 các lực lượng vũ trang thống nhất lại thành VN giải phóng quân.

c/Thành lập căn cứ địa

-Thành lập căn cứ địa Bắc Sơn – Vũ Nhai sau khởi nghĩa Bắc Sơn, thành lập căn cứ địa Cao Bằng khi Hồ Chí Minh về nước (đầu năm 1941).

-Hai căn cứ địa này phát triển rộng ra, đến 1943 thì liên lạc được với nhau, hoạt động phối hợp với nhau.

-6/1945, khu giải phóng Việt Bắc gồm 6 tỉnh (Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên) được thành lập.

-Ủy ban lâm thời khu giải phóng do Hồ Chí Minh đứng đầu, thi hành 10 chính sách của Việt Minh.

-Khu Việt Bắc là hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam sau này.

-Nhiều chiến khu khác lần lượt ra đời.

2/Tập dượt đấu tranh

-Nhân dân ta đã tiến hành các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì, binh biến Đô Lương vào cuối năm 1940 đầu năm 1941.

-Bắc Sơn – Vũ Nhai tiến hành chiến tranh du kích trong 8 tháng (7/1941 đến 2/1942).

-Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân vừa thành lập đã chiến thắng liền 2 trận ngày 25 và 26/12/1944 và các chiến thắng khác.

-Những cuộc đấu tranh chính trị vũ trang, những cuộc nổi dậy phá kho thóc của địch giải quyết nạn đói… đã diễn ra sôi nổi, mở đầu cho thời kì tiền khởi nghĩa.

-Nhiều cuộc khởi nghĩa từng phần nổ ra trong các tỉnh vùng Việt Bắc, nổi dậy ở Nghĩa Lộ (Yên Bái), khởi nghĩa Ba Tơ (Quảng Ngãi) (3/1945).

-Những cuộc khởi nghĩa và đấu tranh đó là bước đầu tập dượt quần chúng đứng dậy giành chính quyền, tiến lên Tổng khởi nghĩa khi thời cơ đã đến, đó là lúc Nhật đầu hàng Đồng Minh (giữa tháng 8/1945).