Địa lí 12 Bài 9: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

a. Tính chất nhiệt đới

• Do vị trí nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc và trong năm Mặt Trời luôn đứng cao trên đường chân trời và qua thiên đỉnh 2 lần.
• Tổng bức xạ lớn, cán cân bức xạ dương quanh năm.
• Nhiệt độ trung bình năm trên 20⁰C (trừ vùng núi cao).  
• Tổng số giờ nắng từ 1400 - 3000 giờ/năm.

b. Lượng mưa, độ ẩm lớn

• Do nước tiếp giáp với Biển Đông rộng lớn nên cường độ ẩm và lượng mưa tăng.
• Lượng mưa trung bình năm cao từ: 1500 – 2000mm. Mưa phân bố không đều, sườn đón gió 3500 - 4000mm.
• Độ ẩm không khí cao, trên 80% – 100%, cân bằng ẩm luôn luôn dương.

Việt Nam trong năm có hai loại gió chính là: Gió Tín phong và gió mùa.

• Gió Tín phong chỉ hoạt động xen kẽ gió mùa, mạnh lên rõ rệt vào các thời kì chuyển tiếp giữa 2 mùa gió
• Gió mùa có 2 mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ; gió mùa luôn lấn át gió Tín phong.
  • Gió mùa mùa đông: Từ tháng 11 đến tháng 4. Miền Bắc chịu tác động của khối khí lạnh phương Bắc thổi theo hướng đông bắc ( thường gọi là gió mùa Đông Bắc ).
    • Gió mùa Đông Bắc tạo nên một mùa Đông lạnh ở miền Bắc: Nửa đầu mùa Đông thời tiết lạnh khô, nửa sau mùa đông thời tiết lạnh ẩm có mưa phùn.
    • Gió mùa Đông Bắc khi di chuyển xuống phía nam suy yếu dần, bớt lạnh hơn và bị chậm lại bởi dãy Bạch Mã.
    • Trong thời gian này, từ Đà Nẵng trở vào, tín phong bán cầu bắc cũng thổi theo hướng Đông Bắc gây mưa ven biển Trung bộ, trong khi Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô.
  • Gió mùa mùa hạ: Từ tháng 5 đến tháng 10. Có hai luồng gió cùng hướng tây nam thổi vào nước ta.
    • Vào đầu mùa hạ: Khối khí nhiệt đới từ Bắc Ấn Độ Dương di chuyển theo hướng tây nam xâm nhập trực tiếp và gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Khi vượt qua dãy Trường Sơn và các dãy núi dọc biên giới Việt – Lào, khối khí này trở nên khô nóng (gió phơn Tây Nam hay còn gọi là gió Lào).
    • Vào giữa và cuối mùa hạ: Gió mùa Tây Nam (xuất hiện từ áp cao cận chí tuyến nửa cầu Nam) hoạt động mạnh.
    • Khi vượt qua biển vùng xích đạo, khối khí này trở nên nóng ẩm thường gây mưa lớn và kéo dài cho các vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây Nguyên.
    • Hoạt động của gió mùa Tây Nam cùng với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân chủ yếu gây mưa vào mùa hạ cho cả hai miền Nam, Bắc và mưa vào tháng 9 cho Trung Bộ.
    • Do áp thấp Bắc Bộ, khối khí này di chuyển theo hướng đông nam vào Bắc Bộ, tạo nên “gió mùa Đông Nam” vào mùa hạ ở miền Bắc.

Sự luân phiên các khối khí hoạt động theo mùa khác nhau cả về hướng và về tính chất đã tạo nên sự phân mùa khí hậu.

• Ở miền Bắc: Có mùa đông lạnh khô, ít mưa và mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều.
• Ở miền Nam có 2 mùa: Mùa khô và mùa mưa ẩm rõ rệt.
• Tây Nguyên và đồng bằng ven biển Trung Trung Bộ: Có sự đối lập về mùa mưa và mùa khô.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lý 12 Bài 9 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Ở đồng bằng Bắc Bộ, gió phơn xuất hiện khi : 

   

  • A. Khối khí nhiệt đới từ Ấn Độ Dương mạnh lên vượt qua được hệ thống núi Tây Bắc
  • B. Áp thấp Bắc Bộ khơi sâu tạo sức hút mạnh gió mùa tây nam
  • C. Khối khí từ lục địa Trung Hoa đi thẳng vào nước ta sau khi vượt qua núi biên giới
  • D. Khối khí nhiệt đới từ Ấn Độ Dương vượt qua dãy Trường Sơn vào nước ta

• Câu 2:

  Trên đất liền nước ta, nơi có thời gian hai lần mặt trời lên thiên đỉnh cách xa nhau nhất là:

  • A. Điểm cực Bắc
  • B. Điểm cực Nam
  • C. Điểm cực Đông  
  • D. Điểm cực Tây

• Câu 3:

  Trên đất liền nước ta, nơi có thời gian hai lần mặt trời len thiên đỉnh gần nhất là:

  • A. Điểm cực Bắc
  • B. Điểm cực Nam
  • C. Điểm cực Đông 
  • D. Điểm cực Tây

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lý 12 Bài 9 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 1 trang 44 SGK Địa lý 12

Bài tập 2 trang 44 SGK Địa lý 12

Bài tập 3 trang 44 SGK Địa lý 12

Bài tập 4 trang 44 SGK Địa lý 12

Bài tập 1 trang 19 SBT Địa lí 12

Bài tập 2 trang 19 SBT Địa lí 12

Bài tập 3 trang 19 SBT Địa lí 12

Bài tập 4 trang 19 SBT Địa lí 12

Bài tập 5 trang 20 SBT Địa lí 12

Bài tập 6 trang 20 SBT Địa lí 12

Bài tập 7 trang 20 SBT Địa lí 12

Bài tập 8 trang 20 SBT Địa lí 12

Bài tập 9 trang 21 SBT Địa lí 12

Bài tập 10 trang 22 SBT Địa lí 12

Bài tập 1 trang 15 Tập bản đồ Địa Lí 12

Bài tập 2 trang 15 Tập bản đồ Địa Lí 12

Bài tập 3 trang 16 Tập bản đồ Địa Lí 12

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!