Chuyên đề giải bài tập oxit bazơ tác dụng với axit môn Hóa học 9 năm 2021-2022

PTTQ : Oxit bazo + Axit → Muối + nước

Ví dụ:

Na₂O + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

FeO + HCl →  FeCl₂ + H­₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

2.1. Oxit bazơ tác dụng vừa đủ với axit.

Dữ kiện cho:  Cho số mol oxit bazo hoặc số mol của axit.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đổi dữ kiện của đề bài đã cho ra số mol.

Bước 2: Viết PTHH xảy ra.

Bước 3: Tìm tỉ lệ số mol của các chất tham gia, các chất tạo thành.

Bước 4: Từ  tỉ lệ số mol theo PTHH tìm số mol có liên quan, rồi tính toán theo yêu cầu của đề bài và kết luận.

Bài 1: Cho 4,0 g CuO tác dụng vừa đủ với dung dịch H₂SO₄ loãng 0,5M.

a) Tính khối lượng muối tạo thành.

b) Tính thể tích dung dịch H₂SO₄ đã dùng.

Bài làm:

Ta có: nCuO = \(\frac{4,0}{80} = 0,05 \) (mol)

PTHH:

                CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

Tỉ lệ:           1          1             1          1

P/ư:           0,05  -> 0,05     ->0,05

a) Theo PTHH: Muối tạo thành là CuSO₄ (0,05 mol)

=> mCuSO₄ = n. M = 0,05. 160 = 8 (g)

b) Theo PTHH: nH₂SO₄ = 0,05 (mol)

V = \( \frac{n}{C_M} = \frac{0,05}{0,5} = 0,1 \) (l) = 100ml

2.2. Oxit bazo dư hoặc axit dư

Dữ kiện cho:  Cho số mol của oxit bazo và axit.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đổi dữ kiện của đề bài đã cho ra số mol.

Bước 2: Viết PTHH xảy ra.

Bước 3: Tìm tỉ lệ số mol của các chất tham gia, các chất tạo thành. Từ đó xác định chất dư, chất phản ứng hết.

Bước 4: Tìm số mol có liên quan theo số mol chất phản ứng hết, rồi tính toán theo yêu cầu của đề bài và kết luận.

Bài 2: Cho 2,16 g FeO tác dụng với 400ml dung dịch HCl 0,2M.

a) Tính khối lượng muối tạo thành.

b) Tính nồng mol của các chất trong dung dịch sau phản ứng.

Bài làm:

Ta có: nFe =  \( \frac{n}{M} = \frac{2,16}{72} = 0,03 \) (mol)

nHCl = V. C_M = 0,2 . 0,4 = 0,08 (mol)

PTHH:

              FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

Tỉ lệ:         1         2            1        1

Có:     0,03      0,08

P/ư:    0,03    ->0,06     ->0,03   ->0,03

=> Sau phản ứng HCl dư, số mol tính theo FeO.

a) Theo PTHH: nFeCl₂ = 0,03 (mol) => mFeCl₂ = 0,03. 127 = 3,81 (g)

b) HCl dư nên dung dịch sau phản ứng gồm: HCl dư (0,08 – 0,06 = 0,02 mol) ; FeCl₂ (0,03 mol)

C_MFeCl2 = \(\frac{n}{V} = \frac{0,03}{0,4} = 0,075M\)

C_{M HCl} = \(\frac{n}{V} = \frac{0,02}{0,4} = 0,05M\)

2.3. Hỗn hợp 2 oxit tác dụng với axit.

Dữ kiện cho:  Cho khối lượng hỗn hợp oxit, số mol axit phản ứng.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đổi dữ kiện của đề bài đã cho ra số mol.

Bước 2: Viết PTHH xảy ra.

Bước 3: Đặt số mol của từng oxit lần lượt là x, y => Khối lượng hỗn hợp oxit theo x, y. => pt (1)

Bước 4: Từ  tỉ lệ số mol theo PTHH tìm số mol của axit theo x, y.  => pt (2)

Bước 5: Giải hệ pt (1) (2)  => tìm được x, y. Rồi tính toán theo yêu cầu của đề bài và kết luận.

Bài 3: Cho 2,64 gam hỗn hợp MgO, FeO tác dụng vừa đủ mới 500ml dung dịch H₂SO₄ loãng 0,1M. Tính thành phần phần trăm của hỗn hợp oxit ban đầu?

Ta có: nH₂SO₄ = V. C_M = 0,5. 0,1 = 0,05 (mol)

Gọi số mol của MgO, FeO trong hỗn hợp ban đầu lần lượt là x, y (mol)

PTHH:

          MgO + H₂SO₄ →  MgSO₄ + H₂O     (1)

Tỉ lệ :     1          1              1           1

P/ư:       x           x              x

           FeO + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂O        (2)

Tỉ lệ :      1        1             1            1

P/ư:         y        y             y                        

Ta có : m_{hh oxit} = m_MgO + m_FeO = 40x + 72y = 2,64 (g)     (3)

nH₂SO₄ = nH₂SO_{4 (1)} + nH₂SO_{4 (2)} = x + y = 0,05 (mol)     (4)

Giải hệ phương trình (3) và (4) → x = 0,03 ; y = 0,02

Trong hỗn hợp ban đầu:

mMgO = 0,03. 40 = 1,2 (g)

mFeO = 2,16 – 1,2 = 0,96 (g)

%MgO = \( \frac{m_{MgO}}{m_{hh}}\).100% = 55,56 (%)

%Fe = 100% - 55,56% = 44,44%

2.4. Hỗn hợp 3 oxit trở lên tác dụng với axit.

TH1: Dữ kiện cho: Cho khối lượng muối khan thu được, số mol axit phản ứng. Tính khối lượng oxit ban đầu.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đổi dữ kiện của đề bài đã cho ra số mol.

Bước 2: Viết PTHH xảy ra.

Bước 3: Tính khối lượng axit phản ứng, khối lượng nước tạo thành.

Bước 4: Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

 m_oxit  + m_axit  = m_muối  + m_nước

m_oxit  = m_muối  + m_nước - m_axit

TH2 : Dữ kiện cho: Cho khối lượng oxit ban đầu muối khan thu được, số mol axit phản ứng. Tính khối lượng muối khan thu được.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đổi dữ kiện của đề bài đã cho ra số mol.

Bước 2: Viết PTHH xảy ra.

Bước 3: Tính khối lượng axit phản ứng, khối lượng nước tạo thành.

Bước 4: Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng

 m_oxit  + m_axit  = m_muối  + m_nước

m_muối  = m_axit +  m_oxit - m_nước

Bài 4: Cho m gam hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, CuO tác dụng vừa đủ với 300ml dd H₂SO₄ 2M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 80g muối khan. Tính giá trị của m.

Bài làm:

Ta có: nH₂SO₄ = V .C_M = 0,3.2 = 0,6 (mol) => mH₂SO₄ = 0,6.98 = 58,8 (g)

PTHH:

MgO + H₂SO₄ →  MgSO₄ + H₂O    

Fe₂O₃ + H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + H₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

Theo PTHH ta thấy: nH₂O = nH₂SO₄ = 0,6 (mol) => mH₂O = 0,6.18 = 10,8 (g)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

m_oxit  + m_axit  = m_muối  + m_nước

m_oxit  = m_muối  + m_nước - m_axit = 80 + 10,8 – 58,8 = 32 (g)

Bài 5: Hòa tan hoàn toàn 2,8 gam hỗn hợp gồm Fe₂O₃, MgO, CuO cần dùng 200 ml HCl 0,5M. Thu được a gam hỗn hợp muối clorua khan. Tính giá trị của a.

Bài làm:

Ta có: nHCl = V .C_M = 0,2.0,5 = 0,1 (mol) => mHCl = 0,1.36,5 = 3,65 (g)

PTHH:

MgO + 2HCl →  MgCl₂ + H₂O    

Fe₂O₃ + 6HCl→ 2FeCl₃ + 3H₂O

CuO + 2HCl →  CuCl₂ + H₂O

Theo PTHH ta thấy: nH₂O = ½ nHCl = 0,1 : 2 = 0,05 (mol) => mH₂O = 0,05.18 = 0,9 (g)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

m_oxit  + m_axit  = m_muối  + m_nước

m_muối  = m_axit +  m_oxit - m_nước = 3,65 + 2,8 – 0,9 = 5,55 (g)

2.5. Xác định công thức oxit bazo

Dữ kiện cho: Cho hóa trị , khối lượng của kim loại; số mol axit phản ứng. Xác định CT oxit.

Phương pháp giải:

- Bước 1: Đặt CTTQ. Tính số mol các chất đã biết.

- Bước 2: Viết PTHH.

- Bước 3: Tìm tỉ lệ số mol của các chất tham gia, các chất tạo thành. Từ đó tính số mol oxit.

- Bước 4. Tìm khối lượng mol của oxit => M_KL => Tên kim loại => CT oxit.

Bài 6: Cho 4,48g một oxit của kim loại hoá trị II tác dụng hết 400ml dung dịch H₂SO₄ 0,2M. Xác định công thức của oxit trên.

Bài làm:

nH₂SO₄ = V.C_M = 0,4.0,2 = 0,08 (mol)

Gọi kim loại hóa trị II là R => CT oxit là RO

PTHH:

          RO + H₂SO₄ → RSO₄ + H₂O

Tỉ lệ     1           1           1         1

P/ư    0,08<-    0,08

Ta có: m_RO = n. M_RO => M_RO = \( \frac{m_{RO}}{n}= \frac{4,48}{0,08}\) = 56

=> M_R = 56 – 16 = 40 => R là Canxi (Ca = 40 g/mol)

---(Hết )---

Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Chuyên đề giải bài tập oxit bazơ tác dụng với axit môn Hóa học 9 năm 2021-2022. Để xem thêm nhiều tư liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.