Bộ 3 đề thi HK2 môn Ngữ văn 9 năm 2023-2024 có đáp án trường THCS Hòa Bình

TRƯỜNG THCS HÒA BÌNH

ĐỀ THI HK2

MÔN: NGỮ VĂN 9

NĂM HỌC: 2023-2024

(Thời gian làm bài: 90 phút)

Phần

Hướng dẫn chấm

Điểm

I

I. ĐỌC- HIỂU ( 3,0 điểm)

1a

- Tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ.

- Tác giả: Thanh Hải.

0,5

1b

Học sinh có thể kể ra được một trong các biện pháp tu từ sau ( phải có minh chứng cụ thể)

- Điệp ngữ: Ta làm…Ta làm; Dù là…Dù là

- Liệt kê: Con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm

- Điệp từ: Ta

- Hoán dụ: Tuổi hai mươi, tóc bạc

- Ẩn dụ: Con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm

0,5

1c

Học sinh nêu được tác dụng phù hợp với biện pháp tu từ đã chọn trong nội dung của đoạn thơ

1,0

2a

- Kể tên các thành phần biệt lập:

+ Thành phần tình thái.

+ Thành phần gọi-đáp.

+ Thành phần cảm thán.

+ Thành phần phụ chú.

0,5

2b

- Xác định đúng thành phần biệt lập: Dường như

- Nêu đúng tên: Thành phần tình thái

0,25

0,25

II

LÀM VĂN ( 7,0 điểm)

1

Từ nội dung của đoạn thơ ở phần Đọc- hiểu , em hãy viết một đoạn văn nghị luận xã hội (từ 10 đến 15 dòng) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa lẽ sống cao đẹp của tuổi trẻ ngày nay đối với đất nước.

2,0

a. Đúng hình thức đoạn văn (mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn).

0,25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận trong đoạn văn.

0,25

c. Triển khai hợp lí nội dung đoạn văn: vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ các dẫn chứng. có thể viết đoạn theo định hướng sau:

- Giới thiệu được vấn đề: Ý nghĩa lẽ sống cao đẹp của tuổi trẻ ngày nay đối với đất nước.

- Giải thích khái niệm lẽ sống cao đẹp.

- Đưa ra các biểu hiện của lẽ sống cao đẹp trong cuộc sống ngày nay.

- Bàn luận mở rộng vấn đề: Khi một con người sống mà không biết cống hiến, không biết cho đi thì những con người ấy sẽ như thế nào?

- Bản thân của em rút ra cho mình những bài học gì trong cuộc sống?

- Khẳng định ý nghĩa lẽ sống cao đẹp là cần thiết cho thế hệ trẻ ngày nay.

1,0

d. Sáng tạo, cách diễn đạt: độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị luận.

0,25

e. Chính tả: Đảm bảo những quy tắc về chính tả, dùng từ, đặt câu.

0,25

2

Cảm nhận cái sâu lắng, nhạy cảm trước cảnh biến đổi của đất trời từ hạ sang thu trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh.

5,0

a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: có đầy đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được tác giả, tác phẩm; Thân bài triển khai được các luận điểm thể hiện cảm nhận về đoạn thơ; Kết bài khái quát được toàn bộ nội dung nghị luận.

0,5

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận.

0,5

c. Triển khai các luận điểm nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.

Học sinh có thể sắp xếp các luận điểm theo nhiều cách nhưng về cơ bản, cần đảm bảo những yêu cầu sau:

3,0

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác

- Giới thiệu được cái sâu lắng, nhạy cảm trước cảnh biến đổi của đất trời từ hạ sang thu trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh.

* Thân bài:

Khổ 1: Tín hiệu của cảnh vật chuyển từ hạ sang thu

-Sự biến đổi của thiên nhiên lúc chuyển mùa sang thu:

+ Những nét đặc trưng: Hương ổi, gió se, sương chùng chình

+ Sự kết hợp giữa các từ ngữ: Bỗng- phả-hình như

Vẻ đẹp của thiên nhiên được cảm nhận tinh tế từ những dấu hiệu vô hình, mờ ảo, rất hẹp và rất gần; thu đến một cách bất ngờ, đột ngột, không báo trước.

-Tâm trạng của nhà thơ ngỡ ngàng với những cảm xúc bâng khuâng.

Khổ 2: Đất trời chuyển mình sang thu

-Thời khắc giao mùa được cụ thể bằng những sắc thái đổi thay của cảnh vật:

+ Sông “ dềnh dàng” với dáng chậm chạp, thong thả như đang trầm xuống, không còn nữa dòng chảy dữ dội, cuồn cuộn trong ngày hè mưa lũ.

+ Hình ảnh đàn chim bắt đầu “vội vã” bay về phương Nam tránh rét.

+ Đám mây mùa hạ duyên dáng “vắt nửa mình sang thu”

Thiên nhiên được quan sát ở một không gian rộng hơn, nhiều tầng bậc

-Tâm trạng của nhà thơ với những cảm nhận tinh tế, sâu sắc đã làm nên nét riêng cho mùa thu làng quê Bắc bộ Việt Nam.

Khổ 3: Biến đổi của cảnh vật và những suy ngẫm có tính triết lí về cuộc đời.

- Vẫn là những hình ảnh quen thuộc nắng, mưa, sấm của mùa hạ nhưng mức độ đã vơi dần, ít dần, bớt bất ngờ. Thiên nhiên dần dần đi vào thế ổn định

+ Nắng hạ vẫn còn nhưng không chói chang.

+ Mưa cuối hạ vẫn còn nhưng đã vơi.

+ Sấm còn như cũng không còn rền vang nữa.

- Hai câu thơ cuối vừa có ý nghĩa tả thực vừa là một hình ảnh ẩn dụ gửi gắm những suy ngẫm của tác giả về cuộc đời: Khi con người từng trải thì cũng vững vàng hơn trước mọi biến động bất thường của cuộc đời.

* Nghệ thuật:

- Thể thơ năm chữ, nhịp chậm, âm điệu nhẹ nhàng.

- Hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, sáng tạo trong việc dùng từ ngữ.

- Phép tu từ nhân hóa, ẩn dụ độc đáo.

* Kết bài: Đánh giá chung và nêu suy nghĩ, tình cảm của của bản thân về bài Sang thu.

d. Sáng tạo: có cách diễn đạt độc đáo; suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về nội dung hoặc nghệ thuật đoạn thơ.

0,5

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, chuẩn ngữ pháp của câu, ngữ nghĩa của từ

0,5

Tổng điểm

10,0

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I.Đọc hiểu

(3,0 điểm)

1

Tự sự kết hợp với nghị luận

0,5 đ

2

Phép lặp: cha - cha…, phép nối: nhưng (hoặc phép phép thế: thằng C – nó.)…

0,5 đ

3

Đồng ý. Vì nghề nào cũng đem lại lợi ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Nghề nào có ích cho xã hội là cao quý, là vinh quang. Không có nghề nào tầm thường mà chỉ có những kẻ lười biếng mới tầm thường.

0,5 đ

0,5 đ

4

Thông điệp: Ý chí và nghị lực giúp bạn vượt qua mọi khó khăn.

1,0 đ

Phần

Đáp án và biểu điểm

Điểm

I. ĐỌC- HIỂU ( 3,0 điểm)

I

1a

- Thể thơ tự do.( HS nêu thể thơ 8 chữ vẫn cho 0,25điểm)

- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm ( trữ tình)

0.25

0.25

1b

- Biện pháp tu từ tiêu biểu nhất được sử dụng trong đoạn thơ: so sánh

- HS chỉ ra được các câu thơ có biện pháp so sánh

- Ôi tiếng Việt như đất cày , như lụa

- Óng tre ngà và mềm mại như tơ……

Tác dụng: hữu hình hóa vẻ đẹp của tiếng Việt bằng các hình ảnh, âm thanh; tiếng Việt đẹp bởi hình và thanh.

0.25

0.25

0,5 điểm

1c

Nội dung chính của đoạn thơ: Văn bản trên thể hiện lòng yêu mến , thái độ trân trọng đối với vẻ đẹp và sự giàu có, phong phú của tiếng Việt.

0.5