Soạn văn 12 Phong cách ngôn ngữ khoa học tóm tắt

- Văn bản khoa học:

+ Là văn bản dùng để trình bày những vấn đề khoa học trong phạm vi giao tiếp các lĩnh vực khoa học.

+ Bao gồm: Văn bản khoa học chuyên sâu, văn bản khoa học giáo khoa, văn bản khoa học phổ cập.

- Ngôn ngữ khoa học: là ngôn ngữ được dùng trong các văn bản khoa học, trong phạm vi giao tiếp các lĩnh vực khoa học.

- Đặc trưng của ngôn ngữ khoa học:

+ Tính khái quát, trừu tượng.

+ Tính lí trí, lôgic.

+ Tính khách quan, phi cá thể.

Câu 1. Bài Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỷ XX (Ngữ văn 12, Tập 1) là một văn bản khoa học. Hãy nhận xét về văn bản đó trên các phương diện.

Gợi ý:

a. Nội dung:

- Khái quát văn học Việt Nam từ 1945 – 1975:

+ Hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa

+ Các chặng đường văn học và những thành tựu chính

+ Những đặc điểm cơ bản

- Những chuyển biến và một số thành tựu

b. Văn bản đó thuộc khoa học xã hội

c. Văn bản viết bằng ngôn ngữ khoa học

- Hệ thống đề mục được sắp từ lớn đến nhỏ, từ khái quát đến cụ thể

- Sử dụng nhiều thuật ngữ, đặc biệt là thuật ngữ văn học

- Kết cấu văn bản rõ ràng, chặt chẽ do các câu, mạch lạc, làm nổi bật từng đoạn.

Câu 2. Giải thích và phân biệt từ ngữ khoa học với từ ngữ thông thường qua các ví dụ (SGK).

Gợi ý:

- Đoạn thẳng:

+ Ngôn ngữ thông thường: Đoạn không cong queo, gãy khúc, không lệch về một bên nào cả.

+ Ngôn ngữ khoa học: Đoạn ngắn nhất nối hai điểm với nhau.

- Mặt phẳng:

+ Ngôn ngữ thông thường: Bề mặt của một vật bằng phẳng, không lồi, lõm, gồ ghề.

+ Ngôn ngữ khoa học: là một khái niệm cơ bản trong toán học, là một tập hợp tất cả các điểm trong không gian ba chiều.

- Góc:

+ Ngôn ngữ thông thường: Có thể là một phần, một phía (Ăn hết một góc; "Triều đình riêng một góc trời/ Gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà")

+ Ngôn ngữ khoa học: Phần mặt phẳng giới hạn bởi hai nửa đường thẳng cùng xuất phát từ một điểm

=> Sự khác nhau giữa những từ ngữ thông thường với từ ngữ khoa học:

- Từ ngữ khoa học: chính xác, có tính trí tuệ, chứa đựng quan niệm của chuyên ngành khoa học, có tính khái quát, tính trừu tượng và tính hệ thống.

- Từ ngữ trong lời nói hàng ngày: cụ thể, sinh động, hồn nhiên, giàu sắc thái biểu cảm.

Câu 3. Tìm các thuật ngữ khoa học và phân tích tính lý trí, logic của phong cách ngôn ngữ khoa học trong đoạn văn (SGK)

Gợi ý:

- Thuật ngữ khoa học trong đoạn (ngành khảo cổ): di chỉ xương.

- Câu văn mang tính phán đoán logic: "Những phát hiện của nhà khảo cổ … của người vượn".

- Tính lý trí thể hiện ở luận điểm khái quát đúng đắn (câu đầu) và những dẫn chứng chính xác (các câu sau).

- Tính logic thể hiện ở lập luận chặt chẽ, có luận điểm, luận cứ, luận chứng xác thực:

+ Câu 1: Nêu luận điểm (một phán đoán)

+ Câu 2 + 3 + 4: Nêu 3 luận cứ, mỗi luận cứ là một chứng tích trong khảo cổ.

Câu 4. Hãy viết một đoạn văn thuộc lạoi văn bản khoa học phổ cập về sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường sống.

Gợi ý:

Cuộc sống trên Trái Đất bắt nguồn từ trong nước. Tất cả sự sống trên Trài Đất đều phụ thuộc vào vòng tuần hoàn nước. Nước quyết định đến khí hậu và cũng là nguyên nhân tạo ra thời tiết. Nước còn đóng vai trò quan trọng trong các tế bào sinh học và môi trường các quá trình cơ bản như quang hợp. Hơn 75% diện tích của Trái Đất được bao phủ bởi nước, lượng nước trên Trái Đất vào khoảng 1, 38 tỉ km3. Việc cung cấp nước là thử thách lớn nhất của loài người trong vài thập niên tới, nếu tình trạng chiến tranh, ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. Vì vậy chúng ta cần chung tay bảo vệ nguồn nước sạch trên Trái Đất, hạn chế, cắt giảm lượng chất thải.

Trên đây là bài Soạn văn 12 Phong cách ngôn ngữ khoa học tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Phong cách ngôn ngữ khoa học.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----