Công thức, bài tập của NST và hoạt động của NST trong Nguyên phân Sinh học 9

CÔNG THỨC VÀ CÁC BÀI TẬP CỦA NST VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA NST TRONG NGUYÊN PHÂN SINH HỌC 9

I. Hướng dẫn một số công thức áp dụng:

1. Công thức áp dụng liên quan đến việc XĐ số NST, số crômatit và số tâm động trong mỗi tế bào trong từng kỳ của nguyên phân.

Trong quá trình nguyên phân, NST có những hoạt động mang tính chất chu kỳ như tháo xoắn, nhân đôi, xếp trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc, phân ly về các cực của tế bào, đóng xoắn …

Bảng khái quát về số NST, số crômatit và số tâm động trong mỗi tế bào dựa trên lý thuyết về biến đổi và hoạt động của NST trong nguyên phân:

Kỳ   Cấu trúc	Trung                   gian	Đầu (trước)	Giữa	Sau	Cuối
					TB chưa tách	TB đã tách
Số NST Trạng thái NST	2n kép	2n kép	2n kép	4n đơn	4n đơn	2n đơn
Số crômatit	4n	4n	4n	0	0	0
Số tâm động	2n	2n	2n	4n	4n	2n

2. Tính số lần nguyên phân, số TB con được tạo ra số NST môi trường cung cấp cho các tế bào nguyên phân và số NST có trong các tế bào con được tạo ra sau nguyên phân:

a.Nếu có 1 TB mẹ (2n) tiến hành nguyên phân x lần,thì:

- Số TB con dược tạo ra sau nguyên phân = 2^x

-  Số NST có trong các TB con = 2^x . 2n

-  Số NST môi trường cung cấp cho tế bào nguyên phân= (2^x -1) . 2n

b.Nếu có a TB mẹ (2n) đều tiến hành nguyên phân x lần bằng nhau thì:

- Số TB con được tạo ra sau nguyên phân = a. 2^x

- Số NST có trong các tế bào con = a. 2^x . 2n

- Số NST môi trường cung cấp cho các TB nguyên phân = (2^x -1) . a. 2n

c. Nếu có a TB mẹ (2n) nguyên phân với số lần không bằng nhau là x₁, x₂, x_3, …x_a, thì:

- Số TB con được tạo ra sau nguyên phân = 2 ^X₁ + 2 ^X₂ + …+ 2 ^X_a

- Số NST có trong TB con = (2 ^X₁ + 2 ^X₂ + …+ 2 ^X_a).2n

- Số NST môi trường cung cấp cho các tế bào nguyên phân

= [ (2 ^X₁ - 1) + (2 ^X₂ - 1) + (2 ^X₃ - 1) + …(2 ^X_a – 1)] . 2n

II. Bài tập:

Bài 1:

Ruồi giấm có 2n = 8

Có 4 hợp tử của ruồi giấm đều nguyên phân 5 lần bằng nhau.

XĐ:

          a.Số TB con đã được tạo ra

          b.Số NST có trong TB con

          c.Số NST môi trường đã cung cấp cho quá trình nguyên phân.

Giải:

a.Số Tb con được tạo ra:

ADCT: a. 2^x

= 4 . 2⁵ = 128 (TB)

b.Số NST có trong các tế bào con:

2^x . 2n = 128 x 8 = 1024 (NST)

c.Số NST môi trường đã cung cấp cho quá trình nguyên phân:

(2^x -1) . a. 2n = (2⁵ -1) .4 .8 = 992 (NST)

Bài 2:

Có một hợp tử của một loài đã nguyên phân liên tiếp 2 lần và đã sử dụng của môi trường nguyên liệu tương đương với 138 NST đơn.

XĐ:

a.Tên của loài nói trên

b.Số TB con được tạo ra và số NST có trong các tế bào con?

Giải:

a.Tên loài:

Gọi 2n là bộ NST của loài x là số lần nguyên phân của hợp tử

Số NST môi trường cung cấp cho hợp tử nguyên phân là:

(2^x -1) . 2n = 138

Suy ra 2n = 138: (2² – 1) = 46

2n = 46 à loài người

1. Số TB con và số NST có trong các tế bào con:

          Số TB con: 2^x = 2² = 4 (TB)

          Số NST có trong các TB con:

2^x . 2n = 4. 46 = 184 (NST)

Bài 3:

Có 5 TB sinh dưỡng cùng loài đều nguyên phân liên tiếp 3 lần bằng nhau. Trong quá trình naỳ:

          Số NST môi trường đã cung cấp bằng 280

          TS NST có trong các tế bào con được tạo ra bằng 320

XĐ:

a.Tên của loài nói trên.

2. Số TB con đã được tạo ra từ qúa trình trên và số tâm động có trong TB con.

Bài 4

Có 3 hợp tử A, B, C

- Hợp tử A nguyên phân 3 lần liên tiếp và đã sử dụng của môi trường nguyên liệu tương đương 84 NST.

- Hợp tử B nguyên phân 4 lần liên tiếp và trong các tế bào con có chứa 256 NST.

- Hợp tử C nguyên phân 2 lần. Vào kỳ giữa của lần nguyên phân đầu tiên, trong hợp tử có chứa 40 crômatit

Hãy XĐ:

a. Ba hợp tử A, B, C cùng loài hay khác loài?

b. TS TB con do 3 hợp tử tạo ra.

c. TS NST môi trường cung cấp cho 2 loại hợp tử B và C nguyên phân.

Bài 5

Có một TB sinh dưỡng của thỏ cùng nguyên phân 3 lần bằng nhau và đã tạo ra các tế bào con có chứa TS 2112 NST.

Hãy XĐ số TB sinh dưỡng ban đầu và số TB con đã được tạo ra sau quá trình nguyên phân.

Biết thỏ có bộ NST lưỡng bội 2n = 44

{-- Nội dung đề và đáp án từ câu 6-17 của tài liệu Công thức, bài tập của NST và hoạt động của NST trong Nguyên phân Sinh học 9 vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}

ĐỀ BÀI PHẦN NGUYÊN PHÂN

Bài 1

Có 1 Tbsinh dưỡng nguyên phân 6 lần và đã sử dụng môi trường nguyên liệu tương đương với 1134 NST. Hãy XĐ:

Số NST trong mỗi TB.

Số TB con đã được tạo ra và số NST có trong các TB con.

ĐS

2n = 18, 64 TB con chứa 1152 NST

Bài 2

Có một số hợp tử trong cơ thể của gà mái đều nguyên phân 4 lần bằng nhau và đã tạo ra 128 TB con. Các Tb con chứa 9984 NST    

      XĐ:

a. Số hợp tử ban đầu.

b. Số NST mà môi trường đã cung cấp cho các hợp tử nguyên phân.

ĐS

a. 8 hợp tử

b. 9360 (NST)

Bài 3

Có 12 hợp tử của một loài đều nguyên phân 2 lần và trong quá trình này, môi trường đã cung cấp nguyên liệu tương đương với 1656 NST.

XĐ:

a. TS TB con được tạo ra.

b. Tên của loài

c. Số tâm động có trong các tế bào con

ĐS

a. 48 TB con

b. Loài người

c. 2208 (tâm động)

Bài 4

Có 2 TB sinh dưỡng của thỏ (2n = 44) tiến hành nguyên phân và đã tạo ra 6 TB con. Biết TB I có số lần nguyên phân nhiều hơn TB II.

a. Tính số lần nguyên phân của mỗi TB.

b. XĐ số NST môi trường cung cấp và số NST có trong TB con được tạo ra ở quá trình nguyên phân nói trên.

ĐS

- TB I nguyên phân 2 lần.

- TB II nguyên phân 1 lần

- Môi trường cung cấp cho nguyên phân: 176 NST, các TB con có 264 NST

Bài 5

 Có 12 tế bào cùng loài đều nguyên phân một số lần bằng nhau.

Các tế bào con được tạo ra có chứa 1344 NST và trong quá trình nguyên phân, các tế bào đã sử dụng của môi trường nguyên liệu tương đương với 1176 NST. XĐ:

a. Tính số NST lưỡng bội của loài.

b. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào là bao nhiêu?

c. Số tâm động có trong các tế bào con được tạo ra từ mỗi tế bào mẹ là bao nhiêu?

ĐS:

a. 2n = 14

b. 3 lần

c. 112 tâm động

{-- Nội dung đề và đáp án từ câu 6-10 của tài liệu Công thức, bài tập của NST và hoạt động của NST trong Nguyên phân Sinh học 9 vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}