Để có thêm nhiều kiến thức bổ ích về nội dung câu chuyện và ý nghĩa tác phẩm Ếch ngồi đáy giếng thuộc sách Cánh Diều, HOC247 mời các em cùng tham khảo bài soạn dưới đây. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Ếch ngồi đáy giếng - CD để củng cố lại kiến thức văn bản. Hi vọng tài liệu sẽ giúp ích cho các em!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Từ câu chuyện về cách nhìn thế giới bên ngoài chỉ qua miệng giếng nhỏ hẹp của chú ếch, truyện “Ếch ngồi đáy giếng” ngụ ý phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà huênh hoang, khuyên nhủ người ta phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo.
1.2. Nghệ thuật
- Xây dựng hình tượng quen thuộc, gần gũi.
- Mượn chuyện con vật để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người.
- Cách nói ẩn dụ, bài học giáo huấn được nêu lên một cách tự nhiên.
- Tình huống bất ngờ, hài hước, kín đáo.
2. Soạn bài Ếch ngồi đáy giếng Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
2.1. Chuẩn bị đọc
Câu hỏi: Khi đọc truyện ngụ ngôn, các em cần chú ý:
+ Truyện kể về những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
+ Bối cảnh của truyện có gì độc đáo?
+ Truyện nêu lên được bài học gì? Bài học ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay và với bản thân em?
Trả lời:
- Truyện kể về những nhân vật: ếch, trâu, nhái, cua, ốc. Trong đó ếch là nhân vật chính.
- Bối cảnh của truyện: con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng nghĩ mình là chúa tể nhưng khi ra đến ngoài thì đã bị con trâu giẫm bẹp.
- Bài học của truyện: không nên kiêu căng tự phụ, tỏ ra mình là người biết tuốt.
- Bài học liên quan đến cuộc sống và bản than em: kiến thức là vô bờ bến và em phải luôn nỗ lực học tập không nên kiêu căng, tự phụ.
- Thông tin về truyện ngụ ngôn:
+ Đặc điểm thể loại: là truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần
+ Đề tài: những vấn đề trong cuộc sống
+ Nhân vật: mượn chuyện con vật
+ Tác giả truyện ngụ ngôn: La Phông - ten
2.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Chú ý bối cảnh của câu chuyện.
Trả lời:
Bối cảnh của truyện: Một con ếch sống lâu ngày trong cái giếng xung quanh chỉ toàn những con vật nhỏ bé. Ếch ta tưởng bầu trời chỉ nhỏ bằng cái vung nên rất huênh hoang.
Câu 2: Kết thúc truyện như thế nào?
Trả lời:
Kết thúc truyện là ếch ta đã bị con trâu giẫm bẹp.
2.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Nhân vật chính trong truyện có tính cách như thế nào? Hãy nêu ra một số chi tiết trong truyện giúp em hiểu về tính cách của nhân vật ấy.
Trả lời:
- Nhân vật chính trong truyện có tính cách tự phụ,huênh hoang, kém hiểu biết.
- Một số chi tiết trong truyện thể hiện tính cách của ếch: nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng khiến các con vật khác hoảng sợ. Ếch tưởng bầu trời bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
Câu 2: Bối cảnh câu chuyện trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng đã giúp nhân vật bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện như thế nào?
Trả lời:
Bối cảnh câu chuyện đã giúp làm bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện: từ câu chuyện về cách nhìn thế giới hạn hẹp qua miệng giếng nhỏ đã gây hậu quả khó lường cho ếch.
Câu 3: Nhan đề Ếch ngồi đáy giếng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?
Trả lời:
Nhan đề là một thành ngữ dân gian chỉ những kẻ luôn tự cao tự đại cho mình là nhất mà khinh thường tất cả những người xung quanh.
Câu 4: Mỗi truyện ngụ ngôn có thể đem tới nhiều bài học, em hãy nêu lên những bài học có thể rút ra từ câu chuyện này. Theo em, đâu là bài học chính của câu chuyện?
Trả lời:
Bài học rút ra từ truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng:
- Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của con người về chính mình cũng như thế giới xung quanh, khiến ta dần trởnên nông cạn và tự đại.
- Không được chủ quan, kiêu ngạo, tự cao tự đại, xem thường người khác, mà cần biết khiêm tốn, tôn trọng người khác.
- Con người cần không ngừng học hỏi, trao đổi để trau dồi, mở rộng tầm hiểu biết.
- Khi thay đổi môi trường sống chúng ta cần cẩn trọng xem xét, quan sát rồi mới bắt đầu hành động.
Theo em bài học chính của câu chuyện chính là chúng ta không được chủ quan, kiêu ngạo, xme thường người khác mà pahỉ luôn khiêm tốn, tôn trọng mọi người.
Câu 5: Trong cuộc sống, có nhiều hiện tượng tương tự truyện ếch ngồi đáy giếng. Em hãy nêu lên một hiện tượng như thế.
Trả lời:
Trong cuộc sống, vẫn còn có hiện tượng tương tự như truyện Ếch ngồi đáy giếng. Ví dụ như khi làm bài kiểm tra xong tự tin là ta đã làm đúng mà không xem lại và kết quả là bị điểm kém vì làm nhầm.
Câu 6: Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) nêu lên bài học cho bản thân mình từ câu chuyện trên, trong đoạn văn có sử dụng thành ngữ Ếch ngồi đáy giếng.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Ếch ngồi đáy giếng là một thành ngữ quen thuộc để chỉ những kẻ tự cao tự đại, luôn coi mình là cái rốn của vũ trụ để rồi phải nhận kết cục không tốt đẹp. Khi học xong bài học Ếch ngồi đáy giếng em đã rút ra cho mình được nhiều bài học bổ ích. Một trong những bài học đó là con người càn không ngừng học hỏi, trau dồi vốn kiến thức, mở rộng tầm mắt ra thế giới xung quanh, đi nhiều, gặp gỡ nhiều để hiểu biết nhiều hơn, trưởng thành hơn bởi kiến thức là vô bờ. Mỗi ngày chúng ta lại khám phá them những điều mới mẻ trong kho tang tri thức bất tận của nhân loại.
Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Kể lại câu chuyện Ếch ngồi đáy giếng và cho biết em đã rút ra bài học gì từ câu chuyện ấy.
Trả lời:
Tối thứ bảy hàng tuần, tôi đều được bà kể cho nghe truyện ngày xưa. Trong đó có những câu chuyện ngụ ngôn tuy ngắn nhưng thật hay và bổ ích, giúp con người thấy được nhiều bài học trong cuộc sống. Hôm nay, bà đã kể cho tôi chuyện "Ếch ngồi đáy giếng".
Bà nội tôi thuộc rất nhiều ca dao, tục ngữ, thành ngữ... Vì thế khi nói chuyện bả hay chêm vào đó những câu tục ngữ lạ mà tôi không hiểu. Những lúc như thế bà lại cặn kẽ giảng giải. Hôm nay, bà nói về câu tục ngữ "Ếch ngồi đáy giếng" chỉ những kẻ dù hiểu biết rất cạn hẹp nhưng lúc nào cũng huyênh hoang, tự đắc. Rồi để giải thích cho tôi hiểu hơn, bà kể lại cho tôi nguồn gốc câu thành ngữ ấy.
Ngày xưa, có một chú ếch sống trong một cái giếng nhỏ. Vì sống ở đó lâu ngày nên nó không biết thế giới ở ngoài kia ra sao. Xung quanh nó chỉ có vài con cua, ốc, nhái bé nhỏ... nên tưởng rằng mình là to là mạnh nhất. Ếch ta tự hào lắm về tiếng kêu ồm ộp của mình. Mỗi khi nó kêu làm vang động cá cái giếng nhỏ, khiến những con vật kia rất hoảng sợ. Ếch cứ ngỡ mình rất oai. Ngẩng mặt lên nhìn trời, nó thấy bầu trời chỉ bằng chiếc vung chứ không cao và rộng lớn như người ta thường đồn đại. Ểch ta kiêu hãnh lắm và cho rằng trời quá bé nhỏ còn nó mới xứng là một vị chúa tể. Suy nghĩ ấy đã làm cho ếch ta coi thường mọi vật. Trong cái nhìn của ếch thì chẳng có ai bằng nó cả. Thế nên, một năm trời mưa to, nước trong giếng dâng cao, đưa ếch ta ra ngoài. Quen cái nhìn cũ, quen cách nghĩ cũ, ếch huyênh hoang đi lại trên đường, đi khắp nơi như chốn không người. Theo thói quen, nó cất tiếng kêu ồm ộp và tưởng rằng ai cũng sợ như dưới đáy giếng kia. Nó đưa cặp mắt lên nhìn và vẫn cho rằng bầu trời bé tẹo như cái vung nên chẳng để ý gì đến xung quanh. Bỗng nó thấy tối sầm lại, không nhìn rõ gì nữa. Một vật gì rất lớn che mất tầm nhìn của nó. Nó đâu biết rằng đó là chân của một con trâu nên đã bị giẫm bẹp. Thế là hết đời một con ếch ngông nghênh.
Nghe câu chuyện bà kể, tôi thấy chú ếch con thật đáng chê trách. Những người trẻ, ít kinh nghiệm, hiểu biết nhưng lại là những người có tính cách hung hăng, huyênh hoang, ngông nghênh nhiều nhất. Có lẽ vì còn chưa hiểu biết nhiều nên họ mới làm những việc kém hiểu biết. Vì thế, những người trẻ tuổi phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không chỉ trong sách vở mà còn nhiều lĩnh vực khác, không chủ quan hay kiêu ngạo. Những tính cách đó chỉ làm hỏng một con người mà thôi, đôi khi còn làm cho người khác bị tổn thương nữa.
Bao giờ kể chuyện xong bà cũng giúp tôi rút ra những bài học quí báu, không cao sang, xa vời mà rất thực tế, gần gũi. Tôi luôn lắng nghe những điều bà dặn để áp dụng vào cuộc sống. Bản thân tôi cũng như tất cả mọi người, không ai là hoàn hảo nên luôn phải học hỏi lẫn nhau, những khiếm khuyết của mình sẽ được tri thức của người khác bổ sung và ngược lại. Do đó, không được giấu điểm yếu kém. Bà còn bảo tôi phải học thật chăm để không bị kém hiểu biết, có như thế mới không suy nghĩ hay hành động thiếu hiểu biết. Quả thực những điều bà dặn dò tôi đòi hỏi một sự cố găng nỗ lực và tự giác rất lớn nhưng dù thế nào tôi cũng không thể để mình như chú ếch ngồi đáy giếng được.
Truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng của ông cha ta thật sâu sắc: Nói chuyện của loài vật nhưng mục đích là nói chuỵện loài người. Bất kì ai khi đọc truyện cũng sẽ tự rút ra được cho mình bài học cần thiết và bổ ích.
4. Hỏi đáp về bài Ếch ngồi đáy giếng Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
5. Một số văn mẫu bài Ếch ngồi đáy giếng Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
Văn bản Ếch ngồi đáy giếng mang ý nghĩa giáo dục con người cần biết khiêm nhường, học hỏi, cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
