Những tình huống hiểm nghèo - Ngữ văn 7 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Văn bản 1: Hai người bạn đồng hành và con gấu

a. Tác giả Ê-dốp

Chân dung tác giả Ê-dốp

- Ê-dốp (khoảng năm 620- 564 trước CN)

- Ông là người Hy Lạp

- Ông có một kho tàng truyện ngụ ngôn đồ sộ cả về mặt số lượng lẫn giá trị

- Phong cách sáng tác: tác phẩm của ông thông điệp sâu sắc mà giản dị, được chuyển tải đến người đọc bằng giọng văn nhẹ nhàng, hóm hỉnh

b. Xuất xứ

Tác phẩm in trong tập Truyện ngụ ngôn Ê-dốp.

c. Thể loại: truyện ngụ ngôn

d. Bố cục 

- Phần 1 (Từ đầu… mặt vùi trong cát): tình huống hai người bạn gặp gấu

- Phần 2 (Còn lại): kết quả và bài học rút ra

e. Tóm tắt tác phẩm Hai người bạn đồng hành và con gấu

Hai người bạn cùng nhau đi vào rừng thì gặp thú dữ một người nhanh trí leo lên núp bỏ mặt người kia.Tuy nhiên anh chàng còn lại cũng nín thở giả vờ chết để thoát nạn.

1.1.2. Văn bản 2: Chó sói và chiên con

a. Tác giả

Chân dung tác giả La Phông-ten

- La Phông-ten (1621- 1695)

- Là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng của Pháp

- Tác phẩm chính: Con cáo và chùm nho, Thỏ và rùa …

b. Xuất xứ

Tác phẩm in trong tập Truyện ngụ ngôn chọn lọc La Phông- Ten.

c. Thể loại: truyện thơ ngụ ngôn

d. Bố cục 

- Phần 1 (Từ đầu…cách xa nơi này): Tình huống 2 con vật gặp nhau

- Phần 2 (Còn lại): Lời lẽ sói thuyết phục chiên con

d. Tóm tắt tác phẩm Chó sói và chiên con

1.2.1. Văn bản 1: Hai người bạn đồng hành và con gấu

a. Tình huống truyện

- Hai người bạn cùng đi qua rừng

- Bất ngờ gặp được một con gấu lớn

- Một anh bỏ mặc bạn leo lên cây trốn

- Người còn lại phải đối mặt với con vật hung dữ

+ Anh còn lại rất thông minh, nhanh trí

+ Anh giả vờ chết để gấu bỏ đi

Khi gặp phải gấu một anh leo lên cây trốn, anh còn lại vờ chết để gấu bỏ đi

- Cả 2 anh đều thoát nạn

+ Từ tình huống này hiểu được tính cách của con người

- Ở cuối truyện câu đối đáp tài tình của người còn lại

- Không nên tin vào những kẻ bỏ mặc bạn bè trong cơn hoạn nạn

- Anh leo lên cây chỉ là kẻ hèn nhát, ích kỉ sẵn sàng bỏ mặc bạn mình trog cơn khó khăn hoạn nạn

b. Bài học cuộc sống

- Lúc khó khăn, thử thách mới biết lòng người

- Phê phán những kẻ ích kỉ, ham sống sợ chết, nhẫn tâm bỏ bạn trước lúc hoạn nạn

- Không tin vào lời của  những người chỉ biết đến bản thân họ, không quan tâm đến người khác

1.2.2. Văn bản 2: Chó sói và chiên con

a. Tình huống truyện

- Đầu truyện giới thiệu con chó soi hung hăng, nhiều lý lẽ

- Con sói đói bụng đang tìm thức ăn gặp chiên con

Cuộc gặp gỡ giữa chó sói và chiên con ngoài bờ suối

- Chiên con đang uống nước bên bờ suối

- Sói kiếm chuyện với chiên con

- Cho rằng dòng nước là của mình và chiên con đang làm vẩn đục:

+ Sao mày dám cả gan vục mõm

+ Làm đục ngầu nước uống của ta?

- Tội nghiệp cho chú chiên con vô tội

- Dùng những lời lẽ van xin biết mình là kẻ yếu:

+ Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận

+ Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể

- Chiên con cố gắng giải thích trước những lời buộc tội vô kế của sói

- Sói cũng không từ bỏ tiếp tục đưa ra hàng loạt  cái kế không có thật để bắt nạt chiên con

- Từ đó để chiên con khuất phục trước mình

- Kết quả chú chiên con đáng thương bị chó sói ăn thịt

b. Bài học cuộc sống

- Lên án sự độc ác, ranh ma lời lẽ ngụy biện của con chó sói hung ác

- Phê phán những kẻ cậy sức mạnh, sự to lớn của mình để ra sức bóc lột, chèn hiếp kẻ yếu

- Những người nhiều mưu mô, vận dụng sự thông minh của mình để lừa gạt, làm hại người khác

1.3.1. Về nội dung

- Truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu: Câu chuyện phê phán những người bỏ mặc bạn bè trong hoàn cảnh khó khăn nguy hiểm, đồng thời đề cao sự thông minh và mưu trí của con người

- Truyện Chó sói và chiên con: Qua câu chuyện chúng ta thấy được sự độc ác, hung hăng của con sói. Hình ảnh con sói tượng trưng cho những kẻ xấu trong xã hội, ý mạnh hiếp yếu để thỏa mãn lợi ích cá nhân. Đồng thời bạn đọc thương cảm sâu sắc với chú chiên con nhút nhát, yếu đuối đã bị sói ăn thịt. Câu chuyện đáng nhớ trên đã đem lại cho người đọc bài học đáng quý về thói xấu trong xã hội

1.3.2. Về nghệ thuật

- Tình huống truyện độc đáo

- Bố cục tác phẩm truyện mạch lạc

- Các yếu tố truyện li kì, hấp dẫn

- Sử dụng  ngôn ngữ sắc bén, có tính thuyết phục

Bài tập: Em thích truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu hay Chó sói và chiên con hơn? Hãy nêu những bài học mà em rút ra từ truyện ấy.

Hướng dẫn giải:

Sau khi học hai văn bản, dựa vào cảm nhận của bản thân chọn truyện em yêu thích và rút ra bài học.

Lời giải chi tiết:

Em thích truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu hơn vì đây là câu chuyện này đã giúp em nhận ra được bài học sâu sắc về tình bạn khi hoạn nạn. Không chỉ vậy truyện còn đề cao trí thông minh của con người khi người bạn ở dưới đất đã vờ chết để tránh khỏi sự hung dữ của con gấu. Câu chuyện thể hiện một bài học về người bạn tốt là người bạn không bỏ mặc mình trong lúc khó khăn. 

- Học xong bài Những tình huống hiểm nghèo, các em cần:

+ Phân tích được tình huống của các truyện ngụ ngôn

+ Hiểu được ý nghĩa của từng truyện trong văn bản

Qua bài Những tình huống hiểm nghèo, giúp người đọc có nhiều hiểu biết hơn về cách xử lí các tình huống khi gặp nguy hiểm. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Những tình huống hiểm nghèo

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Những tình huống hiểm nghèo đã cho người đọc hiểu hơn về cách ứng xử trước những tình huống nguy hiểm trong cuộc sống. Luôn thận trọng trước thế giới xung quanh. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

------------(Đang cập nhật)---------------