Tục ngữ, ca dao thường hấp dẫn người đọc bởi những bài học ý nghĩa, giúp con người vận dụng vào đời sống hằng ngày. Bài học Biết người, biết ta thuộc sách Chân Trời Sáng Tạo dưới đây sẽ giúp các em có thêm nhiều kiến thức bổ ích về thái độ và cách ứng xử của con người trong cuộc sống, không nên kiêu ngạo, cho rằng mình là nhất. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả
Tác giả dân gian.
1.1.2. Tác phẩm Biết người, biết ta
a. Xuất xứ
Tác phẩm in trong Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam, Vũ Ngọc Phan, NXB Giáo dục, 2005.
b. Thể loại
Văn học dân gian.
c. Bố cục
- Phần 1 (2 câu đầu): con châu chấu đá cỗ xe
- Phần 2 (2 câu tiếp): con sắt đập ông Đùng
- Phần 3 (Còn lại): trăng và đèn
d. Tóm tắt tác phẩm Biết người, biết ta
Câu 1: Nói về con châu chấu bé nhỏ đá cỗ xe tưởng chừng không lung lay nhưng mà kết quả lật đổ được xe
Câu 2: Nói về con sắt nhỏ bé nhưng có thể đập ngã ông Đùng là nhân vật khổng lồ, đắp chiếu lồng cồng dù đắp mười chiếc chiếu cũng lạnh
Câu 3: Nói về trăng và đèn tự cao ta sáng hơn cả
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Câu 1
a. Hình ảnh châu chấu và cỗ xe
- Châu chấu là loài côn trùng nhỏ bé
- Cỗ xe là một vật to lớn, tưởng chừng rất khó vật ngã, làm đổ
- “nực cười” là tính từ trong ca dao, tục ngữ dùng để chê bai
- Việc châu chấu lấy sức nhỏ bé của mình để có thể di chuyển cỗ xe:
+ Điều này tác giả dân gian cho là không thể xảy ra
+ Họ tỏ ý chê bai về sự việc tưởng chừng viễn vông
- Nhưng kết quả vượt xa sự tưởng tượng của mọi người: Châu chấu đã làm cỗ xe lăn
→ Mọi việc đều có thể xảy ra một cách khác thường chỉ cần cố gắng thì kì tích sẽ xuất hiện.
b. Bài học cuộc sống
- Ở đời mọi thứ đều có thể xảy ra đừng nhìn sơ qua mà đánh giá, chê bai
- Mọi việc chỉ cần bạn cố gắng nỗ lực hết mình thì bạn sẽ được như ý
- Đừng nên khinh thường những người nhỏ bé, yếu thế. Họ có thể dám chống lại kẻ mạnh hơn mình gấp bội
1.2.2. Câu 2
a. Hình ảnh con sắt và ông Đùng
- Săn sắt là một loài cá nhỏ gọi là cá thia lia, cá cờ là loài cá nước lợ, loài cá này rất phàm ăn
- Ông Đùng là một nhân vật trong truyện thần thoại:
+ Thân hình to cao
+ Sức mạnh phi thường
- Con săn sắt tuy nhỏ bé nhưng có thể tấn công bất ngờ ông Đùng:
+ Cắn vào chân ông Đùng
+ Làm cho ông Đùng bị ngã
- Đắp mười chiếc chiếu không cùng bàn tay
- Đắp chiếu lồng cồng, làm cơ thể ấm, nhưng dù có đắp đến mười chiếc chiếu thì bàn tay vẫn còn cóng, vẫn lạnh, phải ủ bàn tay vào áo thì ngủ mới yên
b. Bài học cuộc sống
- Trong mọi cuộc chiến không cân sức thì con người có thể dùng mưu mẹo để chiến thắng đối phương
- Không phải cứ lấy số đông ào ạt mà đã tác động hoặc áp đảo được một thứ gì nhỏ bé, vây kín được một vật gì nhỏ bé
1.2.3. Câu 3
a. Hình ảnh trăng, đèn
Trăng và đèn đều cho rằng mình sáng hơn cả
- Đèn là vật dụng chiếu sáng trong nhà:
+ Có 2 loại là đèn điện, đèn dầu
+ Đèn điện thì có thể soi sáng để con người thực hiện các hoạt động trong nhà
+ Nhược điểm khi mất điện không sử dụng được
+ Đèn dầu con người có thể đọc sách
+ Khi ra gió dễ bị dập tắt
- Trăng là một nguồn chiếu sáng của tự nhiên:
+ Trăng có thể soi sáng mọi sự vật trong đêm tối
+ Trăng không dễ bị tác động bởi gió
+ Nhược điểm trăng bị che khuất bởi mây
b. Bài học cuộc sống
- Mọi vật và con người đều có ưu điểm, và nhược điểm riêng:
+ Điểm mạnh luôn dễ thấy
+ Tuy nhiên đừng vội khoe khoang về ưu điểm của mình
+ Con người phải biết khiêm tốn, phát huy điển mạnh của mình
+ Khắc phục hạn chế của bản thân
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Tác giả muốn mượn hình ảnh của trăng, đèn, gió để nói về thái độ và cách ứng xử của con người trong cuộc sống. Mỗi người đều có những năng lực và thế mạnh riêng, ta không nên tự kiêu, so bì, cho mình là giỏi hơn và coi thường người khác vì mỗi người có điểm mạnh ở từng lĩnh vực khác nhau, có người này, người kia.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Thể thơ lục bát
- Sử dụng hình ảnh ẩn dụ
- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày của nhân dân
Bài tập minh họa
Bài tập: Nêu suy nghĩ về câu tục ngữ mà em ấn tượng trong văn bản Biết người biết ta, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo.
Hướng dẫn giải:
Dựa vào cảm nhận của bản thân chọn câu tục ngữ em yêu thích và nêu suy nghĩ.
Lời giải chi tiết:
Trong văn bản Biết người biết ta, em thích nhất câu tục ngữ “Nực cười châu chấu đá xe/ Tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng”. Đây là một câu tục ngữ hay ngụ ý khuyên chúng ta không nên khinh thường những người yếu đuối, nhỏ bé. Giữa châu chấu và xe cùng tranh thắng bại thì ai cũng sẽ nghĩ rằng phần bại trận thuộc về châu chấu. Tuy nhiên trong cuộc sống, mọi chuyện bất ngờ, không bình thường đều có thể xảy ra. Một thế lực nhỏ bé như châu chấu đôi khi lại có sức mạnh to lớn để có thể chiến thắng và làm chiếc xe nghiêng ngả. Thực chất đây là câu tục ngữ mang tính hàm ẩn để khuyên con người không nên coi thường những ngưởi có vẻ ngoài nhỏ bé. Bởi đôi khi một con người nhỏ bé có ý chí và sức mạnh kiên cường sẽ đánh bại những người thân xác to lớn nhưng có ý chủ quan.
Lời kết
- Học xong bài Biết người, biết ta, các em cần:
+ Phân tích được nội dung, hình ảnh trong từng câu tục ngữ
+ Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ
+ Rút ra bài học cho bản thân về cách ứng xử và thái độ đối với những người xung quanh
Soạn bài Biết người, biết ta Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Qua bài Biết người, biết ta, giúp người đọc có nhiều hiểu biết về kho tàng tục ngữ, ca dao, từ đó rút ra những bài học về cách ứng xử trong cuộc sống. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Hỏi đáp bài Biết người, biết ta Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về Biết người, biết ta Ngữ văn 7 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Văn bản Biết người, biết ta đã cho người đọc hiểu hơn về cách ứng xử và thái độ với mọi người trong cuộc sống. Luôn cố gắng phấn đấu và không nên tự cao. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
------------(Đang cập nhật)---------------
-- Mod Ngữ văn 7 HỌC247
