Tác phẩm Buổi học cuối cùng là truyện ngắn kể về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở một ngôi trường tiểu học vùng An-dát sau khi bị quân Phổ chiếm đóng. Qua đó, thể hiện tình yêu, lòng tôn kính với tiếng nói của dân tộc của người dân Pháp trong bối cảnh lúc bấy giờ. HOC247 xin giới thiệu đến các em bài học Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê thuộc sách Chân Trời Sáng Tạo dưới đây sẽ giúp các em có thêm kiến thức về tác phẩm. Chúc các em có nhiều kiến thức lí thú!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả An-phông-xơ Đô-đê
An-phông-xơ Đô-đê (1840-1897)
- An-phông-xơ Đô-đê (1840-1897) là một nhà văn Pháp và là tác giả của nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng nửa cuối thế kỉ XIX
- Ông là tác giả của nhiều tập truyện nổi tiếng
- Văn chương của ông nhẹ nhàng, trong sáng, diễn tả cảm động những nỗi đâu và tình thương, đặc biệt la tình yêu quê hương, đất nước
- Là tác giả của nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng: "Một thời niên thiếu", "Những cuộc phiêu lưu kỳ diệu của Tactaranh ở Taraxcông"...
1.1.2. Tác phẩm Buổi học cuối cùng
a. Ý nghĩa nhan đề
- Tác phẩm phần nào hé lộ cho độc giả biết nội dung chính của tác phẩm
- Đây là buổi học tiếng Pháp cuối cùng của người dân Pháp
b. Xuất xứ
- Truyện lấy bối cảnh từ một biến cố lịch sử
- Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ năm 1870 – 1871, nước Pháp thua trận, phải cắt vùng An- đát và Lo-ren (2 vùng tiếp giáp với Phổ) cho Phổ (Đức)
- Các trường ở đây bị buộc phải học tiếng Đức
c. Thể loại: Truyện ngắn.
d. Bố cục
Chia làm 3 phần
- Phần 1 (Từ đầu..."vắng mặt con"): Trước khi diễn ra buổi học cuối cùng
- Phần 2 (Tiếp theo..."cuối cùng này"): Diễn biến buổi học cuối cùng
- Phần 3 (Còn lại): Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng
e. Tóm tắt tác phẩm Buổi học cuối cùng
Chuyện kể về buổi học tiếng Pháp cuối cùng của người dân An-đát và cậu bé Phrăng. Chuyện được kể bằng chính lời kể của cậu, một cậu bé người An-đát hay nghỉ học và lười học bài về nhà. Hôm đó, vì mải chơi, không học bài nên Prăng không muốn đến trường. Cuối cùng cậu bé cũng vẫn đến lớp.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Nhân vật Phrăng
a. Quang cảnh hôm diễn ra buổi học cuối cùng
- Trên đường đến trường: nhiều người đứng trước bảng dán cáo thị
→ Khác lạ.
- Ở trường:
+ Mọi sự bình lặng y như một buổi sáng chủ nhật
+ Lớp học trang trọng, thầy Ha-men dịu dàng, mặc đẹp hơn mọi ngày, mọi người trong làng đều đi học với vẻ buồn rầu
→ Yên tĩnh, trang nghiêm, khác thường.
⇒ Phrăng ngạc nhiên, dường như báo hiệu một cái gì nghiêm trọng, khác thường.
b. Diễn biến tâm trạng của Phrăng
- Thái độ đối với việc học tiếng Pháp
- Định trốn học và rong chơi ngoài đồng nội
- Cưỡng lại được, vội vã đến trường
- Phrăng choáng váng, sững sờ, hiểu ra nguyên nhân của sự khác lạ, tiếc nuối ân hận vì sự lười nhác học tập, ham chơi của mình
- Xấu hổ và tự giận mình không chịu học các qui tắc phân từ
- Chăm chú nghe giảng, kinh ngạc thấy mình hiểu bài đến thế
→ Từ lơ là đến thiết tha, lo lắng cho việc học.
c. Thái độ với thầy Ha-men
- Lẻn vào chỗ ngồi, đỏ mặt tía tai khi thấy thầy cầm thước.
- Nhận ra giọng nói của thầy thật dịu dàng.
- Thấy tội nghiệp cho thầy
- Hiểu được lời khuyên của thầy
- Chưa bao giờ thấy thầy lớn lao đến thế.
→ Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí sâu sắc.
⇒ Từ sợ hãi, thân thiết, quý trọng thầy.
⇒ Phrăng là cậu bé hồn nhiên, chân thật, biết lẽ phải, yêu tiếng nói dân tộc, quý trọng và biết ơn thầy.
1.2.2. Thầy giáo Ha-men
a. Trang phục
- Mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục
- Đội mũ bằng lụa đen thêu
→ Trang phục rất trang trọng mà thầy chỉ mặc vào những ngày đại lễ thể hiện ý nghĩa vô cùng quan trọng của buổi học cuối cùng.
b. Thái độ đôi với học sinh
- Rất mực ân cần, dịu dàng tha thiết, không quở trách như mọi ngày khi Phrăng đến muộn
- Nhiệt tình truyền giảng bài học bằng cả tâm huyết của mình
→ Thầy muốn truyền thụ toàn bộ tri thức của mình, muốn đưa ngay toàn bộ tri thức vào học sinh trước khi ra đi.
c. Hành động, lời nói về việc học tiếng Pháp
- Tâm niệm của Thầy: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khoá ở chốn lao tù”
→ Giữ được tiếng nói tức là giữ được linh hồn của dân tộc, không để kẻ địch đồng hoá, đó là vũ khí tốt nhất khi chưa thể đánh đuổi quân thù.
- Hành động, cử chỉ lúc buổi học kết thúc:
+ Người tái nhợt, nghẹn ngào, không nói nên câu
+ Thầy dường như kiệt sức
→ Bao nhiêu tinh lực, tâm huyết thầy đã dồn hết cho buổi học cuối cùng.
+ Khuyên mọi người hãy yêu quý, giữ gìn ngôn ngữ của dân tộc
→ Ca ngợi sự giàu đẹp của dân tộc.
+ Dằn mạnh và cố viết thật to dòng chữ: "NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM".
Thầy giáo Ha-men viết lên bảng dòng chữ “Nước Pháp muôn năm”
+ Đứng im, đầu dựa vào tường
→ Thể hiện sự đau đớn dữ dội về tinh thần.
⇒ Thầy đã thắp lên ngọn lửa yêu nước cháy bừng trong tim mọi người.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Qua câu chuyện buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng, Phrăng hiện lên là một chú bé hiếu động, thông minh, nhạy cảm, có tình yêu chân thành với người thầy, yêu nước sâu sắc.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Lựa chọn nhân vật kể chuyện hợp lí: Người kể (ở ngôi thứ nhất) là một cậu bé.
- Cách kể chân thực vì cậu là người trong cuộc - chứng kiến một cách đầy đủ buổi học cuối cùng.
- Nghệ thuật khắc hoạ chân dung nhân vật (cả ngoại hình lẫn nội tâm) đều chính xác, tinh tế.
- Miêu tả nhân vật qua ý nghĩ, tâm trạng.
- Giọng kể tự nhiên, linh hoạt, ngôn ngữ vừa chính xác vừa mang tính biểu cảm cao.
Bài tập minh họa
Bài tập: Nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật yêu thích trong văn bản Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê, SGK Ngữ văn 10 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo.
Hướng dẫn giải:
- Đọc lại văn bản Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê, SGK Ngữ văn 10 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
- Chọn nhân vật em yêu thích nhất
- Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về nhân vật đó
Lời giải chi tiết:
Bài làm 1
Đối với văn bản "Buổi học cuối cùng" nhân vật để lại nhiều ấn tượng nhất đó là thầy giáo Ha-men. Thầy giáo trong buổi học cuối cùng hiện lên trong ánh mắt của học sinh với bộ lễ phục chỉ dùng vào những ngày đặc biệt khi có thanh tra hoặc phát thưởng: áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục diềm lá sen gấp nếp mịn và đội mũ tròn bằng lụa đen thêu. Thầy Ha-men hôm nay rất dịu dàng, không giận dữ quát mắng; kiên nhẫn giảng bài, chuẩn bị bài học rất chu đáo. Thầy coi tiếng Pháp là vũ khí, là chìa khóa của chốn lao tù. Ca ngợi tiếng Pháp, tự phê bình mình và mọi người có lúc đã sao nhãng việc học tập và dạy tiếng Pháp. Thầy Ha- men xúc động mạnh, người tái nhợt, nghẹn ngào, không nói được hết câu, nhưng thầy đã dồn hết sức mạnh để viết lên bảng dòng chữ thật to: "Nước Pháp muôn năm". Thấy được người thầy luôn yêu tiếng mẹ đẻ, dành hết tâm huyết cho những học sinh của mình. Người thầy chính là người truyền những năng lượng tích cực và tư tưởng cho những bạn đọc.
Bài làm 2
Hình ảnh chú bé Phrăng trong văn bản " Buổi học cuối cùng " của nhà văn An-phông-xơ Đô-đê đã để lại cho em những ấn tượng sâu sắc. Thật vậy, Phrăng là một chú bé vô tư và hồn nhiên. Tuy đã trễ giờ đến lớp nhưng vì mải chơi, Phrăng đã có ý định trốn học và rong chơi ngoài đồng cỏ. Phrăng cũng như bao đứa trẻ khác, cậu ham chơi, hiếu động và vô lo vô nghĩ. Nhưng điều đặc biệt khiến em vô cùng yêu mến Phrăng đó là tình yêu nước thiết tha ở cậu bé. Tình yêu nước ấy được thể hiện rõ trong buổi học Pháp văn cuối cùng. Khi nghe thầy Ha-men thông báo người dân vùng An-dát không còn được học tiếng Pháp nữa, Phrăng đã cảm thấy sửng sốt, choáng váng và tức giận. Tâm trạng của Phrăng đã có sự biến đổi sâu sắc, cậu cảm thấy ân hận vì đã lãng phí thời gian học tập, không nhớ các quy tắc phân từ của tiếng Pháp. Khi nghe thầy Ha-men giảng bài, Phrăng cảm thấy trân trọng thầy giáo của mình, cậu cũng chưa bao giờ thấy mình hiểu bài nhanh đến thế. Diễn biến tâm trạng của Phrăng trong buổi học cuối cùng đã cho ta thấy được tình yêu nước sâu sắc và mãnh liệt ở chú bé. Em vô cùng yêu mến chú bé Phrăng!
Lời kết
- Học xong bài Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê, các em cần nắm:
+ Hiểu được ý nghĩa nhan đề Buổi học cuối cùng
+ Phân tích được đặc điểm nhân vật Phrăng
+ Phân tích được đặc điểm và tình yêu nước của thầy Ha-men
Soạn bài Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê Ngữ văn 10 tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
Đoạn trích Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê mang đến cho người đọc câu chuyện buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng, Phrăng hiện lên là một chú bé hiếu động, thông minh, nhạy cảm, có tình yêu chân thành với người thầy, yêu nước sâu sắc. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:
Hỏi đáp bài Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê Ngữ văn 10 tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số văn mẫu bài Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê Ngữ văn 10 tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
Tác phẩm Buổi học cuối cùng - An-phông-xơ Đô-đê được kể qua lời của chú bé Phrăng - học sinh lớp thầy Ha-men phụ trách. Đồng thời cũng cho thấy sự nghiêm trang của một lớp học vùng An-dát trong buổi học Pháp văn - tiếng mẹ đẻ của họ lần cuối cùng. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
-- Mod Ngữ văn 10 HỌC247
