Trong bài thơ Tiếng thu, tác giả Lưu Trọng Lư đã mượn những hình ảnh đặc trưng quen thuộc của mùa thu để thể hiện tâm trạng khắc khoải, u buồn của mình. Đã có rất nhiều tác giả bàn về sự đặc sắc của tác phẩm này, trong đó có Chu Văn Sơn. Bài học Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư - Chu Văn Sơn dưới đây sẽ giúp các em hiểu rõ hơn những điểm nổi bật trong việc sử dụng ngôn từ của Lưu Trọng Lư. Chúc các em học tập vui vẻ!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả Chu Văn Sơn
a. Tiểu sử
- Chu Văn Sơn (1962 - 2019), là nhà nghiên cứu văn học Việt Nam hiện đại.
- Quê ở Đông Hương, thành phố Thanh Hóa.
- Từng là giảng viên tại trường Đại học sư phạm Hà Nội, ngoài ra còn là nhà văn, nhà lý luận, nhà phê bình văn học xuất sắc.
b. Sự nghiệp sáng tác
* Phong cách sáng tác:
- Say mê cái đẹp là bản năng trong hành trình tìm cảm hứng sáng tác của ông
- Là người có tư duy văn học rất mới, đầy nhạy cảm.
- Trong sáng tác, xuất phát từ quan điểm nhận thức về cái đẹp, say cái đẹp đến khát khao.
* Các tác phẩm chính:
Những tác phẩm nổi tiếng đã được xuất bản của ông gồm có:
- Ba đỉnh cao thơ mới: Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử (2005).
- Thơ - điệu hồn và cấu trúc (2007).
- Tự tình cùng cái đẹp (2019).
1.1.2. Tác phẩm Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
a. Xuất xứ
Tác phẩm được in trong tập Thơ - điệu hồn và cấu trúc của Chu Văn Sơn.
b. Bố cục
- Phần 1: đoạn 1, 2, 3: dẫn dắt về cái hay của mùa thu trong thơ ca và nét đặc sắc trong bài thơ Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
- Phần 2: đoạn 4, 5: tính hòa âm ngôn từ thể hiện trong âm điệu (đoạn 4+5), bố cục (đoạn 6) và vần nhịp (đoạn 7+8) của bài thơ
- Phần 3: đoạn 9, 10, 11: so sánh, liên hệ giữa âm thanh của mùa thu trong thơ Lưu Trọng Lư với âm thanh của mùa thu trong thơ Nguyễn Đình Thi
- Phần 4: đoạn 12, 13: tính hòa âm ngôn từ thể hiện trọng âm hưởng tiết tấu của bài thơ và những cảm xúc, nỗi xôn xao của tác giả khi đọc những ngôn từ thi vị và đẹp đẽ ấy.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Nét đặc sắc trong bài thơ Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
- Tiếng thu không phải là một âm thanh riêng rẽ nào, cũng không phải là một tập hợp giản đơn nôm na của nỗi thổn thức trong đất trời, nỗi rạo rực trong lòng người và tiếng xao xạc của lá rừng. Tiếng thu là một điệu huyền.
- Tiếng thu là cả một bản hòa âm vừa mơ hồ vừa hiển hiện của bao nỗi xôn xao ngấm ngầm trong lòng tạo vật đang hòa điệu với nỗi xôn xao huyền diệu của hồn thi nhân.
- Yếu tố về âm điệu: bài thơ tựa như một ca khúc
- Khổ thơ, cấu trúc ngôn từ tự nó đã chia bài thơ thành ba phần nội dung tương ứng với ba câu hỏi.
- Sự lặp lại của vần và nhịp: Hiệp vần bằng cả hai hệ thống: vần bằng và vần trắc.
--> Trình tự của bài viết có sự đan xen không tách rời riêng biệt.
1.2.2. Sự khác biệt trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong thơ cổ và Thơ mới
- Theo tác giả, sự khác biệt lớn nhất trong cách miêu tả thiên nhiên của Thơ mới so với thơ cổ điển là: Thơ xưa thiên nhiên tĩnh lặng, miên viễn. Yên bình, thanh vắng trở thành một đặc tính của vẻ đẹp thiên nhiên trong nghệ thuật cổ điển. Còn Thơ mới không như thế. Âm hưởng đặc trưng nhất vang lên từ đáy hồn thơ mới là tiếng xôn xao.
- Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt: Đó là các nhà Thơ mới không nhìn thiên nhiên bằng cái chiêm nghiệm, mà họ muốn vào dò la cái sự sống tiềm tàng chất chứa bên trong lòng tạo vật, khám phá sự sống bí mật đầy xôn xao trong lòng thiên nhiên.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Văn bản thể hiện sự ngợi ca, trân trọng và ngưỡng mộ của tác giả Chu Văn Sơn với nhà thơ Lưu Trọng Lư, cho thấy sự yêu quý và tình cảm của ông đối với những người có tài, vận dụng được sức mạnh của ngôn từ trong sáng tác.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Văn bản trình bày các luận điểm rõ ràng, chi tiết, thuyết phục, có tính liên kết.
- Các luận điểm bổ sung và hỗ trợ cho nhau, có luận cứ và dẫn chứng đi kèm, tạo nên một hệ thống luận điểm logic, có sức thuyết phục cao.
- Giọng văn rành mạch, lưu loát, phù hợp với bài văn nghị luận nhưng vẫn ẩn chứa cảm xúc, truyền cảm hứng và có tác động mạnh mẽ tới người đọc.
Bài tập minh họa
Bài tập: Trong văn bản Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư, tác giả Chu Văn Sơn đã triển khai các luận điểm như thế nào? Nêu tác dụng của chúng trong việc thể hiện nội dung của tác phẩm.
Hướng dẫn giải:
Dựa vào tác phẩm Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư, chú ý cách lập luận của tác giả để nhận xét cách triển khai các luận điểm.
Lời giải chi tiết:
Bài viết được triển khai theo luận điểm rõ ràng và cụ thể, mỗi đoạn sẽ có một câu chủ đều riêng, các câu trong đoạn tập trung làm rõ cho câu chủ đề. Bài viết không hề đề cập tới những gì lan man, khó hiểu, không dẫn dắt bạn đọc “cưỡi ngựa xem hoa” mà thường tập trung làm rõ hẳn vào vấn đề một cách trực diện nhưng không kém phần cuốn hút. Tác dụng của việc làm trên giúp nội dung văn bản rõ ràng, mạch lạc, tính thuyết phục cao.
Lời kết
- Học xong bài này, các em cần:
+ Nắm được các đặc sắc trong bài thơ Tiếng thu của Lưu Trọng Lư.
+ Lí giải được sự khác nhau trong cách miêu tả thiên nhiên trong thơ cổ và Thơ mới.
Soạn bài Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư là tác phẩm thể hiện sự khâm phục của Chu Văn Sơn về tài năng hiếm có của nhà thơ Lưu Trọng Lư. Các em có thể các em có thể tham khảo bài soạn Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư - Chu Văn Sơn để nắm rõ hơn nội dung và ý nghĩa của bài học này.
Hỏi đáp bài Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về văn bản Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư
Qua tác phẩm Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư đã giúp người đọc hiểu hơn về những nét đặc sắc trong bài Tiếng thu đồng thời cảm nhận được tình cảm trân trọng của tác giả Chu Văn Sơn với nhà thơ Trọng Lư. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
--------------------------(Đang cập nhật)-----------------------
-- Mod Ngữ văn 10 HỌC247
