Phân tích nhân vật Vũ Nương trongChuyện người con gái Nam Xương.

"Thân em vừa trắng lại vừa tròn

          Bảy nổi ba chìm với nước non

          Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

          Mà em vẫn giữ tấm lòng son"

   Những câu thơ trên là những câu thơ trong bài Bánh trôi nước của nhà thơ Hồ Xuân Hương. Bài thơ là lời bộc bạch đầy chua xót về thân phận những người phụ nữ trong xã hội cũ. Họ là những người phụ nữ thùy mị, nết na nhưng cuộc đời họ lại vô cùng đớn đau và đầy bi kịch. Họ không có quyền chọn lựa cuộc sống cho mình mà phải chịu đựng sự rẻ rúng, bất công của xã hội phong kiến cổ hủ thời xưa. Cùng đề tài với bài thơ này là hình ảnh nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của nhà văn Nguyễn Dữ. Đọc truyện, ta mới thấu hiểu được những nỗi đau mà người phụ nữ phải chịu thực sự cùng cực đến nhường nào.

   Sự bất công đối với người phụ nữ trong xã hội cũ được thể hiện ngay từ khi cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh bắt đầu. Vũ Nương được tác giả nhắc đến là một người phụ nữ "tính tình thùy mị, tư dung tốt đẹp". Chính vì lẽ đó mà Trương Sinh đem lòng cảm mến nàng, xin mẹ một trăm lượng vàng để cưới về. Ở đây, ta thấy được chỗ đứng của những gia đình có tiền, có quyền. Chỉ cần có tiền là có thể bắt ép bất kì ai. Cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh là một cuộc hôn nhân không bình đẳng, nó không xuất phát từ tình yêu thật sự đến từ cả hai phía mà chỉ đơn thuần là một cuộc mua bán đúng nghĩa. Ta có thể hiểu được điều này bởi trong xã hội phong kiến, con người ta vẫn phải chịu đựng sự sắp xếp của cha mẹ "Cha mẹ đặt đâu con ngồi đó". Vũ Nương ngay từ đầu đã không có quyền chọn lựa cuộc hôn nhân cũng như cuộc sống của chính mình. Nàng chỉ như một cánh hoa thuận theo dòng nước giống như nhân vật Kiều trong Truyền Kiều của Nguyễn Du:

"Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu?"

hay như sự bấp bênh, phụ thuộc vào người khác của hình ảnh bánh trôi: "Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn". Thương thay cho số phận cay đắng, tủi hờn của người phụ nữ trong xã hội phong kiến! Chuỗi bi kịch cuộc đời của nàng tiếp tục kéo dài khi sau bao nhiêu năm đằng đẵng chờ chồng, Vũ Nương lại bị người chồng của mình gán cho tội không chung thủy. Trương Sinh hồ đồ, độc đoán chỉ một mực tin vào lời của con nhỏ mà vội vàng xét nét, hồ nghi người vợ chung chăn chung gối với mình. Hành động mắng nhiếc và đuổi vợ đi của Trương Sinh cho thấy sự hống hách, phô trương của chế độ nam quyền độc đoán. Rằng ở trong chế độ này, nam nhân có thể làm tất cả mọi thứ, kể cả lăng mạ, xỉ nhục người phụ nữ của mình. Họ coi số phận của người phụ nữ như một món hàng, rẻ mạt và vô giá trị. Biết bao nhiêu sự hi sinh, bao nhiêu năm tháng tuổi xuân chờ chồng và phụng dưỡng cha mẹ chồng như chính cha mẹ đẻ của Vũ Nương giờ đây đã tan thành mây khói. Dù nàng đã khẩn thiết biện bạch: "Cách biệt ba năm giữ gìn một tiết. Tô son điểm phấn đã từng nguội lòng... Đâu có mất nết hư thân như lời chàng nói". Có chăng vì sự cô đơn nên người mẹ mới lấy cái bóng của mình để dỗ dành con nhỏ, lại trở thành cái cớ để Trương Sinh hằn học, xỉ nhục nàng?

   Bị mắng nhiếc, đuổi ra khỏi nhà, Vũ Nương không còn cách nào khác để minh oan cho bản thân, nàng đành chọn cách đau lòng nhất. Đó là trẫm mình xuống dòng sông Hoàng Giang tự vẫn. Trước khi chết, nàng đã phải thề nguyền: "Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu bay buộc, tiếng chịu nhuốc nhơ, thần sông có linh, xin ngài chứng giám", nỗi oan ức của nàng có lẽ chỉ có đất trời mới thấu, chỉ có thần sông mới hiểu... Cái kết cho cuộc đời của Vũ Nương cũng chính là cái kết đầy bi kịch của những người phụ nữ sống trong thời kì phong kiến. Đâu đó ở trong tấn bi kịch của họ, ta nhìn thấy bóng dáng của người đời hả hê, vô tình trước một xã hội phong kiến thối nát lúc bây giờ.

   Có thể nói, cuộc đời và số phận bi đát của Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương đã tố cáo đanh thép tội ác của xã hội phong kiến đầy bất công, oan trái. Vũ Nương hay chính là đại diện cho cả một bộ phận những người phụ nữ nói chung, là nạn nhân của chế độ nam quyền độc đoán và là nạn nhân của chiến tranh phong kiến. Nếu có bất kì một ai đứng ra minh oan cho nàng, hay nếu người chồng độc đoán ấy mà chịu xem xét, tìm hiểu rõ ngọn ngành thì có lẽ Vũ Nương đã không phải chịu bi kịch đớn đau như vậy.

   Khép lại thiên truyện thứ 16 trong tác phẩm Truyền kì mạn lục của nhà văn Nguyễn Dữ, người đọc không khỏi khâm phục trước tài năng viết truyện tuyệt vời của ông. Truyện không chỉ nêu lên số phận của những người phụ nữ trong xã hội cũ mà còn cho thấy cái nhìn và tấm lòng của tác giả đối với nhân vật khi đến cuối truyện, ông đã để cho Trương Sinh biết rằng mình đã nghi oan cho vợ dù là muộn màng. Ông để cho Vũ Nương được Linh phi cứu và giải oan. Nhìn lại thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thầm cảm ơn vì cho đến hiện tại, người phụ nữ đã được đối xử bình đẳng, họ là những con người "Giỏi việc nước, đảm việc nhà" và đặc biệt là không phụ thuộc vào bất cứ ai.

Bài làm

Trong kho tàng văn học trung đại có rất nhiều những tác giả đã dùng ngòi bút của mình để viết về những mảnh đời bất hạnh. Mà tiêu biểu nhất đó là số phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Được sinh ra làm người nhưng không sống đúng giá trị của một con người. Trong đó tiêu biểu nhất phải kể đến nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ. Nàng chính là một đại diện tiêu biểu cho tầng lớp phụ nữ nói riêng và phụ nữ trong xã hội cũ nói chung.

Vũ Nương là một người con gái với xuất thân bình dân và vẻ đẹp dung dị mặn mà. Chính vì thế nàng đã được con trai hào phú trong làng để ý tới. Trương Sinh không tiếc trăm ngàn lạng vàng đến hỏi cưới nàng về làm vợ. Thế nhưng Trương Sinh là công tử ít học, từ bé sống trong nhung lụa nên có tính đa nghi, gia trưởng. Từ sau khi làm dâu ý thức được thân phận nhỏ bé, gia cảnh bần hàn của mình Vũ Nương chưa một lần dám phản kháng hay làm trái ý chồng. Cuộc sống những tưởng êm ả thế nhưng binh biến loạn lạc, Trương Sinh phải lên đường ra chiến trận. Ngày chia tay nàng rót chén rượu đầy cho chồng mà thưa rằng: “Thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ…”. Mong muốn của nàng chẳng phải chức tước công lao chỉ đơn giản là hai tiếng hạnh phúc bình dị. Đó chính là niềm khát khao cháy bỏng của người vợ trong những ngày binh biên loạn lạc.

Vũ Nương ở lại một tay tần tảo lo lắng việc nhà, chăm sóc mẹ già lại phải cáng đáng thêm đứa con mới lọt lòng. Thế nhưng tuyệt nhiên chưa bao giờ người phụ nữ ấy oán trách nửa lời. Sau khi tiễn con trai lên đường mẹ già vì quá đau buồn mà sinh bệnh nặng. Vũ Nương ngày đêm túc trực thăm nom, đi khắp nơi kiếm thầy tìm thuốc chữa cho mẹ chồng, đồng thời hết lời khuyên lơi nhưng bà không qua khỏi. Mẹ chồng vô cùng cảm động trước tình cảm của con dâu nên trước khi nhắm mắt xuôi tay bà cầm tay nàng mà dặn dò : “Sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống nòi tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ.” Sau khi mẹ chồng qua đời nàng hết lòng ma chay, tang chú lễ nghĩa cho trọn đạo dâu hiền.

Về phần con nhỏ, do quấy khóc nên hàng đêm Vũ Nương ẵm con trên tay chỉ vào chiếc bóng mình trên tường và nói “Cha con đến kìa”. Mỗi lần như thế đứa bé lại cười reo thích thú. Lâu dần thành quen nàng cũng chẳng còn nhớ giải thích về “chiếc bóng” trên tường với con nữa.

Giặc tan, Trương Sinh trở về tưởng rằng hạnh phúc sẽ mỉm cười với nàng từ đây thế nhưng ngày vui ngắn chẳng tày gang. Chỉ vì hiểu lầm nhỏ nhặt mà đã đẩy cuộc đời Vũ Nương vào bế tắc.

Chính chiếc bóng mình trên tường đã khiến Trương Sinh nảy sinh lòng đa nghi đố kị. Không nghe vợ giải thích chỉ biết đánh đuổi nàng ra khỏi nhà. Vũ Nương vì quá tủi nhục đã trẫm mình xuống sông tự vẫn kết thúc nỗi oan nghiệt thấu trời. Nguyên nhân đẩy nàng đến cái chết không phải do sự vô tâm của chồng mà chính là sự cay nghiệt của miệng đời.

Số phận của Vũ Nương cũng chính là hình ảnh của người phụ nữ trong xã hội cũ. Luôn bị áp bức và dồn đến đường cùng. Dù họ có xinh đẹp tài hoa hay sang hèn thì đều chung một tiếng đó là “bạc mệnh”. Như nhà thơ Nguyễn Du từng viết:

“Thương thay thân phận đàn bà

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”

Họ là những nạn nhân của chế độ cũ, của những hủ tục lạc hậu và định kiến hà khắc. Sống ở đó họ chỉ tồn tại như những món đồ vô tri vô giác, mang đi đổi chác, bán mua và hoàn toàn không có quyền lên tiếng hay thanh minh gì cho mình. Vũ Nương chết mang theo nỗi oan thấu trời xanh thế nhưng kẻ khiến nàng rơi vào đường cùng là Trương Sinh lại không bị xã hội lên án hay dè bỉu. Thậm chí khi nàng đã được minh oan, Trương Sinh cũng không bị cắn rứt lương tâm, không muốn nhắc lại chuyện cũ mà coi như “nó đã qua”. Phải chăng sự sống và cái chết của người phụ nữ trong xã hội bị coi thường đến mức rẻ rúm? Họ không có quyền thanh minh và lại càng không được bảo vệ đến tính mạng?

Nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã từng ngậm ngùi khi nói về thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ bằng những vần thơ đầy đau thương:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ tấm lòng son”.

Thế nhưng mặc dù đã đạp lên số phận, đã khẳng định tiếng nói vị thế của mình song hành động đó của bà chỉ như một điểm sáng vụt qua giữa bầu trời đầy đen tối. Nó không đủ để làm nên một đại cách mạng về quyền sống và quyền làm người của phụ nữ trong xã hội đương thời đầy rối ren và bế tắc.

Vũ Nương chính là một hình ảnh đại diện cho số phận người phụ nữ trong xã hội cũ. Những con người sinh ra làm con người nhưng không được sống trọn vẹn một kiếp người. Đó cũng là tiếng nói chống lại sự bất công, phân biệt đối xử trong xã hội, và là tiếng lòng nhân ái đầy sâu sắc mà nhà văn Nguyễn Dữ muốn gửi gắm.