Đóng vai Thúy Kiều kể lại cảnh báo ân báo oán.

Sau khi bị gã Sở Khanh lừa đảo đưa vào cạm bẫy của Tú Bà và bị Tú Bà đánh đập dã man, không thể chịu đựng nổi nhục nhã, uất hận nên tôi đã tìm đến cái chết để giải thoát. Sợ mất cả vốn lẫn lời, mụ Tú Bà đành giở giọng nhân nghĩa dỗ dành, hứa sẽ tìm cho tôi một người chồng xứng đáng. Mụ đưa tôi ra ở lầu Ngưng Bích, bảo rằng để cho tôi bình tâm trở lại, Nhưng thực ra là mụ giam lỏng, chờ ngày bán tôi đi.

Cũng tại đây, tôi đã may mắn gặp được người anh hùng Từ Hải tiếng tăm lừng lẫy. Chàng đã hào phóng chuộc tôi ra khỏi lầu xanh và cưới tôi làm vợ. Từ thân phận của một kĩ nữ, tôi đã được chàng đưa lên vị thế của một bậc phu nhân quyền quý. Trong một lần tâm sự với chàng, tôi bày tỏ ý nguyện được báo ân báo oán cho vơi bớt nỗi khổ chất chứa trong lòng bấy lâu nay. Vốn là người hào hiệp, giữa đường thấy sự bất bằng chẳng tha, Từ Hải đồng ý giúp tôi thực hiện nguyện vọng đó.

Chàng cắt cử mấy đạo quân lập tức lên đường. Đạo ra Vô Tích, đạo vào Lâm Tri, mời những ân nhân của tôi và bắt những kẻ đã gây ra tội ác đối với tôi. Sáng hôm sau, Từ Hải mở phiên tòa. Giữa trung quân, chàng cùng tôi sánh vai nhau ngồi xử án. Khung cảnh phiên tòa vô cùng trang trọng. Quân lính dàn hàng hai bên, gươm lớn giáo dài lăm lăm trong tay, khiến cho kẻ yếu bóng vía phải run sợ Từ Hải giao cho tôi toàn quyền xét xử. Tôi quyết định báo ân trước, báo oán sau.

Khi Thúc Sinh được mời đến trước trướng hùm, tôi thấy mặt chàng xám như chàm đổ, chân tay run cầm cập, chẳng dám ngước mắt nhìn ai. Người đời thường nói: Một ngày nên nghĩa, chuyến đò nên quen, huống hồ tôi với chàng đã từng là vợ chồng, dẫu chẳng được bao lâu. Tôi cất tiếng nhẹ nhàng chào hỏi trước:

– Thiếp xin chào chàng! Ơn nghĩa của chàng đối với thiếp nặng tựa nghìn non. Thiếp là người cũ ở Lâm Tri, liệu chàng có nhớ?! Tại ai mà chúng ta phải chia lìa đôi ngả Sâm Thương? Tại ai mà thiếp đành phụ lòng chàng?! Thôi, chuyện cũ đã qua. May mà trời xanh có mắt, thiếp vượt được bước gian nan. Giờ đây, thiếp có chút quà mọn xin tạ lòng chàng!

Nói rồi, tôi sai lính đem ra trăm cuốn gấm quý và một ngàn lạng bạc để đền ơn Thúc Sinh. Tôi cũng không quên nhắc rằng sẽ bắt người vợ quỷ quái tinh ma của chàng phải trả giá cho những mưu mô và hành động nham hiểm, tàn nhẫn mà ả đã dùng để đày đọa tôi suốt mấy tháng trời.

Lần lượt, sư Tam Hợp, vãi Giác Duyên, bà quản gia, Kiều Nhi… tất cả ân nhân đã từng giúp đỡ tôi trong cơn hoạn nạn đều được trân trọng mời lên để tôi cảm tạ và báo đáp ân tình. Thấy tôi thoát khỏi cảnh trầm luân, ai cũng vui mừng. Tôi bảo mọi người nán lại để xem tôi báo oán.

Khi lính áp giải Hoạn Thư đến nơi, tôi cố kiềm chế cơn giận dữ đang trào dâng trong lòng, lấy giọng mỉa mai hỏi ả:

– Chào tiểu thư! Chắc tiểu thư không thể hình dung nổi có ngày lại đặt chân đến đây, phải không?! Trên đời, tôi thấy thật hiếm có người đàn bà nào ghê gớm như tiểu thư. Nhưng thói thường, càng cay nghiệt lắm thì càng oan trái nhiều mà thôi!

Nhận ra trước mặt chính là Hoa Nô đầy tớ ngày nào đã bị mình đọa đày đến mức cất đầu chẳng lên, Hoạn Thư đột nhiên biến sắc, hồn lạc phách xiêu, vội dập đầu van xin tha tội. Ả con quan Lại bộ thượng thư quả đúng là kiểu người: Bề ngoài thơn thớt nói cười, Mà trong nham hiểm giết người không dao. Tuy run sợ nhưng ả vẫn đủ bình tĩnh để liệu điều phân trần, thanh minh cho nhẹ tội:

– Thưa phu nhân! Tôi mắc tội xúc phạm đến phu nhân chẳng qua cũng vì ghen tuông là thói thường tình của nhi nữ. Suy cho kĩ, tôi cũng có chút thương tình đối với phu nhân. Như lúc cho phu nhân ra Quan Âm Các chép kinh, hay lúc biết phu nhân bỏ trốn mà chẳng sai người đuổi theo. Thật lòng, tôi rất mến mộ tài sắc của phu nhân. Còn chuyện chồng chung thì chưa dễ ai nhường cho ai. Nay biết mình trót gây việc chông gai, sóng gió, tôi chỉ xin phu nhân mở lượng hải hà mà tha cho!

Nghe ả trình bày, tội thấy ả đã nhận ra tội lỗi. Giết chết ả cho thỏa hận, điều ấy dễ biết bao! Nhưng thêm một kẻ nữa rơi đầu thì cũng chẳng ích gì, tôi bèn tha cho ả. Chắc chắn nỗi kinh hoàng ngày hôm nay sẽ đeo đẳng ả suốt đời khi chứng kiến cảnh lũ bán thịt buôn người như Tú Bà, Mã Giám Sinh, Sở Khanh và lũ đầu trâu mặt ngựa Ưng, Khuyển, phải chịu tội chém đầu.

Thế là giữa thanh thiên bạch nhật, việc báo ân báo oán của tôi đã được giải quyết xong xuôi. Tôi quay sang cảm tạ ân nhân lớn nhất đời mình là người anh hùng Từ Hải. Chàng đáp lại bằng câu nói thật chân tình: “Việc của nàng cũng là việc của ta, có gì mà phải cảm ơn?! Ta chỉ mong từ nay trở đi, nàng sẽ sống vui vẻ, hạnh phúc vì đã cất được gánh nặng trong lòng!” Tôi xúc động vô cùng vì chàng dã nói giúp điều mà tôi đang nghĩ tới.

Trong mười lăm năm lưu lạc, cuộc đời tôi tưởng bị chôn vùi trong những tháng ngày “thanh lâu hai lượt thanh y hai lần”. Nhưng may mắn thay, đã có lúc tôi được cuộc đời nâng niu, ưu ái. Nhưng thay đổi ấy có được là nhờ Từ Hải, một con người “đầu đội trời chân đạp đất”

Về với chàng ít lâu, sau những chiến công lừng lẫy của chàng, tôi trở thành đệ nhất phu nhân. Chàng hỏi tôi về những người đã từng có ơn, những kẻ đã hãm hại, đẩy tôi vào bể khổ. Rồi chàng mời hết những người có ơn, bắt những kẻ gian ác ấy về cho tôi toàn quyền xử tội. Thế là hôm ấy, tôi và chàng ngồi trên điện xét xử: báo ân và báo oán. Đầu tiên là Thúc Sinh, người đã từng có ơn cứu tôi khỏi lầu xanh. Chàng Thúc bước vào, mặt đỏ như chàm, mình mẩy run run. Tôi nghĩ, chắc chàng quá sợ đây mà. Tôi biết chàng là người nhu nhược nhưng tôi không trách móc. Dù vợ cả chàng là Hoạn Thư luôn nghen tuông hành hạ tôi nhưng chuyện đó để khi khác! Giờ đây tôi phải đền ơn chàng.Tôi cất tiếng: “Chào chàng Thúc! Hôm nay mời chàng đến đây là để tôi bày tỏ chút lòng thành, xin được đền ơn chàng!”

Nghe đến đây dường như đã đỡ sợ nên chàng lên tiếng: “Vâng…!”. Tôi lại nói: “Nghĩa chàng dành cho tôi nặng đến nghìn non, trả làm sao hết. Đây có gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân để tạ lòng chàng gọi là có vậy. Mong chàng nhận cho”. Người hầu bưng lễ ra, chàng lạy tạ lời nhận lễ. Nhưng tôi nghĩ: “Sao chàng phải lạy tạ, chàng còn sợ chăng? Thôi tha để chàng đi vì tôi còn nhiều người phải báo ân nữa”. Nhìn chàng, tôi lại chua xót nghĩ đến sự quỷ quyệt của Hoạn Thư. Tại sao hai con người ấy lại có thể chung chăn chung gối được nhỉ! Tôi bèn mỉm cười nói thêm với chàng Thúc: “Vợ chàng quỷ quái tinh ma, phen này kẻ cắp bà già gặp nhau”

Chàng đi ra và tiếp đó tôi báo ân cho nhiều người khác: vãi Giác Duyên, cô a hoàn, mụ quản gia…những người đã giúp đỡ tôi trong những ngày khốn khó

Sau đó là đến việc báo oán, người đầu tiên mà tôi phải trả thù, trả hết oán chính là Hoạn Thư- vợ cả của Thúc Sinh. Mụ vừa vào tới cửa, tôi đã nói đón: “Tiểu thư cũng có thì giờ đến đây ư?”. Rồi tôi lại dõng dạc hơn: “Đàn bà dễ có mấy tay. Từ xưa đến nay được mấy người mưu mô, tinh quái như bà?”. Mụ vội vàng quỳ xuống phần vì nhận ra tôi đang ngồi trên, phần vì thấy hàng quân lính áo giáp, gươm đao đầy mình. Tôi nghĩ: “Chắc phen này mụ sẽ phát hoảng lên, sẽ lạy lục van xin vì biết mình có tội. Mụ sẽ biết thế nào là “gieo nhân nào được quả nấy”. Tôi lại dõng dạc hơn: “dễ dàng là kiếp hồng nhan, ăn ở mà càng cay nghiệt thì càng chịu nhiều oan trái”. Đến đây Hoạn Thư đã hiểu ra. Nhưng mụ tinh ranh quá, mụ còn bình tĩnh khấu đầu rồi xin thưa. Tôi biết mụ sẽ kêu ca, sẽ chữa tội cho mình, lúc này tôi có thể cho mụ từ giã cõi đời nhưng tôi vẫn muốn xem mụ có hối cải không. Nếu có, tôi có thể mở lượng khoan hồng tha không giết mụ. Mụ bắt đầu thưa: “Thưa phu nhân, tôi đây phận đàn bà hèn kém nên cũng như ai. Tôi ghen tuông thì cũng là chuyện thường tình, nghĩ lại ngày ấy kẻ hèn mọn này đã để phu nhân ra gác viết kinh ở, với lại khi phu nhân bỏ đi, tôi đâu đuổi theo bắt về mặc dù đã biết gác viện đã mất vài thứ đáng giá…Nhưng cũng tại kẻ hèn mọn này gây ra việc chông gai, giờ chỉ còn biết chông chờ vào tấm lòng bao dung rộng lượng như biển cả của phu nhân mà thôi. Xon phu nhân nghĩ cho mà thương cho kẻ hèn kém này”

Tôi bàng hoàng, khen cho mụ khôn ngoan đến mực mà nói năng phải lời. Mụ thật giảo hoạt, khôn ngoan, tinh quái, ranh mãnh. Nhưng lời nói của mụ có lý quá, tôi cũng là đàn bà thì cần hiểu được suy nghĩ chung của đàn bà là thói ghen tuông. Nhưng tha cho mụ thì may đời cho mụ còn làm ra thì lại là người nhỏ nhen, với lại tôi đã có ý nghĩ khoan hồng nếu như mụ biết hối cải. Dù chưa thấy hành động nhưng những lời nói của mụ cũng có tình, có lý. Mụ đã nhận hết lỗi vào mình thì cũng khoan dung cho mụ và tôi chỉ nói thêm: “Hãy biết hối cải vì sống mà tạo nhiều ơn nghĩa thì sẽ gặp nhiều điều tốt đẹp. Nên nhớ câu ở hiền gặp lành, ở ác gặp dữ”

Sau đó tôi còn xử tội nhiều tên khác. Tất cả chúng đều là lũ gian ác, độc địa, bất nhân. Đã trả qua biết bao đắng cay, khổ nhục tôi càng thấm thía cái lẽ đời: “Hồng nhan bạc mệnh”. Nhưng thôi, giờ đây tôi đã đoàn tụ với cả nhà, có cha, có mẹ, có anh em, có người yêu chung thủy thì cuộc sống còn gì không hạnh phúc? Cuộc sống cũng có quy luật: “Gặp nhiều tai ương rồi sẽ có được niềm hạnh phúc”.