Đạo đức là ngọn đèn sáng chiếu rọi mọi phẩm chất của con người. Đạo đức không phải là roi vọt để hành hạ, làm nhục, làm khổ người Suy nghĩ về câu nói trên.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". Đạo đức luôn luôn tồn tại trong con người như một chân giá trị vững bền mà con người có được. Bằng đạo đức và thông qua đạo đức mà còn người tự khẳng định chính mình, khẳng định vai trò của mình trong xã hội. Song, không phải ai cũng có được những suy nghĩ đúng đắn về nó, bởi vậy mà lời dạy của đức Phật vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay: "Đạo đức là ngọn đèn sáng chiếu rọi mọi phẩm chất của con người. Đạo đức không phải là roi vọt để hành hạ, làm nhục, làm khổ người ta."

Đạo đức chính là yếu tố quan trọng trong nhân cách con người. Đạo đức bao gồm những quy tắc ứng xử trong cộng đồng xã hội được mọi người đồng tình và chấp nhận, qua đó, mỗi người tự điều chỉnh được hành vi ứng xử của mình một cách phù hợp, không trái với những chuẩn mực giá trị văn hoá. "Ngọn đèn sáng" là ngọn đèn thắp lên ngọn lửa xua tan sự tăm tối của màn đêm, là ánh sáng soi rọi con đường phía trước, có ngọn đèn, ta dễ dàng thấy được những thứ mà trong đêm tối ta không thể nào nhận ra chúng được. Roi vọt là những khuôn khổ, phép tắc, những sự hành hạ một cách ràng buộc người khác gây đau khổ. Lời dạy của Đức Phật muốn ca ngợi những vẻ đẹp của đạo đức chân chính sẽ soi sáng tâm hồn con người và lên án những đạo đức trong khuôn khổ, ép buộc, làm khổ con người về mọi mặt.

Đạo đức chính là ngọn đèn mà qua đó mọi phẩm chất của con người được bộc lộ rõ. Thông qua đạo đức, ta thấy được người đó hành động, cư xử ra sao? tốt xấu thế nào? có phù hợp hay không? Phẩm chất con người được nhìn nhận sáng rõ qua đạo đức. Người tốt chắc chắn là người có đạo đức. Đạo đức giúp chúng ta tự nhận thức được bản thân mình, biết sống vì bản thân và sống vì người khác, biết nhìn nhận giá trị của bản thân và tôn trọng giá trị của người khác. Đạo đức giúp ta điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp, biết tu dưỡng từng ngày, rời xa những cám dỗ vật chất tầm thường, vươn tới chân thiện mỹ. Đạo đức soi rọi tình yêu thương, lòng bác ái giúp mỗi người trở nên tốt đẹp hơn. Đạo đức giúp chúng ta biết san sẻ tình thương, biết xúc động, đồng cảm trước những nỗi đau, mất mát của người khác, biết sống vì người khác. Đạo đức giúp ta bao dung, rộng lượng hơn, biết sống cao thượng, thứ tha cho những lỗi lầm, biết rời xa những ích kỉ, nhỏ nhen, toan tính thiệt hơn của đời sống. Đạo đức giúp ta đứng vững trước những sóng gió, biết nỗ lực vươn lên từng ngày cho những khát khao, những ước mơ, biết sống vì mọi người, vì tập thể vì sự văn minh và phát triển xã hội. Đạo đức giúp ta thấy yêu thương nhiều hơn, thấy được trách nhiệm của mình với cha mẹ, với gia đình, xã hội và đất nước. Đạo đức chính là ngọn đèn sáng soi rọi vào từng ngõ ngách của tâm hồn chúng ta, giúp chúng ta hoàn thiện mỗi ngày, hướng tới những điều tuyệt mỹ và thiên lương nhất.

Đạo đức là chân giá trị cần được trân trọng và gìn giữ, phát huy. Bởi vậy mà, đạo đức không phải là phương tiện để hành hạ hay làm nhục người khác, không thể là "roi vọt" khiến con người đau đớn cả thể xác lẫn tinh thần. Nó là cơ sở để con người hướng thiện, là bản lề để những người sài lầm lạc lối tìm về mà điều chỉnh cho phù hợp với đạo đức chứ không phải qua đó để chỉ trích, phán xét những lỗi lầm của người khác, chà đạp lên nhân cách và phẩm giá của họ. Đạo đức không phải là thứ giáo điều cứng nhắc mà nó phải được vận dụng nhuần nhuyễn, linh hoạt phù hợp với từng hoàn cảnh, song nó luôn hướng về những gì lớn lao và tốt đẹp nhất của con người. Trong cuộc sống, có lẽ ai cũng đã từng mắc sai lầm, nhưng nếu được vị tha, khoan dung, được mọi người nhìn nhận bằng sự thông cảm thì chắc chắn họ sẽ trở nên tốt đẹp và hướng thiện hơn. Còn nếu chỉ mãi nhìn vào những lỗi lầm, những cái xấu, những khuyết điểm của người khác mà chỉ trích, chê bai, thậm chí cả đánh đập, bóc lột tàn nhẫn thì thật là đáng trách. Dân gian thường có câu: "Đánh kẻ chạy đi không ai đánh kẻ chạy lại". Thực tế, có không ít kẻ vô đạo đức, thiếu văn hoá. Nhiều bài báo vẫn ngày ngày đưa tin những hành vi đánh đập người khác, những hành vi hại trẻ em, những tên tội phạm đường phố, ma túy, bài bạc,... nhan nhản, đâu đây vẫn có những con người sống thiếu suy nghĩ, ích kỉ. Họ sẽ không thể nào phát triển được nếu như không chịu sửa đổi bản thân, hướng đến tương lai mới. Họ đáng bị lên án và đáng bị chê trách. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần có cái nhìn nhân văn hơn nếu họ chịu sửa đổi, biết ăn năn hối lỗi. Bởi lẽ, chúng ta, những người hướng đến đạo đức chân chính với ngọn đèn sáng, hãy dùng tình thương để cảm hóa mọi tội lỗi, giúp con người gần người hơn, đừng nhân danh đạo đức mà bóp nghẹt quyền làm người, quyền phát triển của người khác.

Chúng ta, là những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, cần học tập trau dồi và rèn luyện đạo đức trí thức mỗi ngày. Hãy sống và thực hiện thật tốt lời dạy của Đức Phật, vươn tới đạo đức chân chính để hoàn thiện chính mình, chạm đến những giá trị cao đẹp ở đời.