Phần hướng dẫn soạn lý thuyết nội dung bài Bài 2: Bảo tồn di sản văn hóa thuộc bộ sách Cánh Diều được HOC247 tổng hợp nhằm giúp các em nắm được những kiến thức cơ bản về khái niệm di sản văn hoá, một số loại di sản văn hoá của Việt Nam,... Đồng thời, bài tập minh họa ở cuối bài giảng với lời giải chi tiết sẽ giúp các em ôn tập hiệu quả hơn. Chúc các em học tập vui vẻ!
Tóm tắt bài
|
Di sản văn hoá là tài sản của thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau, là nguồn tài nguyên quý báu tạo nên bản sắc văn hoá dân tộc, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững cho con người và xã hội. |
|---|
Câu hỏi: Em hãy cùng các bạn kể về những di sản văn hoá mà em biết.
Trả lời:
- Một số di sản văn hóa mà em biết: Chùa Một Cột; Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; Hồ Gươm; Văn Miếu – Quốc Tử Giám; Hoàng thành Thăng Long; Phố cổ Hội An; Cố đô Huế; Thành nhà Hồ; Thánh địa Mỹ Sơn; Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng; Vịnh Hạ Long…
1.1. Di sản văn hóa là gì?
Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.
a) Em hãy cho biết tên của di sản gắn với từng hình ảnh trên và những đặc điểm chung của các hình ảnh đó.
b) Theo em, di sản văn hoá là gì?
Trả lời:
Yêu cầu a)
- Hình ảnh 1: Chùa Một Cột
- Hình ảnh 2: Phố cổ Hội An
- Hình ảnh 3: Thánh địa Mỹ Sơn
- Hình ảnh 4: Đờn ca tài tử Nam Bộ
- Hình ảnh 5: Hát then dân tộc Tày
- Hình ảnh 6: Bài Chòi Hội An
=> Đặc điểm chung của những di sản trên là: Những di sản trên là thành tựu về kiến trúc, nghệ thuật đã được hình thành trong lịch sử dân tộc, mang giá trị lớn lao về mặt lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Yêu cầu b) Di sản văn hoá là những sản phẩm vật chất, tinh thần có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác.
|
- Di sản văn hóa là những sản phẩm vật chất, tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. |
|---|
1.2. Phân loại di sản văn hóa
Câu 1: Em hãy đọc thông tin và sự kiện trang 10 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.
a) Em hãy chỉ ra sự khác biệt giữa các di sản văn hoá trong các sự kiện trên.
b) Theo em, di sản văn hoá có thể được chia thành những loại nào? Em hãy chia sẻ hiểu biết của em về các loại di sản văn hoá đó.
Trả lời:
Yêu cầu a)
- Quần thể di tích Cố đô Huế, khu di tích Mỹ Sơn là những di sản văn hóa bằng kiến trúc, được xây dựng từ thời xưa, có giá trị lịch sử - văn hóa.
- Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Đờn ca tài tử Nam Bộ, hát Xoan - Phú Thọ là những sản phẩm tinh thần được lưu truyền qua truyền miệng, truyền nghề, trình diễn... thể hiện bản sắc văn hóa cộng đồng.
Yêu cầu b)
- Di sản văn hoá bao gồm di sản văn hoá vật thể và di sản văn hoá phi vật thể.
+ Di sản văn hoá vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, bao gồm di tích lịch sử- văn hoá, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
+ Di sản văn hoá phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hoá liên quan, có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.
Câu 2: Em hãy đọc các thông tin trang 11 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.
Dựa vào thông tin trên, em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết di sản văn hoá nào là: Di tích lịch sử; Danh lam thắng cảnh; Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia; Di sản văn hoá phi vật thể. Giải thích vì sao.
Trả lời:
- Hình ảnh 1: Văn Miếu - Quốc Tử Giám: Di tích lịch sử vì công trình Văn Miếu được xây dựng vào năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông là nơi thờ Khổng Tử, các vị hiền triết và làm nơi học tập của Hoàng Thái tử. Năm 1076, nhà vua cho lập Quốc Tử Giám, chọn quan viên văn chức, người nào biết chữ cho vào Quốc Tử Giám học tập. Đây là địa điểm có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.
- Hình ảnh 2: Trống đồng: Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia. Trống đồng không chỉ đơn thuần được coi là một nhạc khí mà còn được coi như là biểu tượng của nền văn hóa, của dân tộc. Trống đồng là một hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học.
- Hình ảnh 3: Vịnh Hạ Long: Danh lam thắng cảnh. Vịnh Hạ Long là cảnh quan thiên nhiên có giá trị thẩm mĩ, được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
- Hình ảnh 4: Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên: Di sản văn hóa phi vật thể. Từ thuở sơ khai tiếng cồng chiêng được xuất hiện trong tất cả các lễ hội trong năm từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới, lễ đóng cửa kho,... Cồng chiêng Tây Nguyên biểu hiện cho sự quyền lực và giàu có.
|
- Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể. + Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia. + Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác. |
|---|
1.3. Ý nghĩa của di sản văn hóa đối với con người và xã hội
Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin và sự kiện trang 12 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.
a) Theo em, thông tin trên đã cho thấy di sản văn hoá có ý nghĩa như thế nào đổi với con người và xã hội?
b) Em hãy chia sẻ thêm những hiểu biết của mình về ý nghĩa của di sản văn hoá.
Trả lời:
Yêu cầu a)
- Ý nghĩa của di sản văn hóa đổi với con người và xã hội:
+ Góp phần quan trọng vào việc giáo dục lịch sử, vun đắp truyền thống tốt đẹp của dân tộc;
+ Góp phần xây dựng và quảng bá hình ảnh quốc gia, truyền bá các giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học và thẩm mĩ quan trọng của di sản văn hoá Việt Nam ra thế giới;
+ Thể hiện ngày càng rõ hơn vai trò quan trọng trong việc giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện, hình thành nên nguồn nhân lực đóng góp trực tiếp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc;
+ Mang lại giá trị kinh tế, đem lại những lợi ích thiết thực và bền vững cho cộng đồng và địa phương.
Yêu cầu b)
- Di sản văn hoá là tài sản, niềm tự hào của dân tộc, thể hiện lịch sử, sự sáng tạo và bản sắc dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, làm cơ sở cho thế hệ sau phát huy và phát triển.
- Di sản văn hoá góp phần phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm phong phú kho tàng di sản văn hoá nhân loại.
|
- Di sản văn hóa là tài sản, niềm tự hào của dân tộc, thể hiện lịch sử sự sáng tạo và bản sắc dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, làm cơ sở cho thế hệ sau phát huy và phát triển. - Di sản văn hóa góp phần phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm phong phú kho tàng di sản văn hóa nhân loại. |
|---|
1.4. Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với việc bảo vệ di sản văn hóa
Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, quan sát hình ảnh trang 12, 13 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.
a) Căn cứ vào những quy định của pháp luật trong thông tin, em hãy nhận xét việc làm, hành động của các tổ chức, cá nhân trong các hình ảnh trên.
b) Trước những hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hoá, em cần thể hiện thái độ và hành động như thế nào?
Trả lời:
Yêu cầu a)
- Hình ảnh 1: Việc chăm sóc, dọn dẹp nghĩa trang liệt sĩ là một hành động tôn trọng, bảo vệ và giữ gìn di sản văn hóa.
- Hình ảnh 2: Việc tổ chức các lễ hội truyền thống tại địa phương đã góp phần bảo vệ, gìn giữ, quảng bá giá trị của các di sản văn hóa và nâng cao nhận thức của người dân về việc bảo tồn di sản văn hóa.
- Hình ảnh 3: Hành động sờ đầu rùa ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một hành vi đáng lên án, là hành vi phá hoại và xâm hại đến di tích lịch sử - văn hóa.
- Hình ảnh 4: Hành vi xả rác bừa bãi làm ô nhiễm môi trường, hủy hoại cảnh quan của dannh lam thắng cảnh, xâm hại đến di sản văn hóa.
- Hình ảnh 5: Hành vi khắc chữ lên tượng đài, bức tượng là hành vi phá hoại, làm sai lệch, xâm hại đến di sản văn hóa, gây ảnh hưởng ngiêm trọng đến việc bảo tồn di sản văn hóa.
Yêu cầu b) Đối với các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hoá, cần tỏ thái độ phê phán, lên án, ngăn chặn và thông báo cho cơ quan chính quyền khi phát hiện các hành vi xâm hại đến di sản văn hóa.
|
Quyền và nghĩa vụ của tổ chức cá nhân đối với việc bảo vệ di sản văn hóa: - Tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. - Thông báo kịp thời địa điểm phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh; giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia do mình tìm được cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất. - Ngăn chặn hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngăn chặn, xử lí kịp thời khi thấy có những hành vi làm sai lệch, phá hoại, chiếm đoạt, sử dụng trái phép di sản văn hóa; hoặc thấy di sản văn hóa có nguy cơ bị làm sai lệch giá trị, bị hủy hoại, bị mất. - Thực hiện các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. - Chuyển giao di sản văn hóa cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp không có đủ điều kiện và khả năng bảo vệ và phát huy giá trị. |
|---|
Bài tập minh họa
Bài tập: Em hãy lấy ví dụ cụ thể về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo tồn di sản văn hoá.
Hướng dẫn giải:
- Tìm hiểu thông tin về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo tồn di sản văn hoá
- Lấy ví dụ cụ thể về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo tồn di sản văn hoá.
Lời giải chi tiết:
Theo quy định của Luật di sản văn hóa (sửa đổi, bổ sung năm 2009), quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với di sản văn hóa được chia làm 3 nhóm theo từng loại chủ thể khác nhau. Cụ thể như sau:
- Thứ nhất, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân nói chung đối với di sản văn hóa bao gồm:
+ Sở hữu hợp pháp di sản văn hóa;
+ Tham quan, nghiên cứu di sản văn hóa;
+ Tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa;
+ Thông báo kịp thời địa điểm phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia do mình tìm được cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất;
+ Ngăn chặn hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngăn chặn, xử lý kịp thời những hành vi phá hoại, chiếm đoạt, sử dụng trái phép di sản văn hóa.
- Thứ hai, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu di sản văn hóa bao gồm:
+ Thực hiện các quyền và nghĩa vụ như đối với tổ chức, cá nhân nói chung;
+ Thực hiện các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; thông báo kịp thời cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp di sản văn hóa có nguy cơ bị làm sai lệch giá trị, bị hủy hoại, bị mất;
+ Gửi sưu tập di sản văn hóa phi vật thể, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia vào bảo tàng nhà nước hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp không đủ điều kiện và khả năng bảo vệ hoặc phát huy giá trị;
+ Tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa;
+ Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
- Thứ ba, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp di sản văn hóa bao gồm:
+ Bảo vệ, giữ gìn di sản văn hóa;
+ Thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm hại di sản văn hóa;
+ Thông báo kịp thời cho chủ sở hữu hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất khi di sản văn hóa bị mất hoặc có nguy cơ bị hủy hoại;
+ Tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa;
+ Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
3. Luyện tập và củng cố
Qua bài học Bài 2: Bảo tồn di sản văn hóa, các em cần:
- Nêu được khái niệm di sản văn hoá và một số loại di sản văn hoá của Việt Nam.
- Giải thích được ý nghĩa của di sản văn hoá đối với con người và xã hội.
- Nêu được quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với việc bảo vệ di sản văn hoá.
- Nhận biết được trách nhiệm của học sinh trong việc bảo tồn di sản văn hoá.
- Liệt kê được các hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hon và cách đấu tranh, ngăn chặn các hành vi đó.
- Thực hiện được một số việc cần làm phù hợp với lứa tuổi để góp phần bảo vệ di sản văn hóa.
3.1. Trắc nghiệm Bài 2: Bảo tồn di sản văn hóa - Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Giáo dục công dân 7 Bài 2 cực hay với 10 câu hỏi có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Di sản văn hóa.
- B. Truyền thống quê hương.
- C. Công trình kiến trúc.
- D. Hương ước làng xã.
-
- A. Di sản văn hóa vật thể.
- B. Di sản văn hóa phi vật thể.
- C. Di sản văn hóa cộng đồng.
- D. Di sản văn hóa tập thể.
-
- A. Ông M truyền bá làn điệu dân ca quan họ cho con cháu.
- B. Chị E chê bai di tích lịch sử quê mình không có gì đặc sắc.
- C. Cứ vào ngày giỗ tổ, gia đình ông P đều đến đền thờ để dâng hương.
- D. Tập thể lớp 7K tham gia dâng hương tưởng niệm tại nghĩa trang liệt sĩ.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Giáo dục công dân 7 Bài 2 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Luyện tập 1 trang 14 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Luyện tập 2 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Luyện tập 3 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Luyện tập 4 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Luyện tập 5 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Vận dụng 1 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Vận dụng 2 trang 15 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Giải Bài tập 1 trang 11 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 2 trang 12 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 3 trang 13 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 4 trang 13 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 5 trang 13 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 6 trang 14 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 7 trang 16 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 8 trang 16 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 9 trang 16 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 10 trang 16 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 11 trang 17 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 12 trang 17 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 13 trang 17 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
Giải Bài tập 14 trang 17 SBT Giáo dục công dân 7 Cánh Diều - CD
4. Hỏi đáp Bài 2: Bảo tồn di sản văn hóa - Giáo dục công dân 7 Cánh Diều
Trong quá trình học bài và thực hành bài tập, có điểm nào còn thắc mắc các em có thể đặt câu hỏi trong mục Hỏi đáp để được sự hỗ trợ từ cộng đồng HỌC247.
