Tác phẩm Thơ duyên của Xuân Diệu là những câu ca về tình yêu đôi lứa, cuộc sống thông qua bức tranh mùa thu nhẹ nhàng, say đắm lòng người. Bài soạn Thơ duyên - Xuân Diệu tóm tắt thuộc sách Chân Trời Sáng Tạo sẽ giúp các em có thêm kiến thức về văn bản, đồng thời có thái độ sống tích cực và yêu quý thiên nhiên hơn. Chúc các em học tập vui vẻ!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Qua việc miêu tả thiên nhiên để bộc lộ tình yêu lứa đôi, tình yêu với cuộc sống, với con người, và sự giao hòa, hòa hợp tuyệt diệu giữa thiên nhiên và con người.
1.2. Nghệ thuật
- Sử dụng các từ láy
- Phép nhân hóa linh hoạt
- Các từ ngữ đặc sắc một nét khá đặc biệt trong bài thơ là cách ngắt câu
2. Soạn bài Thơ duyên - Xuân Diệu
Câu 1:
Bạn hiểu thế nào về từ “duyên” trong nhan đề “Thơ duyên”?
Trả lời:
- Cách hiểu về từ “duyên”: chỉ quan hệ vợ chồng, những gặp gỡ trong đời, quan hệ gắn bó tựa như tự nhiên mà có, sự duyên dáng....
- Cách hiểu về từ “duyên” trong Thơ duyên: Bức tranh thu ở đây là sự giao hoà, giao duyên tựa như tự nhiên mà có giữa thiên nhiên với thiên nhiên, con người với thiên nhiên và con người với con người. Thơ duyên nói về những duyên tình đẹp đẽ ấy.
Câu 2: Phân tích, so sánh tác dụng của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp,... trong việc gợi tả cảnh sắc thiên nhiên chiều thu ở khổ 1 và khổ 4.
Trả lời:
|
Khổ 1 |
Khổ 4 |
|
Đều là những bức tranh thiên nhiên miêu tả vẻ đẹp phong phú và giàu cảm xúc của mùa thu, thầm kín gợi lên khát khao lứa đôi. |
|
|
Bức tranh chiều thu tươi vui, trong ngần, mơ mộng với hình ảnh cặp chim chuyền ríu rít nơi vòm me, bầu trời thu xanh trong đang tuôn tràn ánh sáng ngọc qua kẽ lá và khúc giao hoà du dương của đất trời vào thu tựa như tiếng đàn lan toả dịu dàng, sâu lắng trong không gian. |
Cảnh chiều thu chuyển sang thời khắc mới: “chiều thưa” với “sương xuống dần”. Các hình ảnh ở đây đều đơn lẻ, cô độc: áng mây, cánh chim... đang vội vã, “phân vân” tìm nơi chốn của mình khi chiều lạnh dần buông. |
Câu 3: Trước những sắc thái và thời khắc khác nhau của bức tranh thiên nhiên chiều thu, duyên tình giữa “anh” và “em” có sự thay đổi như thế nào theo các khổ thơ.
Trả lời:
|
Khổ thơ |
Sắc thái thiên nhiên |
Duyên tình “anh” – “em” |
|
Khổ 1 |
Chiều thu tươi vui, trong sáng, hữu tình, có mối quan hệ quấn quýt. |
Không gian, thời gian khơi gợi duyên huyền diệu.
|
|
Khổ 2,3 |
Con đường thu nhỏ nhỏ, cây lá lả lơi, yểu điệu trong gió... mời gọi bước chân đôi lứa. |
- Em bước “điềm nhiên”, anh đi “lững thững”, “nhưng… lòng ta” đã “nghe ý bạn”. Nghe tiếng lòng mình, lòng nhau cùng rung động, anh với em đã gắn bó như một cặp vần. |
|
Khổ 4 |
Bước chuyển sự sống, không gian cuối buổi chiều, trước hoàng hôn. |
Tâm hồn rung động hoà nhịp với mây biếc/ cò trắng/ cánh chim/ hoa sương/... Xao động tâm hồn, gợi nhắc, thôi thúc kết đôi |
|
Khổ 5 |
Mùa thu đến rất nhẹ, “thu lặng”, không gian chan hoà sắc thu |
Trông cảnh chiều thu mà lòng"ngơ ngẩn" khiến: Lòng anh thôi đã cưới lòng em. |
Câu 4: Cảm xúc của “anh” và “em” trước thiên nhiên chiều thu giữ vai trò như thế nào trong việc hình thành, phát triển duyên tình gắn bó giữa “anh” và “em”.
Trả lời:
Cảm xúc của anh/em trước thiên nhiên chiều thu đều có vai trò dẫn dắt, kết nối duyên tình gắn bó giữa “anh” và “em”. “Anh” và “em” đều là những tâm hồn giàu cảm xúc, xao xuyến, rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên chiều thu. Khi chiều buông lạnh, những sinh linh cô độc cũng khao khát tìm nơi chốn của mình.
Câu 5: Xác định chủ thể trữ tình và nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
Trả lời:
- Chủ thể trữ tình trong bài thơ: chủ thể ẩn (tác giả) và chủ thể xưng danh “anh” và “em”.
- Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ: Tình yêu thiên nhiên, cụ thể là cảnh trời đất vào thu, trời đất xe duyên, vạn vật hữu duyên khiến duyên tình của “anh” và “em” tất yếu gắn bó, vô tình mà hữu ý.
Câu 6: Chỉ ra nét độc đáo trong cách cảm nhận và miêu tả thiên nhiên mùa thu của Xuân Diệu qua Thơ duyên (có thể so sánh với một vài bài thơ khác để làm rõ nét độc đáo ấy).
Trả lời:
|
|
Thơ duyên (Xuân Diệu) |
Sang thu (Hữu Thỉnh) |
|
Cảm nhận và miêu tả |
- Âm thanh mùa thu: nơi nơi động tiếng huyền, mùa thu không ảm đạm mà rộn rã, náo nhiệt. - Hình ảnh mùa thu: gió xiêu xiêu, lả lả cành hoang, mây gấp gấp… những nét chấm phá nhẹ nhàng nhưng ra được mùa thu đặc trưng - Nỗi lòng: “Lòng anh thôi đã cưới lòng em” ta thấy sự yêu đời, tươi trẻ trong những “duyên tình” qua sự gắn bó, tươi mới của cảnh vật thiên nhiên khi vào thu. |
- Cảm nhận thu không rõ nét: “hình như thu đã về”, cảm nhận bằng cảm giác “hương ổi phả vào trong gió” - Hình ảnh thể hiện sự giao mùa: sông dềnh dàng, chim vội vã, cây đứng tuổi… |
Để củng cố kiến thức bài một cách tốt hơn, các em có thể tham khảo thêm
- Soạn bài chi tiết Thơ duyên - Xuân Diệu
- Bài giảng Thơ duyên - Xuân Diệu
---------------Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp----------------
Tài liệu liên quan
Tư liệu nổi bật tuần
- Xem thêm
