Nhân cách và tấm lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi đến nay vẫn sáng ngời trong lòng biết bao người yêu thơ văn, sáng ngời trong lòng biết bao trái tim thấu hiểu thơ ông và cuộc đời. Cảnh ngày hè là một trong những bài thơ bộc lộ nỗi niềm tâm tư, tình cảm, tâm hồn thanh cao, chân tình dành cho đất nước. Học 247 mời các em cùng tham khảo tài liệu dưới đây để hiểu hơn về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi.
A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
B. Dàn ý chi tiết
a. Mở bài
- Giới thiệu về Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua bài thơ Cảnh ngày hè
- Những nét khái quát
- Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: là bài thơ số 43, ra đời trong những năm Nguyễn Trãi nhàn quan, không còn được vua tin dùng như trước.
- Nội dung chính: Qua bức tranh ngày hè, nhà thơ bày tỏ một tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống và niềm ao ước, hạnh phúc, no ấm cho dân chúng muôn phương
- Vẻ đẹp tâm hồn tác giả thể hiện qua những khía cạnh sau: (chú ý: phân tích bài thơ, lấy dẫn chứng cụ thể để thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi)
- Yêu thiên nhiên: bức tranh thiên nhiên sinh động và đầy sức sống, sự giao cảm mạnh mẽ và tinh tế của nhà thơ đối với cảnh vật.hài hòa giữa đường nét, màu sắc và âm thanh, con người và cảnh vật (dẫn chứng cụ thể)
- Yêu đời, yêu cuộc sống: thể hiện qua bức tranh thiên nhiên sinh động và đầy sức sống. Thi nhân đón nhận cảnh vật với nhiều giác quan, cùng với sự liên tưởng tinh tế (dẫn chứng cụ thể)
- Tấm lòng ưu quốc ái dân: kết tụ hồn thơ Ức Trai không phải là thiên nhiên mà ở con người, ở muôn dân. Nguyễn Trãi mong cho dân được ấm no hạnh phúc “dân giàu đủ” nhưng đó phải là hạnh phúc cho tất cả mọi người “khắp đòi phương”
c. Kết bài
- Nhận xét, đánh giá chung
- Cảm nghĩ của cá nhân và mở rộng vấn đề
Bài văn mẫu
Đề bài: Cảm nhận của anh (chị) về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện trong bài thơ Cảnh ngày hè
Gợi ý làm bài
Nguyễn Trãi (1380 – 1442), vị anh hùng dân tộc, "tấm lòng sáng tựa sao Khuê" (lời vua Lê Thánh Tông) dù trong bất kì hoàn cảnh nào cũng không nguôi tâm nguyện hướng về dân về nước. Ngay cả khi bị nghi kị, phải lui về quê ngoại Côn Sơn, ông vẫn bộc bạch nỗi lòng tha thiết cháy bỏng trong cuộc sống tưởng như chỉ biết vui vầy cùng mây núi cỏ cây. Nỗi lòng ấy bộc lộ rõ nét trong chùm thơ 61 bài Bảo kính cảnh giới. Đặc biệt, bài thơ số 43 chan chứa bao khát vọng hướng đến cuộc đời, nhân dân.
Bảo kính cảnh giới (Gương báu răn mình) lấy những bài học từ thiên nhiên vĩ đại để nhà thơ soi chiếu lòng mình. Ta không chỉ gặp tấm lòng yêu thiên nhiên của một nghệ sĩ lớn mà còn thấu hiểu tâm sự của người anh hùng luôn canh cánh bên lòng nỗi niềm "ưu quốc ái dân". Suy ngẫm và cảm xúc của nhà thơ giúp chúng ta hình dung một nhân cách lớn.
Bài thơ bắt đầu bằng hoàn cảnh hưởng nhàn bất đắc dĩ:
---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---
Còn gì giản dị, thanh cao, súc tích hơn những lời thơ mộc mạc chân thành ấy! Giữa thiên nhiên tuyệt đẹp, Nguyễn Trãi không hề mong muốn hưởng thụ thú nhàn tản cho riêng mình. Ông không phải con người chỉ chăm chăm giữ lấy sự trong sạch cho riêng mình theo triết lí nhà Nho "độc thiện kì thân". Ở sâu thẳm tâm hồn ông vẫn là nồi niềm "ưu quốc ái dân", là khát khao hành động của một con người trọn đời vì lợi ích của nhân dân. Tinh thần Nguyễn Trãi vẫn không hề nhụt giảm, vẫn còn nung nấu hoài bão cống hiến cho đất nước thái bình thịnh trị như thời Đường Ngu - xã hội thịnh trị lí tưởng theo quan niệm nho gia. Giản dị thay và cũng cao cả thay sáu chữ đúc kết tấm lòng Nguyễn Trãi hướng về nhân dân. Quả thật, riêng ông trong hoàn cảnh bấy giờ có nhiều nỗi buồn, nhưng bản chất tâm hồn Nguyễn Trãi luôn "trong sáng và đầy sức sống" (lời cố thủ tuớng Phạm Văn Đồng). Tâm hồn ấy chỉ cháy bỏng niềm mong ước đem lại cho nhân dân cuộc sống giàu đủ. Niềm mong mỏi nhân dân "khắp nơi không một tiếng hờn giận oán sầu" chính là minh chứng cho nhân cách trong sáng tuyệt vời của Nguyễn Trãi.
Bảo kính cảnh giới – bài học lớn từ thiên nhiên giúp Nguyễn Trãi răn mình, chứa đựng bao tình cảm yêu đời yêu sự sống. Ta nhận ra một tâm hồn nghệ sĩ – chiến sĩ của Ức Trai tiên sinh. Tấm lòng "sáng tựa sao Khuê" ấy vẫn tỏa sáng đến tận hôm nay.
Vừa rồi là dàn ý chi tiết, sơ đồ tư duy và bài văn mẫu gợi ý cho các em tham khảo về đề tài vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi qua bài thơ Cảnh ngày hè. Hi vọng tài liệu trên sẽ giúp các em củng cố kiến thức đã học, có thêm những kiến thức ới và hay. Chúc các em có thêm một tài liệu bổ ích.
--MOD Ngữ văn HOC247 (tổng hợp và biên soạn)
