Bộ 3 đề thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2021 môn Ngữ Văn - Trường THCS Phan Huy Chú

TRƯỜNG THCS PHAN HUY CHÚ

ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 MÔN: NGỮ VĂN NĂM HỌC: 2021 (Thời gian làm bài: 120 phút)

 

Câu 1 (1 điểm): Chép lại nguyên văn khổ thơ cuối bài thơ: "Đồng chí" (Chính Hữu)

Câu 2 (1 điểm): Đọc hai câu thơ:

"Ngày xuân em hãy còn dài

Xót tình máu mủ thay lời nước non"

(Nguyễn Du - Truyện Kiều)

Từ xuân trong câu thứ nhất được dùng theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? và nghĩa chuyển đó được hình thành theo phương thức chuyển nghĩa nào?

Câu 3 (3 điểm): Viết một đoạn văn nghị luận (không quá một trang giấy thi) nêu suy nghĩ của em về đạo lí: "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc ta.

Câu 4 (1 điểm): Phân tích nhân vật Vũ Nương "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ. Từ đó em có nhận được điều gì về thân phận và vẻ đẹp của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến. (5 điểm)

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 1

Câu 1: Chép lại nguyên văn khổ thơ cuối bài thơ: "Đồng chí" (Chính Hữu) – 1 điểm

".... Đêm nay rừng hoang sương muối

Đứng cạnh bên nhau cời giặc tới

Đầu súng trăng treo"

(Đồng Chí – Chính Hữu)

Câu 2: Đọc hai câu thơ:

"Ngày xuân em hãy còn dài

Xót tình máu mủ thay lời nước non"

(Nguyễn Du - Truyện Kiều)

• Từ xuân trong câu thứ nhất được dùng theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? và nghĩa chuyển đó được hình thành theo phương thức chuyển nghĩa nào? (1 điểm)
• Từ "Xuân" trong câu thứ nhất được dùng theo nghĩa chuyển.
• Theo phương thức chuyển nghĩa ẩn dụ.
• Nghĩa của từ "xuân" -> Thúy Vân còn trẻ hãy vì tình chị em mà em thay chị thực hiện lời thề với Kim Trọng.

Câu 3: Viết một đoạn văn nghị luận (không quá một trang giấy thi) nêu suy nghĩ của em về đạo lí: "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc ta. (3 điểm)

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ nói về triết lí sống của con người. Nhưng có lẽ câu để lại trong em ấn tượng sâu sắc nhất là câu: ''Uống nước nhớ nguồn"

Câu tục ngữ trên quả thật là một danh ngôn, một lời dạy bảo quý giá. Giá trị của lời khuyên thật to lớn vì nội dung mang màu sắc triết lí đạo đức bàn về lòng biết ơn, được diễn tả bằng nghệ thuật so sánh ngầm độc đáo, lời văn đơn sơ, giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ. Chính vì thế mà câu nói này được được phổ biến mọi nơi, mọi chốn và được truyền tụng từ ngàn đời xưa đến nay.

Càng hiểu ý nghĩa sâu sắc của lời dạy bảo mà ông cha ta muốn truyền lại cho đời sau, chúng ta, thế hệ tương lai của đất nước phải cố gắng học tập, lao động, nhất là rèn luyện những đức tính cao quý trong đó cần phải rèn luyện lòng nhớ ơn cha mẹ, thầy cô, ông bà tổ tiên.... để trở thành con ngoan trò giỏi.

Câu 4: Phân tích nhân vật Vũ Nương "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ. Từ đó em có nhận được điều gì về thân phận và vẻ đẹp của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến.

a) Mở bài:

''Nghi ngút đầu ghềnh tỏa khói hương

Miếu ai như miếu vợ chàng Trương

Bóng đèn dù nhẫn đừng nghe trẻ

Cung nước chi cho lụy đến nàng" (Lê Thánh Tông)

---(Nội dung đầy đủ của Đề thi số 1 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Câu 1. (3,0 điểm) Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu sau:

“Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều:

- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Và, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy. cử cất nó đi, cháu buồn đến chết mất".

(Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục, 2019, tr. 185)

a) Đoạn văn trên được trích từ tác phẩm nào? Tác giả là ai?

b) Xác định thành phần trạng ngữ trong câu “Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa”.

c) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ từ vựng được sử dụng trong câu “Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất".

Câu 2. (2,0 điểm)

Từ nội dung đoạn trích ở Câu 1, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của những công việc thầm lặng trong cuộc sống.

Câu 3. (5,0 điểm) Phân tích đoạn thơ sau:

Quê hương anh nước mặn, đồng chua

Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.

Anh với tôi đôi người xa lạ

Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,

Súng bền vững, đầu sát bên đầu,

Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.

Đồng chí!

(Đồng chí - Chính Hữu, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục, 2019, tr.128)

 

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 2

Câu 1. (3,0 điểm)

a) Đoạn văn trên được trích từ tác phẩm Lặng lẽ Sapa của tác giả Nguyễn Thành Long

b) Thành phần trạng ngữ trong câu “Bây giờ làm nghề này”.

c) Biện pháp tu từ: thế “Công việc của cháu" - "nó".

Tác dụng: nhấn mạnh hơn về công việc mà nhân vật đang nói đến, tạo cảm giác quen thuộc, gắn bó với công việc của nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm.

Câu 2. (2,0 điểm)

Vấn đề nghị luận: Suy nghĩ của em về ý nghĩa của những công việc thầm lặng trong cuộc sống.

Yêu cầu: Đoạn văn 200 chữ

Tham khảo: Chiến trường nào cũng biết bao gian khổ, trận chiến nào cũng có những mất mát hy sinh. Trong cuộc chiến phòng, chống dịch COVID-19 hiện nay đã đọng lại trong em thật nhiều suy nghĩ của những công việc thầm lặng trong cuộc sống. Cuộc chiến chống dịch bước vào giai đoạn cam go, quyết liệt trong 4 tháng qua, với lời kêu gọi "Chống dịch như chống giặc": toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đã đồng tâm, đồng sức, đồng lòng vượt qua mọi khó khăn, thách thức để chống lại đại dịch COVID-19. Phát huy truyền thống của dân tộc ta trong các cuộc đấu tranh vệ quốc oanh liệt, hào hùng, với sức mạnh đoàn kết, ý chí một lòng của dân ta đã đưa Việt Nam trở thành “điểm sáng” trong phòng chống dịch COVID-19 toàn cầu. Trong cuộc chiến chống lại đại dịch, Việt Nam đã có biết bao anh hùng thầm lặng, không quản gian khó hy sinh. Chúng ta dễ dàng bắt gặp những hình ảnh các chiến sĩ "ăn núi, ngủ rừng", vội vàng những bữa cơm chiều, rồi đến những đôi mắt thâm quầng vì thiếu ngủ của đội ngũ y, bác sĩ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nơi tuyến đầu “chống giặc” đã làm lay động hàng triệu trái tim. Họ tạm gác lại cuộc sống thường nhật, phải xa gia đình, người thân yêu để "chiến đấu" ở tuyến đầu. Họ còn được gọi là "những anh hùng thầm lặng trên mặt trận không tiếng súng", những người mà chúng ta không thể chỉ dùng từ "cảm ơn" là đủ. Và những việc làm thầm lặng trong cuộc sống trong thời đại công nghệ số lại càng được lan tỏa mạnh mẽ hơn, nó giúp cho chúng ta hướng tới những điều tốt đẹp, về những con người anh hùng.

---(Để xem tiếp đáp án những câu còn lại vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

I. ĐỌC – HIỂU (3,0 điểm).

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Thình lình đèn điện tắt

phòng buym - đinh tối om

vội bật tung cửa sổ

đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt

có cái gì rưng rưng

như là đồng là bể

như là sông là rừng

Trăng cổ tròn vành vạnh

kể chi người vô tình

ánh trăng im phăng phắc

đủ cho ta giật mình.

(Theo SGK Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2008, trang 156).

Câu 1. Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm nào? Cho biết tên tác giả? (0,5 điểm) 015

Câu 2. Trong đoạn thơ, tìm từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhà thơ khi đột ngột gặp lại vầng trăng. (0.5điểm)

Câu 3. Chỉ ra và nêu ý nghĩa của biện pháp nhân hóa được thể hiện trong hai câu thơ cuối. (1.0 điểm)

Câu 4. Đoạn thơ gợi nhắc cho người đọc thái độ sống đúng đắn như thế nào? Tìm câu tục ngữ có ý nghĩa diễn đạt phù hợp với thái độ sống đó. (1.0 điểm)

II. LÀM VĂN (7.0 điểm)

Câu 1 (2.0 điểm)

Từ ý nghĩa của đoạn thơ trong phần Đọc – hiểu, em hãy viết một đoạn văn nghị luận xã hội (khoảng 10 đến 15 dòng), trình bày suy nghĩ về lòng khoan dung của con người trong cuộc sống.

Câu 2 (5,0 điểm)

Phân tích nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích truyện Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long (Theo SGK Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2008, trang 180 – 188).

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 3

Phần I. Đọc hiểu

Câu 1. Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm Ánh trăng của Nguyễn Duy

Câu 2. Từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhà thơ khi đột ngột gặp lại vầng trăng: "rưng rưng"

Câu 3. Biện pháp tu từ nhân hóa: Gợi ra khuôn mặt và cái nhìn của một con người đầy nghiêm khắc nhưng đủ làm cho nhân vật trữ tình thức tỉnh, nhận ra sự bạc bẽo của mình.

Câu 4. Đoạn thơ gợi nhắc cho người đọc thái độ sống biết ghi nhớ công ơn, ân nghĩa thủy chung của những sự vật, sự việc trong quá khứ.

Câu tục ngữ: “uống nước nhớ nguồn”

II. LÀM VĂN (7.0 điểm)

Câu 1 (2.0 điểm)

* Giới thiệu đề tài nghị luận: lòng khoan dùng của con người trong cuộc sống

* Bàn luận vấn đề

* Giải thích khái niệm:

- Lòng khoan dung là gì? Lòng khoan dung chính là sự rộng lượng, cảm thông, tha thứ,...

- Người khoan dung là người như thế nào? Người rộng lượng, biết chia sẻ, thông cảm với khó khăn của người khác, biết tha thứ lỗi lầm cho người xúc phạm đến mình nhưng có lòng hối cải.

- Biểu hiện lòng khoan dung của con người trong cuộc sống:

+ Bỏ qua những lỗi lầm không đáng có hay những người phạm sai lầm lần đầu.

+ Chia sẻ, thông cảm cho người làm sai vì có việc khó xử hoặc chưa ý thức được việc họ làm là sai.

+ Tha thứ cho những lỗi sai không ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng chưa nghiêm trọng của người khác đến bản thân.

- Vì sao phải có lòng khoan dung?

+ Nó khiến tâm hồn và lối sống con người trở nên đẹp hơn.

+ Là phẩm chất tốt đẹp khiến con người trong xã hội trở nên gần nhau hơn.

+ Góp phần giảm bớt những sai lầm của những người được khoan dung, tha thứ.

- Rút ta bài học:

+ Mỗi người nên biết cảm thông, chia sẻ và tha thứ.

+ Biết dùng lòng khoan dung một cách đúng mực tránh cho nó trở thành sự dung túng khiến kẻ xấu lợi dụng.

+ Khẳng định vấn đề và liên hệ bản thân: lòng khoan dung là một phẩm chất đạo đức tốt mà con người cần phát huy.

Câu 2 (5.0 điểm)

I. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Thành Long và tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa.

- Dẫn dắt đề tài: nhân vật anh thanh niên.

---(Nội dung đầy đủ của Đề thi số 3 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Bộ 3 đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2021 Trường THCS Phan Huy Chú. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !