Soạn bài Con cò của Chế Lan Viên - Ngữ văn 9

• Khai thác hình tượng con cò trong những câu hát ru, bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru trong cuộc đời mỗi con người.

• Bài thơ thành công trong việc vận dụng sáng tạo ca dao, có những câu thơ đúc kết được những suy nghĩ sâu xa.

• Bài thơ đậm đà chất liệu dân ca.

• Hình ảnh con cò gợi nhớ đến những hình ảnh rất quen thuộc của ca dao thuở nào, với giai điệu lời ru ngọt ngào, đằm thắm.

• Bên cạnh đó, bài thơ có những hình ảnh mang ý nghĩa đúc kết sâu sắc và có tính triết lí, tạo nên chiều sâu cảm xúc thơ.

Câu 1: Bài thơ phát triển từ một hình tượng bao trùm là hình tượng con cò trong những câu hát ru. Qua hình tượng con cò, tác giả nhằm nói về điều gì?

• Qua hình tượng con cò tác giả muốn nói đến hình ảnh người nông dân, người phụ nữ trong cuộc sống cần cù, vất vả. Hình ảnh con cò là biểu trưng cho tấm lòng của mẹ và những lời hát ru.

Câu 2. Bài thơ được tác giả chia thành ba đoạn. Nội dung chính của mỗi đoạn là gì? Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cò được bổ sung, biến đổi như thế nào qua các đoạn thơ?

• Đoạn 1: hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi ấu thơ.
• Đoạn 2: hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ theo con người đi suốt cuộc đời.
• Đoạn 3: từ hình ảnh con cò, nhà thơ suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa của lời ru và tình mẹ đối với cuộc đời mỗi con người.
• Ý nghĩa biểu trưng của con cò: con cò trong lời ru  biến thành con cò mang tình cảm của mẹ mãi dõi theo bước chân con  và trở thành biểu tượng cho lời ru, cho lòng mẹ theo con suốt đời. Con cò trong lời hát trở thành con cò nâng đỡ, dìu dắt và đồng hành với con suốt đời trong một tình yêu thiêng liêng, cao cả.

Câu 3. Trong đoạn đầu bài thơ, những câu ca dao nào được vận dụng? Nhận xét về cách vận dụng của tác giả?

• Trong hai bài ca dao trước, hình ảnh con cò gợi tả không gian và khung cảnh quen thuộc, nhịp điệu nhẹ nhàng, thong thả của cuộc sống thời xưa.
• Trong bài ca dao sau "Con cò mày đi ăn đêm".
• Hình ảnh con cò lại tượng trưng cho những con người, nhất là người phụ nữ đang nhọc nhằn, vất vả để kiếm sống nuôi con.

Câu 4. Ở bài thơ này có những câu thơ mang tính khái quát. Ví dụ:

Con dù lớn vẫn là con của mẹ,

Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.

Một con cò thôi,

Con cò mẹ hát

Cũng là cuộc đời

Vỗ cách qua nổi.

Em hiểu như thế nào về những câu thơ trên?

• Hình tượng trung tâm trong bài thơ là cánh cò. Hình ảnh con cò đã gợi ý nghĩa biểu tượng về tình mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ đầy dịu dàng của người mẹ.
• Đó là một quy luật tình cảm bền vững và sâu sắc, thể hiện tình cảm yêu thương vô bờ bến của người mẹ. Dù ở đâu, bên mẹ hay đến phương trời khác, dù còn nhỏ hay đã lớn khôn thì con vẫn được mẹ hết lòng thương yêu, che chở.
• Lời ru cũng là khúc hát yêu thương. Sự hoá thân của người mẹ vào cánh cò mang nhiều ý nghĩa sâu xa, kết tụ những hi sinh, gian khổ, nhọc nhằn để những lời yêu thương càng trở nên sâu sắc, đằm thắm. Câu thơ cuối là một hình ảnh rất đẹp

Câu 5. Nhận xét về thể thơ, nhịp điệu, giọng điệu của bài thơ. Các yếu tố ấy có tác dụng như thế nào trong việc biểu hiện tư tưởng, cảm xúc của nhà thơ?

• Tác giả sử dụng thể thơ tự do nhưng các đoạn thường được bắt đầu bằng những câu thơ ngắn, có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp gợi âm điệu lời ru.
• Bài hát là lời ru gợi ra những suy ngẫm, triết lý, nên không cuốn người đọc vào giai điệu đều đều, êm ái mà hướng tâm trí vào suy ngẫm, chiêm nghiệm. Điều đó làm cho việc thể hiện cảm xúc đa dạng, nhất quán và sáng tạo.

Để chuẩn bị cho bài học tiếp theo được tốt hơn các em tham khảo thêm bài giảng Con cò - Chế Lan Viên.

Trong bài thơ Con cò, Chế Lan Viên đã mượn hình ảnh con cò để thể hiện mong ước về một cuộc sống thanh bình, một cuộc sống quen thuộc rất gần gũi với mỗi đứa trẻ. Đồng thời cũng muốn nói lên dù mẹ có phải nhọc nhằn, vất vả lặn lội để kiếm ăn thì mẹ vẫn luôn mong con có một cuộc sống tốt đẹp nhất. Tất cả chúng ta có thể thấy được sự mong mỏi của người mẹ với đứa con của mình. Để nắm vững nội dung bài học cũng như hoàn thành bài văn viết, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.

• Cảm nhận về tình mẹ và lời ru trong bài Con cò

  Cảm nhận của em về tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với cuộc đời mỗi con người qua bài thơ con cò của chế lan viên

• Phân tích ý nghĩa của câu Con dù lớn vẫn là con của mẹ...

  1.phân tích ý nghĩa hai câu thơ

  "Con dù lớn vẫn là con của mẹ

  Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con"

• Trong bài thơ Con cò, nhà thơ ca ngợi điều gì

  câu 3 : trong bài thơ con cò chế lan viên ngợi ca điều gì?

• Hướng dẫn soạn Con cò

  Hướng dẫn soạn bài : "Con cò " - Chế Lan Viên - Văn lớp 9