Thực hành tiếng Việt trang 90 - Ngữ văn 7 Tập 1 Cánh Diều

Trong nhiều câu văn, các thành phần câu được cấu tạo bởi cụm từ có hình thức cấu tạo giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C-V). Các câu văn đó được gọi là câu mở rộng thành phần.

Việc mở rộng thành phần chính của câu (chủ ngữ, vị ngữ) bằng cụm chủ vị thường được thực hiện bằng một trong các cách:

- Dùng cụm chủ - vị bổ sung cho từ làm chủ ngữ 

Ví dụ: “Điều các bạn nghĩ cũng là điều xưa nay tôi mộng tưởng.” (Tô Hoài) 

- Dùng cụm chủ - vị bổ sung cho từ làm vị ngữ

Ví dụ: "Ấy vậy, tôi cho là tôi giỏi.” (Tô Hoài)

- Dùng cụm chủ vị trực tiếp tạo chủ ngữ 

Ví dụ: “Gió thổi mạnh làm cho Sơn thấy lạnh và cay mắt” (Thạch Lam) 

- Dùng cụm chủ vị trực tiếp tạo vị ngữ 

Ví dụ: “Chị Dậu cũng nước mắt chảy ngược qua gò má ròng ròng.” (Ngô Tất Tố)

Bài tập: Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì.

a) Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.

(Bùi Đức Ái)

b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.

(Hồ Chí Minh)

c) Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

(Thạch Lam)

d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.

(Đặng Thai Mai)

Hướng dẫn giải:

- Xác định cụm chủ vị chính trong mỗi câu

- Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì

Lời giải chi tiết:

Câu a) Chị Ba đến / khiến tôi rất vui và vững tâm.

 C                              V

=> Chủ ngữ là 1 cụm chủ - vị, vị ngữ là phụ ngữ trong cụm động từ;

Trong đó:

Chị Ba / đến

  C          V

tôi / rất vui và vững tâm.

 C                V

Câu b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta / tinh thần rất hăng hái.

                         T                                 C                             V

=>Vị ngữ là 1 cụm chủ vị;

Trong đó:

tinh thần / rất hăng hái.

    C                 V

Câu c) Chúng ta / có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

                C                                                                                            V

=>Vị ngữ là cụm động từ. Trong cụm động từ ấy phụ ngữ là 2 cụm chủ - vị.

Trong đó:

trời / sinh lá sen để bao bọc cốm

 C                           V

trời / sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

 C                          V

Câu d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt / chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo / từ ngày Cách mạng tháng Támthành công.

                                      C                                                                        V                                                                    T

=>Trạng ngữ là cụm danh từ, trong đó phụ ngữ cho danh từ là cụm chủ - vị.

Trong đó:

Cách mạng tháng Tám / thành công.

               C                              V

- Học xong bài Thực hành tiếng Việt trang 90, các em cần:

+ Nắm được khái niệm, cách mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm chủ - vị

+ Vận dụng giải bài tập về mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm chủ - vị

Bài học Thực hành tiếng Việt trang 90 sẽ giúp các em có thêm kiến thức nhận biết và phân loại các cách mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm chủ - vị, từ đó áp dụng vào các bài tập cụ thể. Để nắm được nội dung của bài học này, các em có thể tham khảo:

• Soạn bài chi tiết Thực hành tiếng Việt trang 90