Mời các em học sinh lớp 7 cùng tham khảo bài soạn Thực hành tiếng Việt trang 83 nằm trong chương trình mới - Chân Trời Sáng Tạo dưới đây để hiểu hơn về tcách mở rộng thành phần chính và trạng ngữ trong câu bằng cụm từ thông qua hệ thống câu hỏi trong SGK được đội ngũ giáo viên HOC247 hướng dẫn giải chi tiết. Đồng thời, bài giảng Thực hành tiếng Việt trang 83 - CTST sẽ hỗ trợ các em nắm vững nội dung trọng tâm kiến thức. Mời các em cùng tham khảo nhé!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Mở rộng câu
- Mở rộng câu là thêm thành phần phụ cho câu nhằm cụ thể hoá, chi tiết hoá sự diễn đạt.
- Một trong những cách mở rộng câu là dùng cụm C–V làm thành phần câu. Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C–V, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.
Ví dụ: Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
1.2. Mở rộng thành phần chính và trạng ngữ trong câu bằng cụm từ
- Câu tiếng Việt gồm có hai thành phần chính (chủ ngữ và vị ngữ) và các thành phần phụ. Một trong những thành phần phụ của câu là trạng ngữ.
- Thành phần chính và trạng ngữ trong câu có thể được mở rộng bằng cụm từ. Chúng ta có thể mở rộng các thành phần này từ một từ thành một cụm từ hoặc từ một cụm từ đơn giản thành một cụm từ phức tạp hơn.
2. Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 83 Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
Câu 1: So sánh các cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng các thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ.
a1. Đan-kô đưa mắt nhìn thảo nguyên bao la trước mặt, sung sướng nhìn khoảng đất tự do và bật lên tiếng cười tự hào.
a2. Chàng Đan-kô can trường và kiêu hãnh đưa mắt nhìn thảo nguyên bao la trước mặt sung sướng nhìn khoảng đất tự do và bật lên tiếng cười tự hào.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan- kô)
b1. Đến cửa sổ, cô dừng lại một giây rồi từ từ thổi hơi mát vào giường bà.
b2. Đến cửa sổ nhỏ nhà Đào, cô dừng lại một giây rồi từ từ thổi hơi mát vào giường bà.
(Xuân Quỳnh, Cô gió mất tên)
c1. Họ dừng lại và giữa tiếng gầm gào, trong bóng tối, những con người ấy bắt đầu kết tội Đan- kô.
c2. Họ dừng lại và giữa tiếng gầm gào đắc thắng của rừng rú, trong bóng tối run rẩy, những con người mệt mỏi và dữ tợn ấy bắt đầu kết tội Đan- kô.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan- kô)
d1. Họ đang nhìn xuống một thung lũng.
d2. Họ đang nhìn xuống một thung lũng rất đẹp với những đồng cỏ xanh rờn hai bên.
(Rô- a Đan, Xưởng Sô - cô - la)
đ1. Chợt cô nghĩ đến cú ong lạc đường.
đ2. Chợt cô nghĩ đến cú ong lạc đường mà cô đã bỏ quên ở ngoài cửa, khi cô vào trong nhà.
(Xuân Quỳnh, Cô gió mất tên)
Trả lời:
- Các câu a1, b1, c1, d1, đ1 không chi tiết bằng các câu a2, b2, c2, d2, đ2
- Nhờ thành phần mở rộng câu mà ý nghĩa của câu được diễn đạt chi tiết hơn, giúp người đọc dễ hình dung hơn.
Câu 2: Xác định chủ ngữ, vị ngữ và trạng ngữ (nếu có) trong các câu sau:
a. Nhìn qua ô cửa, ta có cảm tưởng như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ.
(Giuyn Véc- nơ, Dòng “Sông Đen”)
b. Trái tim cháy sáng rực như mặt trời, sáng hơn mặt trời, và cả khu rừng im lặng, sáng lên dưới ngọn đuốc cảu lòng thương yêu vĩ đại đối với mọi người.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan- kô)
c. Trời đã về chiều và dưới ánh hoàng hôn, sông đỏ như dòng máu nóng hổi phụt ra từ bộ ngực bị xé rách của Đan- kô.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan- kô)
Nếu chúng bỏ bớt các cụm từ “khổng lồ” ở câu a, “dưới ngọn đuốc của lòng thương yêu vĩ đại đối với mọi người” ở câu b, “phụt ra từ bộ ngực bị xé rách của Đan- kô” ở câu c thì ý nghĩa của các câu trên sẽ thay đổi như thế nào?
Trả lời:
a. Nhìn qua ô cửa (TN), ta (CN) có cảm tưởng như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ. (VN)
(Giuyn Véc-nơ, Dòng “Sông Đen”)
b. Trái tim cháy sáng rực(CN) như mặt trời, sáng hơn mặt trời, và cả khu rừng im lặng, sáng lên dưới ngọn đuốc cảu lòng thương yêu vĩ đại đối với mọi người. (VN)
(Mác-xim Go-rơ-ki, Trái tim Đan-kô)
c. Trời đã về chiều và dưới ánh hoàng hôn(TN) , sông đỏ(CN) như dòng máu nóng hổi phụt ra từ bộ ngực bị xé rách của Đan- kô. (VN)
(Mác-xim Go-rơ-ki, Trái tim Đan-Kô)
Nếu chúng bỏ bớt các cụm từ “khổng lồ” ở câu a, “dưới ngọn đuốc của lòng thương yêu vĩ đại đối với mọi người” ở câu b, “phụt ra từ bộ ngực bị xé rách của Đan- kô” ở câu c thì ý nghĩa của các câu trên không có thay thay đổi về nội dung chung nhưng về cụ thể chi tiết sẽ không thể hình dung được.
Câu 3: Mở rộng các thành phần được gạch chân trong các câu sau bằng cụm từ, sau đó so sánh để làm rõ sự khác biệt về nghĩa giữa câu vừa mở rộng và câu trước khi mở rộng:
a. Trời mưa.
b. Chú mèo đang nằm ngủ ngon lành.
c. Dưới ánh trăng, cảnh vật trong thật đẹp.
Trả lời:
a. Trời mưa tầm tã không ngớt.
b. Chú mèo với bộ lông màu xám đang nằm ngủ ngon lành.
c. Dưới ánh trăng sáng vằng vặc, cảnh vật trong thật đẹp.
Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ làm cho việc miêu tả chi tiết, rõ ràng hơn.
Câu 4: Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu sau:
a. Trước ánh sáng của trái tim Đan- kô, bóng tối tan tác và run lẩy bẩy, nhào xuống cái mõm hôi thối của đầm lầy nơi rừng sâu núi thẳm.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan-kô)
b. Cây cối được ánh chớp lạnh lẽo rọi sáng, nom như những vật sống, đang dang rộng những cánh tay dài ngoằn ngoèo, đan thành một mạng lưới dày xung quanh đoàn người, cố ngăn chặn họ.
(Mác- xim Go- rơ- ki, Trái tim Đan-kô)
Trả lời:
Nhân hóa “bóng tối tan tác và run lẩy bẩy, nhào xuống cái mõm hôi thối”, “…nom như những vật sống, đang dang rộng những cánh tay dài ngoằn ngoèo.. ” → Việc miêu tả được sinh động hơn, hình dung rõ hơn các đặc điểm của sự vật.
Để củng cố bài học và có thêm nhiều kiến thức bổ ích, mời các em cùng tham khảo:
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu.
Trả lời:
- Đêm, mưa trút ào ào như thác đổ.
- Mùa xuân, trăm hoa đua nở như trẩy hội.
| Trạng ngữ | Mở rộng | Tác dụng |
| Đêm | Đêm mùa đông / Từ đêm qua | - Cung cấp thêm thông tin về thời gian của sự việc mưa trút ào ào như thác đổ |
| Mùa xuân | Mùa xuân đến | - Cụ thể hóa thời gian của sự việc trăm hoa đua nở như trẩy hội |
4. Hỏi đáp về bài Thực hành tiếng Việt trang 83 Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo
Khi có vấn đề khó hiểu về bài soạn này cần giải đáp, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
